آمار درباره جنگل و چوب ایران

آمار تکان‌دهنده از وضعیت جنگل‌های ایران

اگر با همین سرعت پوشش جنگلی ایران را نابود کنیم، تا ۵۰ سال آینده هیچ جنگلی نخواهیم داشت.

هفته‌نامه همشهری جوان درباره وضعیت جنگل‌های ایران آمارهای تکان دهنده‌ای را ارائه کرده و نوشته است: «ایران در کمربند خشک جهان واقع است. سهم ما از آب نسبت به جمعیت مان کم است. بارش‌ها در نقاط مختلف کشور نسبت به استاندارد جهانی کمتر است. هوا هر سال گرم‌تر می‌شود. جمعیت کشور بیشتر شده. نیاز به چوب و کاغذ بیشتر شده و کلی حرف دیگر که همه اش هم درست است اما هیچ کدام شان دلیل نمی‌شود که ما همین پوشش گیاهی و جنگلی محدودی را هم که داریم از بین ببریم. یعنی هیچ جای دنیا هیچ کشور پیشرفته‌ای برای تولید کاغذ درختان جنگل‌های طبیعی‌اش با صدها سال عمر را قطع نمی‌کند و به جایش از قطع درخت‌های دست نشان استفاده می‌کند یا هیچ جای دنیا با چنین سرعت بالایی اقدام به از بین بردن جنگل‌ها و تبدیل آنها به مزارع کشاورزی و چراگاه و شهرک‌های مسکونی نمی‌کنند. با این حال جنگل‌های شمال ایران با سرعت بی‌سابقه‌ای در حال محو شدن هستند و در ۴۰ سال گذشته نزدیک به ۲۲درصد مساحت آن از بین رفته است.

حفظ محیط زیست

همه این‌ها هم در شرایطی اتفاق می‌افتد که هم رهبری و هم قانون بر حفظ این سرمایه‌های ملی تاکید دارند اما در عمل کمترین تلاشی از جانب هیچکس به خصوص خود مردم برای آن انجام نمی‌پذیرد. خیلی‌ها هم این خطر را باور ندارند که اگر با همین روند پیش برویم، احتمالا تا ۵۰ سال آینده هیچ اثری از جنگل‌های کشور باقی نخواهد ماند و تنها باید در عکس‌های قدیمی به خاطره بازی با آنها بپردازیم.

اهمیت جنگل و ویژگی آن

هر هکتار جنگل قابلیت ذخیره‌سازی ۵۰۰ تا ۲۰۰۰ متر مکعب آب را دارد و وقتی بدانید زمان نفوذ آب در جنگل هفت دقیقه است، یعنی امکان جاری شدن سیل در این مناطق بسیار زیاد است. این زمان را می‌توان با چهار ساعت زمان نفوذ آب در مناطق غیر جنگلی مقایسه کرد. غیر از این‌ها هر هکتار جنگل سالانه ۶۸ تن رسوب گوگرد و غبار را جذب می‌کند و به جای آن ۲.۵ تن اکسیژن تولید می‌کند. اینها تنها بخشی از فواید پر تعداد جنگل و درختان است که حالا با روندی که ما در پیش گرفته‌ایم معلوم نیست تا چند سال دیگر خبری از آنها در کشورمان باشد.

این آمار و ارقام دلهره‌آور را بخوانید. بلکه توانستید کاری بکنید و از نابودی ریه‌های ایران جلوگیری کنید.

۳ هزار تن

حجم روانه زباله دفن شده در جنگل‌ها

۶

حضور ایران در میان شش کشور مخرب جنگل جهان

۶ میلیون متر مکعب

برداشت سالانه ایران از جنگل‌های شمال کشور که نزدیک به سه میلیون سال قدمت دارد.

۳.۲ میلیون متر مکعب

میزان برداشت سالانه پایدار از جنگل

۹۰۰ میلیون دلار

خسارت سالانه ناشی از قطع درختان جنگلی و نابودی جنگل‌های خزری

۲۰۰ هزار هکتار

مساحت جنگل‌ها و مراتع کشور که در ۴۱ سال اخیر طعمه حریق شده‌اند.

۱۱ هزار

تعداد موارد حریق در عرصه‌های جنگلی و مرتع کشور در هفت سال اخیر

۴۴۷هزار متر مکعب

حجم چوب درختان بلوط و بنه معادل هزار هکتار جنگل که در هر سال به بهانه تامین سوخت و تولید زغال در جنگل‌های چهارمحال‌وبختیاری توسط روستائیان سوزانده می‌شود.

۲۰۴ هزار متر مربع

مساحت جنگل‌های منطقه حفاظت شده البرز مرکزی در بخش کجور مازندران که تغییر کاربری داده شده است.

۱۶۰۰ متر مربع

سرانه پوشش جنگلی در ایران

۶۰۰۰ متر مربع

متوسط سرانه جهانی در کشورهای دارای پوشش جنگلی

۶.۷۲ درصد

سهم مساحت کشور از پوشش جنگلی

۰.۳۲ درصد

سهم ایران از پوشش جنگلی جهان

۳،۱۵۴،۰۰۰،۰۰۰هکتار

مساحت کل جنگل‌های جهان

۱۱،۰۷۴،۵۵۴ هکتار

مساحت جنگل‌های ایران طبق استاندارد جهانی

۴ ثانیه

مدت زمانی که در آن اندازه مساحت یک زمین فوتبال از پوشش جنگلی جهان کاسته می‌شود.

۳۶۰متر مربع

مساحت نابود شده جنگل و مراتع ایران در هر ثانیه

۶۰۰۰ کیلومتر

طول جاده‌هایی که در جنگل‌ها ساخته شده‌اند.

۱۲۰۰۰ اصله درخت

تعداد درخان قطع شده با عمر بیش از ۷۰ سال توسط وزارت راه در عملیات ترمیم و احداث جاده در پارک گلستان

۱۰۰ هزار هکتار

متوسط سالانه مساحت جنگل‌های تخریب‌شده در پنج دهه اخیر

۵۴

جایگاه ایران در میان ۶۵کشور دارای جنگل دنیا

۱۰میلیون متر مربع

مساحت عرصه‌های جنگلی مازندران که در اثر ویلاسازی تخریب شده است.

۶۰ سال

اگر روند ثابت بماند، مدت زمانی که طول می‌کشد تا تمام جنگل‌های ایران از بین برود.»

منبع : وب سایت دنیای اقتصاد 

جنگل‌های ایران

بیشتر جنگل‌های ایران، در نواحی شمالی در حاشیه جنوب دریای خزر جای دارند. این مناطق جنگلی دارای آب و هوای معتدل شرجی می‌باشند و از شرق استان اردبیل تا استان خراسان شمالی کشیده شده‌اند و در این امتداد، سه استان گیلان، مازندران و گلستان را دربر می‌گیرند. رشته کوه البرز که بلندترین رشته کوه خاورمیانه است، همچون دیواری در مقابل رطوبت ناشی از دریای خزر ایستاده و مانع نفوذ آن‌ها به نواحی مرکزی ایران می‌شود؛ بنابراین این ابرها مجبور به بارش در نواحی شمالی می‌شوند و نواحی مرکزی خشک و بیابانی می‌شوند.

جنگل‌های ایران بر روی هم ۳٬۴۰۰٬۰۰۰ یا سه میلیون و چهار صد هزار هکتار جنگل در دامنه‌های شمالی کوه‌های البرز و استان‌های ساحلی دریای خزر وجود دارد. مساحت جنگل‌های دیگر که پراکنده در سایر نقاط کشور می‌باشند تا سه میلیون هکتار است. از این جنگلها تنها ۱، ۳ میلیون هکتار برای بهره‌برداری صنعتی قابل استفاده است، بقیه جنگل‌ها به سبب کمبود در نگاهداری درست یا آسیب‌های طبیعی مورد بهره‌برداری نیستند. بر اساس اسناد و مدارک موجود، ایران از زمان باستان تا آغاز قرن هجدهم دارای جنگل‌های بسیار و گوناگون بود. پهنه جنگل‌های موجود در ایران با مرزهای کنونی در زمان هخامنشیان به بیش از ۱۶ میلیون هکتار می‌رسید. از بین بردن جنگل‌های ایران از زمان حمله مغول آغاز گشت و به ویژه در سه قرن گذشته به بالاترین مرتبه خود رسید. در زمان قاجار بین سالهای ۱۲۸۱ و ۱۲۹۱ نزدیک به ۱۳۰ هزار تن زغال چوب از بریدن درختان جنگلی ایران تولید شد و به خارج از کشور صادر شد . منبع ویکی پدیا 

حال ناخوش درختان ایرانی

زیان سالانه ۹۰۰ میلیون دلاری قطع درختان جنگلی/ هر ثانیه ۳۵۰ متر جنگل در ایران نابود می‌شود

سرعت تخریب جنگل‌ها در کشور، ایران را جزو ۶ کشور مخرب جنگل در جهان قرار داده است.
سرویس جامعه مشرق – در میان صدها عامل تخریب جنگل، «قاچاق چوب» معضلی است که عمدتاً توسط باند های قاچاق، به صورت غیرمجاز و به دور از چشم نیروهای جنگلبانی، در بازارهای داخلی کشور به فروش می‌رسد.

گواه این معضل، گزارش تعزیرات حکومتی مازندران است چراکه قاچاق چوب این استان، گوی سبقت را از دیگر پرونده‌های تعزیراتی ربوده و در ۱۰ ماهه سال گذشته، بیشترین تعداد را به خود اختصاص داده است؛ به عبارت بهتر، تا پایان دی‌ماه سال ۹۶ در مجموع ۱۲۲۲ فقره پرونده قاچاق در مازندران رسیدگی و مختومه شد که از این تعداد ۴۷۹ فقره مربوط به قاچاق چوب بوده است.

* هر ثانیه ۳۵۰ متر جنگل نابود می‌شود

آمارهای موثق نیز نشان می‌دهد به عنوان نمونه ۱۰میلیون متر مربع از مساحت عرصه‌های جنگلی مازندران در اثر ویلا سازی تخریب شده است و یا برداشت سالانه ۶ میلیون متر مکعب از جنگل‌های شمال کشور و… که همگی نشان از این دارد که عوامل انسانی، حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد در این کاهش نقش داشته است. همین مسئله نیز سبب شده تا ایران در میان شش کشور مخرب جنگل جهان قرار بگیرد.

از بعد اقتصادی نیز طبق آمار، خسارت سالانه ناشی از قطع درختان جنگلی و نابودی جنگل‌های خزری حداقل ۹۰۰ میلیون دلار است که اگر مانع این روند نشویم نهایتا تا ۶۰ سال آینده می‌توانیم از کلمه جنگل استفاده کنیم و پس از آن باید در موزه‌ها دنبال تصاویر جنگل‌ها باشیم.

همچنین آمارهای مدیر کل دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق سازمان محیط زیست هم حاکی از آن است که در هر ثانیه، ۳۵۰ متر مربع جنگل و مرتع در کشور نابود می‌شود.

عباس پاپی‌ زاده، عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی نیز با اشاره به اینکه در حال حاضر پیمانکاران و تولیدکنندگان بزرگ چوب، سازمان یافته تر از گذشته روش‌های قاچاق چوب را انجام می‌دهند، گفت:

«در گذشته قاچاق چوب به‌ وسیله ماشین‌های سنگین صورت می‌گرفت اما در حال حاضر این کار به صورت پراکنده و به وسیله چهارپایان انجام می‌شود؛ در واقع این افراد وسایل حمل‌ونقل خود را به‌ گونه‌ای طراحی کرده‌اند که کمتر دیده شود؛ بنابراین قاچاق چوب همچنان وجود دارد».

*کم‌کاری یا ناکافی بودن نیرو در سازمان جنگل‌ها؟
برخی بهارستان نشینان علت وجود قاچاق چوب را نبود تجهیزات نوین برای سازمان جنگلبانی و نیز ناکافی بودن نیروهای این سازمان دانسته و عنوان می‌کنند که سازمان جنگلبانی بنیه قوی نظارتی نداشته و بودجه این سازمان کم است و این موضوع حتی در بودجه سال ۹۷ هم مورد توجه قرار نگرفته است.

به گفته این نمایندگان، جنگلبان‌های ما نمی‌توانند وسعت جنگل‌های کشور را پوشش داده و حتی امکانات و وسیله حمل‌ونقل هم ندارند؛ علاوه بر این جنگلبانان با تهدیدات امنیتی بیشتری مواجه هستند و هیچ تدبیری برای افزایش امنیت آنها اتخاذ نشده است.

در مقابل اما رئیس انجمن جنگلبانی نظرات دیگری دارد به‌ گونه‌ای که معضل قاچاق چوب و برداشت غیرقانونی از جنگل‌های کشور را ناشی از عملکرد بسیار فاجعه‌آمیز سازمان جنگلبانی می‌داند و اصلاً معتقد نیست که نیروهای این سازمان کم است.

به اعتقاد وی، برای جلوگیری از این معضل بزرگ، باید تجهیزات نوین در گذرگاه‌های حساس به کار برده شود در حالیکه عملکرد این سازمان موجب شده تا کارگاه‌های کوچک و بزرگ، چوب زیادی را از قاچاقچیان خریداری کنند.

 

*دستگاه‌های نظارتی به موضوع قاچاق چوب ورود کنند
سخنگوی کمیسیون کشاورزی طی اظهاراتی عنوان کرده که قاچاق چوب به علت افزایش تقاضای بیشتر برای مصرف چوب صورت گرفته است؛ آمارها و گفته‌های مسئولان هم این موضوع را تایید می‌کند چراکه بر اساس جداول آماری، وزارت صنعت، معدن و تجارت از سال ۸۴ تا ۹۴ در حوزه صنعت چوب و صنایع وابسته، ۴۳۵۰ پروانه بهره‌برداری صادره کرده و به اذعان جلالی، رئیس سابق سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور، در افق ۱۴۰۴، مصرف سالانه چوب کشور به ۲ برابر مقدار کنونی افزایش خواهد یافت.

با این شرایط، برای حل مشکل کمبود چوب، دو راهکار، یعنی واردات و زراعت چوب وجود دارد که به گفته کارشناسان مربوطه، زراعت پاسخگوی نیاز کشور نیست.

از سوی دیگر هم واردات چوب اصلاً به‌ صرفه نمی‌باشد چراکه طبق آمار گمرک ایران در سال ۹۵، متوسط قیمت هر کیلوگرم چوب آلات خام وارداتی ۱۲۰۰ تومان است، حال آنکه قیمت هر کیلوگرم چوب جنگل‌های کشور تنها حدود ۲۰۰ تومان می‌باشد؛ با این وجود احتمال شدت گرفتن قاچاق چوب، امری دور از ذهن نخواهد بود.

در همین باره علی ابراهیمی، نماینده مجلس عنوان می‌کند:

«کاهش بارندگی‌ها در سال جاری موجب خشک شدن بسیاری از درختان شده و همین امر به صرفه بودن بهره‌برداری از جنگل‌ها را برای قاچاقچیان به همراه خواهد داشت؛ بنابراین دستگاه‌های نظارتی باید به این قضیه ورود کنند»
کیا دلیری، رئیس انجمن جنگلبانی ایران معتقد است «برای ساماندهی وضعیت موجود، سازمان جنگل بانی باید به فرآیند خرید و فروش چوب نظارت داشته باشد و در کنار آن نیز سازمان‌های دیگر هم باید همکاری کنند چراکه یک نهاد به تنهایی نمی‌تواند از عهده این کار برآید».

مسئله قاچاق چوب و نحوه مدیریت جنگلبانی سبب شد تا نمایندگان مجلس در جلسه ۵ اردیبهشت ماه امسال با درخواست تحقیق و تفحص از عملکرد سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور در ۶ محور موافقت کنند که یکی از این محورها عبارت است از اینکه با توجه به اینکه قاچاق چوب با روند ترکیبی طرح‌های جنگل‌داری تشدید شده است سازمان جنگلبانی چه اقدامی کرده است؟  منبع : وب سایت