معماری شگفت انگیز خانه قجری

1394/06/01
خانه داری ، کاردستی ، هنرهای روز دکوراسیون ، خانه های تاریخی تهران ، کاخ گلستان ، 
اما در جایی هم روایت شده که در سال 1330 امام جمعه خوی، میرزا یحیی وقتی به عنوان اولین نماینده مردم خوی در مجلس به تهران نقل مکان می کرد، این خانه را از نوادگان میرزا آقاخان خرید و چنین برهان آورده اند که در زمان ناصری امام جمعه در خانه ای پشت مسجد شاه (امام فعلی) در بازار تهران زندگی می کرده است.  اینکه این خانه، خانه کدام امام جمعه بوده به قطعیت نمی توان گفت اما به جرات می توان ادعا کرد که تزیینات هنری در این خانه همچون؛ آینه کاری، نقاشی های روی گچ، گچبری، ارسی ها و شیشه های رنگی به کار برده شده در مقایسه با عمارت شمس العماره کاخ گلستان چیزی کمتر ندارد و یکی از ارزشمندترین خانه های تاریخی تهران است.
بعد از گذر از راهرویی نسبتا باریک به حیاط می رسیم و عمارتی باشکوه در دو طبقه با صلابت اما خسته که گرد ایام بر چهره اش به خوبی پیداست روبه روی ماست؛ طبقه همکف که حدودا یک پله پایین تر از سطح حیاط قرار گرفته شامل حوضخانه و اتاق هایی در اطراف است.
خانه امام جمعه دوره قاجاریه تهران  (1)

خانه امام جمعه دوره قاجاریه تهران (1)

ایوان ستون دار طبقه بالا با سرستون های گچبری و مقرنس پرکار و زیبا، فضایی است که در معماری سنتی به آن غلام گردش می گفتند؛ فضایی که خدم و حشم از آن عبور می کردند و تدارکات انجام می گرفت تا در اتاق ها و تالارها کمتر گشوده شود و اندرونی خانه از چشم نامحرمان در امان بماند.

خانه امام جمعه دوره قاجاریه تهران  (3)

زیباترین بخش طبقه اول حوضخانه است؛ با کاشی های آبی در کف و حوض آبی که تابستان ها بی شک در خنکای لذت بخش آن روزگار سپری می شده است.

طبقه اول حوضخانه

طبقه اول حوضخانه

فضای طبقه بالا شامل تالار زمستان نشین و دو گوشواره (اتاق های خصوصی) در طرفین با تزیینات مقرنس، آینه کاری، گچبری و نقاشی هایی به سبک اروپایی در سقف و دیوارهاست. به طور کلی ویژگی شاخص در تزیینات این بنا تلفیق هماهنگ و متناسب معماری سنتی در کنار عناصر تازه وارد فرنگی است.  زمستان نشین فضایی بود که در بخش شمالی حیاط خانه ساخته می شد تا از آفتاب زمستان که با زاویه ای مایل به درون اتاق ها می تابد، نهایت استفاده را ببرند.  معمولا در این فضا برای ورود بیشتر نور خورشید اغلب پنجره ها را از ارسی های بزرگ می ساختند تا همزمان با تغییر جهت آفتاب با برخورد نور به شیشه های ارسی، فرش رنگینی در کف زمین ایجاد شود.

تزیینات مقرنس، آینه کاری، گچبری و نقاشی هایی به سبک اروپایی

تزیینات مقرنس، آینه کاری، گچبری و نقاشی هایی به سبک اروپایی

تزیینات مقرنس، آینه کاری، گچبری و نقاشی هایی به سبک اروپایی

تزیینات مقرنس، آینه کاری، گچبری و نقاشی هایی به سبک اروپایی

اما از آنجا که تالارها اکثرا نمی توانند به تنهایی ایجاد شوند، در دو طرف آنها دو اتاق گوشواره ایجاد می کردند، تا اگر تعداد مهمان ها در تالار زیاد شد برای پذیرایی بهتر، تیغه ها یا سردری ها را باز کنند تا فضا به سالنی بزرگ تبدیل شود.  در خانه های امروزی، اتاق پذیرایی با تالارها مقایسه می شود که در قدیم با تزیینات گچبری و نقاشی همراه بوده اما امروزه در پذیرایی از انواع گل های مصنوعی استفاده می شود. کمبود زیبایی پنجره های ارسی را در اتاق های پذیرایی امروز، با تابلوهای نقاشی پر می کنند و شومینه با سفال های نسوز و گازکشی شده به عنوان دکور جای شومینه های دست ساز با تزیینات زیبا را گرفته که نقش مهمی در گرمایش خانه های سنتی داشته است.

شاید برجسته ترین و باارزش ترین عنصر تزیینی به کار رفته در این بنا ارسی 9 لنگه با ظریف ترین گره های چوبی ( گره سازی و گره چینی با چوب ) در کنار شیشه های رنگی است که تالار را از ایوان جدا می کند.

پنجره ارسی و گره چینی خانه امام جمعه

پنجره ارسی و گره چینی خانه امام جمعه

پنجره ارسی و گره چینی خانه امام جمعه

پنجره ارسی و گره چینی خانه امام جمعه

هنر سنگ کاری یکی از مهم ترین بخش ها در ایستایی و استحکام خانه ها بود. در قسمتی از حیاط، استادکاران با استفاده از هنر سنگ تراشی، سنگ نصب می کردند و برای اینکه جلوه زیبایی نیز داشته باشد، نقوش بسیار زیبایی را روی آن ایجاد می کردند. در این خانه به خوبی ردپای هنر ایران باستان چه در سنگ برجسته های حیاط به صورت برگ پنجه ای و چه در گچبری های خانه به صورت زنجیره وار مطابق با الگوی باستانی ترکیبی از طرح های گیاهی و هندسی دیده می شود.

هنر سنگ کاری

هنر سنگ کاری

در حیاط سازی خانه های سنتی حوض و باغچه از معتبرترین عناصر حیاط سازی به شمار می رفت.

خانه امام جمعه دوره قاجاریه

خانه امام جمعه دوره قاجاریه

میرزاآقا خان مالک اولیه این خانه بوده است. بعضی از روایت ها می گوید ظهیر الاسلام معروف به امام جمعه بعدها خانه را از او خرید.

خانه امام جمعه دوره قاجاریهخانه امام جمعه دوره قاجاریه

خانه امام جمعه دوره قاجاریه

خانه امام جمعه دوره قاجاریه

آینه کاری ، خانه امام جمعه دوره قاجاریه

میرزاآقا خان
میرزاآقا خان

میرزاآقا خان

ظهیر الاسلام معروف به امام جمعه

صبح نه چندان زود یکی از روزهای تابستان، بعد از گذر از هیاهوی متروی همیشه شلوغ ایستگاه امام خمینی به سمت خیابان ناصرخسرو ، در میان همهمه دستفروشان دارو به کوچه امام جمعه می رسیم؛  کوچه ای که نامش را از خانه ای با همین نام به ارث برده است. در پلاک 37 این کوچه خانه ای قجری جای گرفته که گویا زمانی خانه امام جمعه تهران بوده است.  البته روایت های بی شماری درباره صاحبان این خانه و البته وجه تسمیه آن وجود دارد.
بر سر این موضوع که اولین صاحب این خانه میرزا آقاخان نوری، صدراعظم ناصرالدین شاه بوده همه متفق القول هستند اما درباره اینکه این خانه چطور به خانه امام جمعه معروف شد، روایات مختلف است.  برخی می گویند سید زین العابدین پسر سید ابوالقاسم ملقب به ظهیرالاسلام امام جمعه تهران در دوره ناصری  ( دوره ناصر الدین شاه قاجار ) این خانه را خریده و در آن ساکن شده است.  از آنجا که منصب امامت جمعه مانند دیگر مناصب دوران متاخر قاجار در خانواده ایشان موروثی بود، بعد از فوت پدر زمانی که زین العابدین به 21 سالگی رسید به فرمان ناصرالدین شاه، امام جمعه تهران شد و بعد از فوت همسر اولش بزرگ ترین دختر ناصرالدین شاه را به همسری گرفت و اینگونه بود که امام جمعه تهران داماد شاه شد !

معماری شگفت انگیز خانه قجری خانه قجری,معماری,معماری ایرانی,بناهای دیدنی

  معماری شگفت انگیز خانه قجری

دکوراسیون –

برچسب ها : معماری  معماری ایرانی بناهای دیدنی
WhatsApp us