چوب آبنوس

تاریخچه درخت آبنوس

درخت آبنوس دو نوع هندی و حبشی دارد که به رنگ های سفید و سیاه هستند. این درخت شبیه به درخت عناب بوده و رشد کندی دارد.  نوع سیاه آن کیفیت بالاتری داشته و میوه این درخت شبیه به انگور است و دارای برگ عریضی می باشد.

چوب آبنوس پولیش شده , کاسه چوبی ساخته شده از چوب آبنوس
چوب آبنوس پولیش شده , کاسه چوبی ساخته شده از چوب آبنوس

درخت آبنوس در کشور هند و مناطق استوایی می روید، که در تمام روزهای سال سبز است و به ارتفاع 15 تا  25  متر و قطر 80 سانتی متر می رسد. این چوب دارای منافذ بین سلولی بزرگ و بی نظمی بوده و حلقه های نوع سیاه رنگ آن مشخص نمی باشند. در مناطقی شبیه به اندونزی، چوب این درخت به رنگ های مختلفی وجود دارد.

صفحه کلید پیانو سیاه و سفید ، آبنوس و عاج با چوب

کلید های پیانو ساخته شده از چوب آبنوس
کلید های پیانو ساخته شده از چوب آبنوس

وزن مخصوص چوب آبنوس بالاست و درآب فرو می رود. بعد از سوزاندن این چوب، بوی مطبوعی منتشر می شود و اگر در معرض آب قرار بگیرد، براق و درخشان می شود. در زمان های قدیم از چوب این درخت برای ساخت ادوات جنگی مثل کمان استفاده می شده است. در شکل زیر جنگلی از درختان آبنوس قابل مشاهده است.

جنگلی از درختان آبنوس

جنگلی از درختان آبنوس
جنگلی از درختان آبنوس

نگاه اجمالی

چوب درخت آبنوس (ریشه این کلمه یونانی است) از گرانبهاترین و تیره ترین چوب های دنیا به شمار می می رود، که بسیار کمیاب بوده و امکان استفاده صنعتی دارد. چوب این درخت دارای خواص درمانی است و در ساخت قطعات زیادی کاربرد دارد.

تیغه شمشیر از جنس فولاد دمشق با دسته چوب کریس ابنوی ( چوب آبنوس )  دستبند حک شده و عاج ماموت
تیغه شمشیر از جنس فولاد دمشق با دسته چوب کریس ابنوی ( چوب آبنوس ) دستبند حک شده و عاج ماموت

از جمله مصارف این چوب می توان به: منبت کاری، ساخت آلات موسیقی، معرق کاری، ساخت زیور آلات، خاتم کاری و رزین اشاره کرد. بهترین نوع چوب این درخت، به رنگ تیره و بدون خط است. نمونه ای از درخت آبنوس در شکل زیر قابل مشاهده است.

نمونه ای از درخت آبنوس

ابعاد موجود چوب آبنوس در بازار

چوب درخت آبنوس به دلیل گرانبها بودن به صورت الوار یا روکش در بازار موجود است، حتی از شاخه های آن نیز استفاده می شود و به عنوان طلای سیاه در بین نجاران معروف است. به دلیل سخت بودن این چوب، کار کردن بر روی آن انرژی زیادی  می گیرد.

Ebony , دانه بندی چوب آبنوس , چوب سیاه آفریقا
Ebony , دانه بندی چوب آبنوس , چوب سیاه آفریقا

شکل و مشخصات ظاهری

چوب درخت آبنوس طمع تلخ دلپذیری دارد. تکثیر آن به کمک باد و حشرات صورت می گیرد و میوه آن خوراکی است. در سایه رشد نمی کند و دارای مقاومت خوبی در برابر حشرات، حتی موریانه ها می باشد. برگ این درخت دارای 6 تا 15 سانتی متر طول، و عرض 3 تا 6 سانتی متر است. در شکل زیر نمونه ای از برگ درخت آبنوس قابل مشاهده است.

چوب سیاه آفریقا
چوب سیاه آفریقا

برگ درخت آّنوس که بسیار عریض است

چوب درخت آبنوس دارای ثبات ابعادی و چرب است، و با گرم کردن به کمک بخار می توان به آن شکل داده و انحنای لازم را روی آن ایجاد کرد. چوب این درخت بسیار متراکم و داری وزن مخصوص (چگالی) بالایی است، به طوری که در آب فرو می رود و در اثر سوختن آن حرارت زیادی تولید می شود.

چوب آبنوس
چوب آبنوس

در جدول زیر وزن مخصوص تعدادی از درختان ارائه شده است. همان طور که مشاهده می کنید، این چوب چگالی بالاتری نسبت به سایر چوب ها دارد، که به عنوان یک ویژگی منحصر به فرد آن است.

مقایسه وزن مخصوص تعدادی از درختان

ردیفنوع چوبوزن مخصوص (کیلوگرم بر متر مکعب)
1چوب درخت راش900
2چوب درخت سیبتا 800
3چوب درخت توسکا680
4چوب درخت کاجتا 560
5چوب درخت آبنوسبالایی 1200
6چوب درخت شمشاد1160
7چوب درخت بالساحدود 150
8چوب درخت بامبوتا 400
9چوب درخت زبان گنجیشک850
10چوب درخت بلوطحدود720
11چوب درخت اقاقیاتا 710
12چوب درخت گیلاس900

کاربردهای چوب آبنوس

از چوب درخت آبنوس در ساخت قطعات چوبی و تزیینی استفاده می شود؛ این قطعات شامل موارد زیر می باشد:

چوب آبنوس گابن
چوب آبنوس گابن

1- ساخت قسمتی از گیتار

2- ساخت مبلمان منازل

3- ساخت کلیدهای پیانو

4- ساخت فلوت و تخته شطرنج

5- ساخت دسته چاقو

6- استفاده از این چوب برای ساخت خط کش T شکل که کاربرد مهندسی و طراحی دارد.

7- استفاده از ریشه این درخت در آکواریوم های بزرگ که برای تغذیه و تکثیر ماهیان مفید است.

8- استفاده از چوب این درخت در تولید مهره، ماسوره و دوک نخ ریسی

در شکل زیر نمونه ای از کاربرد چوب درخت آبنوس نشان داده شده است.

دسته چاقو ساخته شده از چوب آبنوس

دسته چاقو ساخته شده از چوب آبنوس
دسته چاقو ساخته شده از چوب آبنوس

انواع مختلف چوب آبنوس

به طور کلی می توان چوب درخت آبنوس را به دو نوع تقسیم کرد 1- چوب روشن، 2- چوب سیاه.
چوب سیاه کیفیت و قیمت بالاتری دارد. در شکل زیر نمونه ای از چوب درخت آبنوس ارائه شده است.

نمونه ای از چوب درخت آبنوس

نمونه ای از چوب درخت آبنوس
نمونه ای از چوب درخت آبنوس

فواید و خواص درخت آبنوس

چوب درخت آبنوس دارای طبعی گرم  است، و خواص درمانی پودر چوب این درخت شامل موارد زیر می باشد:

1- تقویت چشم و قوه ی بینایی به دلیل داشتن ویتامین آ

2- درمان درد شکم

3- دفع سنگ از بدن (کلیه یا مثانه)

4- کمک به التیام زخم و درمان خون ریزی سطحی

5- درمان درد گلو و بهبود لثه

6- مفید بودن میوه آن برای تصفیه خون

7- استفاده از این چوب در صنعت عطر و ادکلن سازی به دلیل داشتن رایحه های مطبوع

رنگ چوب آبنوس
رنگ چوب آبنوس

 معایب و مضرات چوب آبنوس شامل موارد زیر می شود:

1- قیمت بالای چوب درخت آبنوس که ناشی از تقاضای زیاد این چوب است.

3- کمیاب بودن این درخت، به دلیل داشتن شرایط خاص برای رشد و تکثیر

2- مضر بودن برای معده

کاربرد و پرورش درخت آبنوس در ایران

از زمان تیموریان علاوه بر عاج فیل و چوب های دیگر، از چوی درخت آبنوس برای اولین بار در زمینه تزیین استفاده شده است. متأسفانه به دلیل آن که درخت آبنوس در مناطق استوایی می روید، کشور ما شرایط مساعد برای رویش این درخت گرانبها و کمیاب را ندارد، اما خوشبختانه چوب این درخت در بازار موجود است و علاقه مندان می توانند با مراجعه به بازار، این چوب را تهیه کنند.در شکل زیر انواع روکش های موجود از چوب درخت آبنوس قابل مشاهده است.

انواع روکش های موجود از چوب درخت آبنوس

انواع روکش های موجود از چوب درخت آبنوس
انواع روکش های موجود از چوب درخت آبنوس

نویسنده: رحیم نعمتی لیمائی

مطالب مرتبط با چوب آبنوس :

WhatsApp us