سالروز درگذشت استاد کریم ساعی

سالروز درگذشت استاد کریم ساعی

امروز سالروز درگذشت استاد کریم ساعی است. سازنده پارک ساعی تهران و کسی که درختان خیابان ولیعصر را کاشت تا از زیباترین خیابانهای دنیا باشد.

کریم ساعی (۱۲۸۹ مشهد – ۱۳۳۱ تهران) موسس رشته جنگلداری در ایران، پايه‌گذار سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری ایران و بانی ساخت بوستان ساعی و کاشت درختان خیابان ولیعصر بود.

او نخستین کسی بود که برای جنگل‌کاری و توسعه فضای سبز تهران نقش مثبتی ایفا کرد. کریم ساعی در سال ۱۳۳۱ هنگام بازگشت از شیراز به تهران در اثر سانحه سقوط هواپیما کشته شد.

 

ماجرای درگذشت استاد ساعی را از قول محمد ابراهیمی بشنوید که بعدا شد دکتر محمد ابراهیم باستانی‌پاریزی :

در دوران نوجوانی، از آنجا که خواهرم و همسرش در شیراز زندگی می‌کردند، زیاد به شیراز می‌رفتم…  یکی از این بارها در بازگشت از شیراز چند دقیقه‌ای به پرواز مانده بود که مردی با کت و شلوار اتوکشیده بالا آمد و رو به مسافران گفت: «مسافران عزیز! من مسئولیتی در سرجنگل‌داری کشور دارم و چند ساعت پیش به من خبر دادند یک هیئت خارجی مهم مرتبط با کارم به تهران آمده‌اند و قصد مذاکره و انعقاد قرارداد دارند و حضور من در این مذاکرات و بازدیدها ضروری است. از طرفی هواپیما هم جای اضافه ندارد. هر‌کس که بلیت خودش را به من بدهد، من همین الان هزینه بلیت برگشت و یک هفته اقامت و تفریح در بهترین هتل شیراز را به او می‌دهم.»

من کتم را روی دستم انداختم، بلند شدم و گفتم: «من بلیتم را به شما می‌دهم، از لطف شما هم ممنونم؛ من خواهرم اینجاست و به هتل و هزینه‌های دیگر احتیاجی ندارم؛ شما به کارتان برسید.» خلاصه هر‌چه آن مرد اصرار کرد، من چیزی قبول نکردم و به منزل خواهرم برگشتم .
چند ساعتی که گذشت، رادیو با قطع برنامه‌های خود اعلام کرد: «هواپیمای حامل تعداد زیادی از هم‌وطنان که از شیراز به تهران در حرکت بود، سقوط کرده و تمام مسافران از جمله مهندس ساعی، رئیس سازمان سرجنگل‌داری کشور و بنیان‌گذار بسیاری از پارک‌ها، باغ‌ها و جنگل‌های کشور کشته شده‌اند.»  حالا من برای همیشه تأسف می‌خورم که چرا با دادن بلیت خودم به آن مرد که بعد از مرگش فهمیدم چه خدمات بزرگی به سرسبزی و آبادانی کشور کرده است، باعث شدم کشورم از خدمات او محروم شود و من زنده بمانم.‌

دکتر باستانی پاریزی

کریم ساعی را پدر جنگلبانی ایران لقب داده‌اند.
او در سال ۱۳۲۱ نشربه‌ای به نام «شمه‌ای درباره جنگل‌های ایران» منتشر کرد  و در سال ۱۳۲۷ جلد اول و در سال ۱۳۲۹ جلد دوم کتاب جنگل‌شناسی را که اولین کتاب جنگل‌شناسی در ایران بود، منتشر کرد و اساس اطلاعات علمی جنگلبانان کشور را پی‌ریزی نمود. همچنین در پانزدهم آذر ۱۳۲۸ نشریه مخصوص کارکنان بنگاه جنگل‌ها را با عنوان خبرنامه بنگاه جنگل منتشر کرد که اولین نشریه ایرانی در زمینه منابع طبیعی بود.

 

 

 

این نشریه پس از سالیان دراز هنوز با نام فصلنامه جنگل و مرتع به حیات خود ادامه می‌دهد.
در سال ۱۳۲۹ پارک ساعی تهران را به صورت یک پارک جنگلی بنا گذاشت. همچنبن چنارهای سر به فلک کشیده خیابان ولیعصر از آثار ماندگار اوست. او معتقد بود تا چند سال آینده مناطق مسکونی و صنعتی توسعه پیدا میکنند و این درختان به منزله ریه‌های شهر آلوده، ایفای نقش خواهند کرد. او اولین کسی بود که به توسعه فضای سبز شهری در تهران پرداخت و به کشت گونه‌های عرعر، سرو، کاج، چنار در تهران و اطراف آن همت گماشت.
این ساعی بود که تدریس جنگل‌شناسی را برای اولین بار در دانشکده کشاورزی کرج آغاز کرد و خشت اولیه آزمایشگاه جنگل و چوب‌شناسی را بنا نهاد.

او اولین فردی بود که برای شناسایی و طبقه‌بندی جنگل‌های ایران به سفرهای علمی مختلفی در سراسر نقاط کشور پرداخت و مساحت جنگل‌های ایران را در آن زمان ۱۸ میلیون هکتار ارزیابی کرد.
یکی دیگر از خدمات پر ارزش ساعی، سازماندهی اداره جنگلبانی کشور بود. او برای نخستین بار قانون جنگلبانی و جنگل‌داری را به تصویب رساند و توانست جنگل‌های ایران را از تاراج متجاوزان نجات دهد. پس از آن کلاس‌های تخصصی آموزش عالی جنگل را دایر کرد تا کادر متخصص در امور جنگلبانی و جنگل‌داری تربیت کند.

او بانی جنگلبانی نوین ایران، پایه‌گذار جنگل‌ها و مراتع کشور است.

شصت و سومین سالروز درگذشت استاد کریم ساعی در کرج برگزار شد

تاریخ خبر: 05/10/1394

کرج – ایرنا – آئین گرامیداشت شصت و سومین سالگرد مرحوم دکتر کریم ساعی با حضور مسئولان کشوری و استانی عصر شنبه در سالن اجتماعات پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران مستقر در کرج برگزار شد.

اشتیاقی که دانشجویان، محققین و تشکل های مردم نهاد حوزه های منابع طبیعی و محیط زیست برای زنده نگه داشتن نام و یاد استاد ساعی از خود نشان می دهند، نشانگر جایگاه ارزشمند وی در نزد ایرانیان است.
مرحوم دکتر کریم ساعی در سال 1289 خورشیدی در مشهد به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در زادگاهش به پایان رساند و وارد مدرسه عالی فلاحت دانشگاه تهران، واقع در کرج شد و در سال 1310 خورشیدی با درجه مهندسی فارغ التحصیل شد.
در فاصله سال های 1307 تا 1313 که دانش آموختگان ایرانی به خارج کشور اعزام می شدند، کریم ساعی نیز برای مدت دو سال به مونپلیه در انستیتو اگرونومیک فرانسه رفت و با درجه ممتاز فارغ التحصیل شد.
به دلیل موفقیت های پی در پی در همان سال های تحصیل در فرانسه مجله روودوبوآ (به فرانسوی: Revue de bois) با چاپ عکس و زندگینامه اش، او را یکی از نوابغ و نوادر علمی معرفی کرد.
پس از آن ساعی به آمریکا اعزام شد و در سال 1316 فوق لیسانس خود در رشته آمار جنگل از دانشگاه برکلی کالیفرنیا گرفت.
پس از بازگشت به ایران در همان سال به خدمت اداره کل کشاورزی درآمد و نخستین تشکیلات جنگلبانی ایران را در واحدی به نام دایره جنگل در اداره کل فلاحت تاسیس کرد.
او در سال 1317 ریاست دایره جنگل را به عهده گرفت و پس از آن موفق شد اداره جنگلبانی را در سال 1319 خورشیدی بنیان گذارد.
در سال 1321 خورشیدی به پیشنهاد او دانشکده کشاورزی کرج، رشته جنگل را بنیان گذاشت و خود او به عنوان مدرس مشغول به تدریس این رشته در دانشگاه تهران شد. از سال 1324 پس از انتقال دانشکده کشاورزی از فلاحت به دانشگاه تهران، رشته جنگل توسعه بیشتری پیدا کرد.
سرانجام در روز پنج شنبه چهارم دی 1331 خورشیدی کریم ساعی در راه بازگشت از یک ماموریت پژوهشی از شیراز به تهران بر اثر سقوط هواپیمای مسافربری شرکت هواپیمایی ایران نزدیک فرودگاه مهرآباد جان خود را از دست داد.
کریم ساعی موسس رشته جنگلداری در ایران، پایه گذار سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری ایران و بانی ساخت بوستان ساعی و کاشت درختان خیابان ولیعصر بود. او نخستین کسی بود که برای جنگل کاری و توسعه فضای سبز تهران نقش مثبتی ایفا کرد.

گرداوری : گروه فن و هنر ایران زمین