مبحث رنگ و پتينه
مداد رنگی
چرخه رنگ به عنوان يک مرجع اساسی در حوزه ی آموزش رنگ ابزار با ارزشی است.
در اين چرخه رنگهاي قرمز، نارنجي، زرد، سبز، آبي و بنفش به شکل قطع هاي مساوي از يک دايره در کنار يکديگر قرار گرفته اند، رنگ هاي زرد و قرمز و آبي به عنوان رنگ هاي اوليه و اصلي شناخته مي شوند، از ترکيب دو به دوي رنگ هاي ثانويه به دست مي آيد. از ترکيب زرد و قرمز، نارنجي، از ترکيب قرمز و آبي، بنفش و از ترکيب آبي و زرد، سبز به دست مي آيد. يعني رنگ هاي ثانويه عبارت اند از: نارنجي، سبز و بنفش
از ترکيب يک رنگ اصلي با رنگ ثانويه مجاورش به نسبت 1 به 1، رنگ هاي درجه سوم به دست مي آيد. به عنوان مثال قرمز اصلي در ترکيب با بنفش که يک رنگ ثانويه است، بنفش متمايل به قرمز را مي سازد که رنگ درجه سوم است.
«پرده رنگ»، «ارزش رنگ» ؛ «شدت و عمق رنگ»
يک رنگ خالص از سه جنبه قابل بررسي و توصيف است:
1 ـ نام خانواده رنگي: به عنوان مثال «صورتي» از خانواده ي رنگ قرمز است.
2ـ ارزش رنگي: منظور ميزان تيرگي و روشني رنگ است ( تن ). هر رنگي با اضافه کردن رنگ سفيد روشن تر و با اضافه کردن رنگ سياه تيره تر مي شود. (البته براي درست کردن تن هاي تيره از يک رنگ معمولا بهتر است به جاي رنگ سياه از رنگ Burnt umber استفاده شود). در چرخه رنگ، رنگ زرد از نظر تن، روشن ترين و رنگ بنفش تيره ترين است رنگ قرمز و سبز، در چرخه رنگ، تن همسان دارند و به خاطر همين موضوع است که افرادي که کوررنگي دارند اين دو رنگ را از هم تشخيص نمي دهند.
3 ـ شدت رنگ: عمق و شدت رنگ بستگي به درجه اشباع رنگ دارد. به مقوله هاي «خلوص»، «درخشندگي»؛ «ماتي و شفافي» و امثال آن، در اين حوزه پرداخته مي شود. رنگي با شدت و عمق زياد، درخشان، خالص و شفاف است و بر عکس رنگي که کدر، مات و به اصطلاح در چرک است عمق کمتري دارد.
ملاحظاتي در آرايش رنگ ها: هنگامي که رنگ ها به منظور خاصي به کار گرفته مي شوند، مي بايست علاوه بر اينکه ويژگي هاي هر يک، به طور جداگانه در نظر گرفته مي شود، به هماهنگي و تاثيرات متقابل رنگ ها نيز توجه شود. حال و هواي آنچه که شب ها مي آفرينند بستگي مستقيمي به هم نشيني رنگ ها دارد. زماني احساس آرامش و سکون از فضاي يک نقاشي ساطع مي گردد که رنگ هاي به کار گرفته شده در آن، هم سنگ و نزديک انتخاب شده باشند و اين موضوع به دليل هماهنگي و سازگاري رنگ ها به وجود مي آيد. بر عکس اين موضوع هنگامي پيش مي آيد که در يک نقاشي از آرايش رنگ هاي مکمل استفاده شده باشد. در اين حالت رنگ ها، عملکردي پر تنش دارند و فضايي شلوغ و آشفته ايجاد مي کنند. يکي از راههاي دستيابي به يک تعادل جالب، استفاده از تعداد کمي رنگ هاي متضاد در محدوده ي يک مايه رنگي است. تلفيق مجموعه اي از تن هاي خنثي مانند «سياه و سفيد»، «زرد و سياه» يا «آبي و سفيد» يا مقابله ي رنگ هاي اصلي با رنگ سفيد، در يک کار نقاشي، تاثيرات نمايشي شگفت انگيزي بر بيننده ايجاد مي کند. ميزان استفاده از هر رنگ و محل قرار گيري آن تعيين مي کند که نمايش آن رنگ چگونه باشد. رنگ هاي گرم و درخشان بيشتر پيش آينده هستند و رنگ هاي سرد و کدر، عقب رونده.
رنگ هاي گرم و سرد مي توانند واکنش هاي احساسي متفاوتي ايجاد کنند. رنگ قرمز تداعي کننده ي عشق، حرارت، خشم، تحرک و خطر و امثال اينها است. رنگ زرد نمادي از خوشحالي، نور خورشيد و احساس گرما است.
درست در مقابل، رنگ هاي خانواده آبي مي توانند، فضا، احساس آرامش، راحتي خيال، سرما، غم و افسردگي و سکون و مانند اينها را در بيننده ايجاد کنند.
همچنين واکنش هاي احساسي ما در قبال رنگ ها ارتباط تنگاتنگي با متناظرهاي خود در محيط زيست دارد. مثلا رنگ سبز به دليل تشابه با رنگ طبيعت، تداعي کننده ي تازگي، رويش و خنکاي جنگل و طبيعت است.
رنگ قهوه ای ، رنگ خاک و زمين و به نوعي رنگ هماهنگي است.
بنفش رنگي است معين، مرکب از يک رنگ گرم و يک رنگ سرد، گاهي همين ماهيت هاي دو گانه را منتقل مي سازد، مانند «فاصله ها و نزديک ها» و گاهي نمادي از الهام، مسائل ديني، آرامش و امثال آن است.
عوامل بيروني: در برنامه ريزي هر پروژه اي، تعادل در نور، رنگ ها، تن ها و بافت ها مي بايست کاملا در نظر گرفته شود. به عنوان مثال بافت رنگي که بر روي کار زده مي شود، چگونگي نمايش آن رنگ را تحت تاثير قرار مي دهد. مات و خشن بودن بافت، رنگ را تيره تر نشان مي دهد، چرا که بافت هاي مختلف، انعکاس نور متفاوتي دارند و اين موضوع در تيره روشن به نظر آمدن آنها موثر است. بنابراين به هنگام انتخاب مجموعه رنگها مي بايست به تمام اين مسائل و همچنين مسائل زيبايي شناسي و دلايل ذهني خود فکر کنيم و تصميم بگيريم. به عنوان مثال براي محيط هاي کاربردي مانند آشپزخانه ها، نقاشي هاي بدون بافت و روان، پيشنهاد مي شود در حالي که براي اتاق هاي پذيرايي و نشيمن، کارهاي بافت دار مناسب است تا زيبايي و راحتي را توامان ارائه دهد. «نور» و مسائل مربوط به روشنايي محل نيز از ديگر عوامل بيروني موثر در نمايش رنگ ها است.
منبع: نشريه بانو- ش 18
مبحث رنگ و پتينه
انواع رنگ ، رنگ های سرد و خنثی
نور روز و نورهای مصنوعی، هرکدام به صورتی متفاوت بر رنگ ها تأثير می گذارند .
بنابراين در موقعيت های مختلف، انتخاب های رنگی ما بايد متفاوت باشد. نور حاصل از لامپ های هالوژن سفيدتر از نور لامپ های معمولی است که اين موضوع در چگونگی نمايش يک رنگ تأثير زيادی می گذارد. نور طبيعی روز و با رده های مناسب، نور مطلوب را ايجاد کنيد . برای هدايت و يا تعديل نورهای مصنوعی نيز مي توان از حباب های شيشه ای و کلاهک های آباژورها استفاده نمود.
فلز، شيشه و آينه به دليل منعکس کردن نورها و رنگ ها در کيفيت نور و رنگ انتخاب شده دخيل هستند.
شناخت انواع رنگ ها:
سريع ترين و آسان ترين راه شناخت نوع رنگ مطالعه ی برچسب يا بروشور آن است. به طور کلی رنگ ها از نظر ساختمان دارای دو جزء سازنده هستند :
1- رنگ که يا از نوع رنگدانه است يا از نوع جوهر رنگ
2- مايعي که رنگدانه يا جوهر رنگ در آن حل شده است که ممکن است اين مايع آب يا روغن يا مخلوطی از زرين های مصنوعی و پلاستيکی باشد.
چسب و ملات های کارخانه ای، رنگ را مقاوم کرده و طرز کار با آن ها ساده و آسان است. اما کارخانه جات سازنده اين مواد، در جهت استفاده از منابع جديد و جايگزين هاي مناسب تر تشويق و حمايت نمي کنند. هم زمان با پيشرفت نقاشي ديواري تزئيني، تکنيک هاي سنتي مانند: « آهک شوری»، « رنگ شوری» و گچ بری های ساده به شکل گسترده ای رواج پيدا کرده اس ت.
اميد است که به منظور حفظ محيط زيست، توليد محصولات که از رنگدانه ها و چسب ها و حلال های با منشاء آلی استفاده می شود، افزايش يافته و بيشتر در دسترس هنرمندان قرار گيرد.
پالت های رنگی :
در مرحله ی انتخاب مايه رنگی، بهتر است که شما مجموعه هایی از نمونه های رنگی به عنوان مرجع، داشته باشيد که به آن ها مراجعه نمائيد. اين نمونه ها می تواند، کارت پستال، نقاشی ، عکس، اشياء مورد علاقه يا تکه پارچه های رنگی ، کاتالوگ های رنگ يا هر چيز ديگری باشد. نمونه هایی را که جمع آوری می کنيد، براساس اصل « هماهنگی» گروه بندی کرده و روی يک مقوای کلفت يا يک تخته نصب کنيد.
اين نمونه ها، رنگ های اصلی را در غلظت ها و تناليته ها و کيفيت های مختلف به نمايش می گذارند و همچنين نشان می دهند که هر رنگی روی سطوح با جنسيت های مختلف، چه کيفيتی پيدا می کند و در ترکيب با رنگ های ديگر چه نمايشی خواهد داشت.
تهيه اين نمونه ها، به شما ايده هایی از اشياء مختلف می دهد که در اجرای پروژه ی شما الهام بخش خواهد بود، شما مي توانيد حتي از گل ها و گياهان، عکس و فتوکپی های رنگی تهيه کنيد که هم در مجموعه های خود آن ها را داشته باشد و هم در کار دکوپاژ از آن ها استفاده نمائيد.
مي توانيد از کاتالوگ هايي که در فروشگاه هاي رنگ موجود است، اسکن تهيه کنيد و به عنوان نمونه هاي کاملي از بافت و رنگ خواهد بود که شما مي توانيد با تهيه عکس و فتوکپي در سايزهاي مختلف از آن ها، به هنگام کار بر روي کف و ديوار با قرار دادن آن ها در محل، در مورد انتخاب مايه رنگي مناسب به نتايج خوبي برسيد، همچنين براي تصميم گيري مناسب تر و ارزش گذاري دقيق و اجتناب از اشتباهات پيش بيني نشده، نمونه ها را در محل مورد نظر در معرض نورهاي متنوع قرار دهيد. حتي توصيه مي شود که پس از انتخاب مايه رنگي دلخواه و بافت مورد نظر، روي يک تکه تخته يا کاغذ مناسب، رنگ و بافت انتخابی را اجرا کنيد. سپس با قرار دادن آن در محل و تاباندن نور انتخابی، تصميم نهايی را اتخاذ نمائيد.
مواد و مصالح و وسايل و تجهيزات:
بعضی از مواد هستند که نسبت به رنگ، همه فن حريف و چند کاربردی هستند. اما برای اينکه بتوانيد حداکثر استفاده را از آن ها بنمائيد، بايد ابزار و وسايل صحيح اين کار را در اختيار داشته باشيد و راه و روش درست استفاده از آن ها را بدانيد. بنابراين در تهيه وسايل غير ضروری، ريخت و پاش و ولخرجی زياد به خرج ندهيد. بهتر آن است که صرفاً اقلام خاص و ضروری را فراهم سازيد تا اين که، مجموعه ی زياد و گران قيمت از وسايل را که شايد هرگز مورد استفاده قرار نگيرند.
مجموعه کارهایی که در اين کتاب ارائه مي شود با تعداد محدودی وسايل خاص، قابل اجراست که در اکثر فروشگاه های مخصوص اين وسايل، عرضه مي شوند.
رنگ ها، گليزها( Glazes ) و جوهر رنگ ها
رنگ ها از سه جزء مختلف تشکيل شده اند:
1- رنگ دانه
2- چسب
3- مايع حلال رنگ دانه
1- رنگ دانه ها وظيفه رنگ بخشيدن و پوشش دادن به سطح را دارند.
2- چسب ها، چسبندگی و دوام رنگ را بر روی سطوح باعث مي شوند.
3- مايع حلال رنگ دانه، قلم خوری رنگ را بر روی سطح امکان پذير مي نمايد.
رنگ ها به دو دسته کلي تقسيم مي شوند، يا پايه آب هستند يا پايه روغن. استفاده از رنگ های پايه آب مطلوب تر به نظر می رسد، به دليل اين که غير سمی، بی بو و بی ضرر برای محيط زيست می باشند . اگرچه نسبت به رنگ های پايه روغن آسيب پذيرتر هستند.
رنگ های پايه روغن که به رنگ های « الکيدی» نيز معروف اند، دير خشک می شوند که اين خود برای مبتديان مزيت بزرگی است و در نهايت پوشش مقاوم تر و ماندگارتری را به ما می دهد.
گليز ماده اي است که با رنگ ترکيب مي کنند و روي رنگ زمينه خشک شده، يک لايه از آن مي زنند. گليز، رنگی را که با آن ترکيب مي شود، شفاف و به اصطلاح Transparent مي کند. قانون معمول اين کار اين است که گليز پايه آب را روی رنگ زمينه پايه روغن( الکيدی ) می زنند.
تنها استثناء اين است که گليز پايه روغن را می توان روی رنگ زمينه امولسيونی ( در ادامه توضيح داده خواهد شد) نيز استفاده کرد.
جوهر رنگ ها عصاره ی رنگينی هستند که اگر بخواهيم برای نقاشی با قلم از آن ها استفاده کنيم ، حتماً بايد با « ورنی » يا « گليز » يا « رنگ اکريليک» مخلوط شوند. ليستي که معرفی می شود تعدادی از انواع معمول و آشنای رنگ هاست.
بخاطر داشته باشيد که خصوصيات انواع مختلف محصولات ، بسيار با هم متفاوت است. برای دستيابی به بهترين نتيجه، همواره دستورالعمل کارخانه ی سازنده ی محصول را مطالعه کرده و مطابق آن عمل نمائيد.
آسترهای اکريليک :
پايه آب هستند و برای پوشاندن و سيل کردن سطوح چوبی و انوع فيبر استفاده می شود.
زير کار پايه روغن :
برای زير سازی بخصوص سطوح چوبی به کار می رود که قبل از رنگ زمينه زده مي شود و ترکيبی است از زير رنگ و آستری.
رنگ های امولسيونی :
پايه آب هستند که در دو نوع مات و نيمه مات وجود دارد.
Stencil paint:
پايه آب هستند. از رنگ هاي امولسيوني روان ترند. فقط در انواع متاليک و براق موجود است. به عنوان جوهر رنگ هم قابل استفاده است.
رنگ چوب:
رنگي است که فرمول آن مخصوص چوب طراحي شده است. مات و پوششي است و حالت گچي و پُر پودر دارد. کار آستر زير رنگ را هم انجام مي دهد. با آب رقيق مي شود و مي توان تکنيک « رنگ شويي» را بر روي چوب خام با آن انجام داد.
رنگ هاي کازئيني:
با آب رقيق مي شوند و نمايشي شبيه تکنيک « آهک شويي» دارد.( کار نمايي غبارآلود به خود مي گيرد) براي کار روي مبلمان و ديوار هر دو مطلوب است. چنان چه بخواهيد براي فضاي باز از آن استفاده نمائيد، حتماً لايه محافظ روي آن بزنيد.
رنگ هاي روغن:
در انواع براق، نيمه براق، نيمه مات موجود است. نوع براق آن به عنوان رنگ نهايي روي کارهاي چوبي استفاده مي شود. انواع نيمه براق و نيمه مات، هم روي چوب استفاده مي شود و هم روي ديوارهايي که خرابي و فرسودگي معمولي داشته باشند. همه انواع رنگ هاي روغن قابل شستشو هستند.
رنگ هاي اکريليک:
نيمه مات هستند. استفاده از آن ها نسبت به رنگ هاي روغني براي حفظ محيط زيست مناسب تر است ولي بطور کلي از رنگ هاي روغني کم دوام ترند.
رنگ هاي متاليک:
در انواع تيوپي، قوطي اي و اسپري در دسترس هستند. محصولات اکريليک جديدي با رنگ هاي صدفي، قوس و قزحي و چند رنگه به بازار آمده است. کاملاً شفاف( Transparent) هستند و هاله اي رنگين بر روي رنگ زمينه ايجاد مي کنند.
رنگ آبه ها:
پايه آب هستند، نيمه شفاف اند و فرمول ساخت آن ها ترکيبي است از گليزهاي رنگي و افزودني هايي که روند خشک شدن را به تأخير مي اندازد.
گليز امولسيوني مات:
محصولي بر پايه آب است. براي رقيق کردن رنگ استفاده مي شود و به عنوان محافظ رنگ نهايي به کار مي رود.
گليز اکريليک:
در مقابل آب و حرارت مقاوم بوده و به مرور زمان زرد نمي شود. پايه آب بودن آن باعث مي شود که سرعت خشک شدن کار بالا رود و بيشتر از 15 الي 30 دقيقه فرصت ادامه کار را نمي دهد. رنگ اکريليک را رقيق مي کند و کار شفاف سازي رنگ اکريليک را انجام مي دهد.
گليز روغن:
براي ترکيب با رنگ روغن و رقيق و شفاف کردن آن استفاده مي شود. ولي به مرور زمان زرد مي شود. گليز روغني را مي توان با تينر فوري رقيق تر نمود.
رنگ روغني آرتيست:
رنگ هايي هستند که در ترکيب با گليز روغني رقيق تر و روان تر مي شوند. کيفيت شفاف ( Transparent)مي يابند. در تکنيک هايي مانند بافت « مرمر» که به رنگ هاي پخته و خاکستري هاي رنگين احتياج داريم، کاربرد فراوان دارد. رنگ هاي روغني آرتيست را با « خمير رنگ ها» نيز مخلوط نمود و رنگ هاي جديد متنوعي ساخت. خمير رنگ ها، خميرهايي هستند از درصد بالايي رنگ دانه( Pigment) يا جوهر رنگ( Dye) به همراه حلال تشکيل شده اند.
اين خميرها مي توانند حاوي رزين يا Medium باشند يا نباشند. در انواع پايه آب داشتن رزين الزامي نيست يا مقدار آن کم است ولي در انواع پايه روغن حتماً رزين لازم است.
کاربرد اين خميررنگ ها در رنگ سازي بدين ترتيب است که مقدار کمي از آن ها را به رنگ آماده( بيشتر سفيد) مي زنند تا رنگ مورد نظر ديگري را بسازند.
قدرت و شدت رنگ ساخته شده بستگي به سازگاري رزين هاي آن ها( خمير رنگ و رنگ اوليه) و ميزان رنگ سفيدي دارد که داخل رنگ اوليه وجود داشته است. هرچقدر رزين هاي آن ها سازگارتر و ميزان رنگ سفيد رنگ اوليه کمتري باشد، رنگ ساخته شده، تيره تر خواهد شد. اين کار در ايران معمولاً در کارخانه هاي رنگ سازي انجام مي گيرد ولي به تازگي بعضي از فروشگاه هاي رنگ، نموده اند. قانون کل ساخت رنگ از اين طريق، اين است که چند قطره از خمير رنگ آماده را داخل يک رنگ ساخته شده مي ريزند و آن را روي کار امتحان مي کنند تا به نتيجه مطلوب برسند.
رنگ هاي بافت دار و گچ هاي مخصوص:
رنگ هاي نماي خارجي: در دو نوع صاف صيقلي و زبر خشن، عرضه مي شود. براي ايجاد بعضي از تکنيک هاي روي گچ و سنگ به کار مي رود.
پودر بافت ساز ديوار: مخلوطي از پودر شيشه( Quartz) و خاک رس و سلولز است. اين پودر را مي توان با رنگ پلاستيک مخلوط کرد.
سنگ گچ( سولفات کلسيم): شبيه گچ معمولي است ولي ديرتر از آن خشک مي شود، در رنگ هاي صورتي و خاکستري عرضه مي شود. نوع سفيد آن را مي توان به وسيله ي رنگ دانه ها و جوهر رنگ ها به رنگ دلخواه در آورد.
انواع ديگر گچ: سيمان و گچ هاي مرمر مانند که براي استفاده از آن ها دانش و مهارت خاصي لازم است. پوششي سخت است که اگر ساب داده شود سطحي صاف و صيقلي و براق خواهد داشت.
خاک رس طبيعي: مي توان آن را با آب مخلوط کرد. وقتي به صورت خميري مناسب براي کار در آمد، بر روي سطحي که قبلاً آماده شده باشد، کار کرد. بهتر است روي سطحي کار شود که در آنجا جريان هوا وجود داشته باشد.
مواد و مصالح مخصوص:
برگ هاي فلزي: به صورت ورق طلا، نقره، مس و يک سري ورق هاي آلياژهاي مختلف و حتي ورق طلا و نقره مصنوعي وجود دارد. در دو نوع ورق هاي مقابل انتقال و ورق هاي نازک عرضه مي شود.
ورق هاي قابل انتقال يا پشت برچسب دار: ورق هايي هستند که روي سطوح روغني چسبانده مي شوند. به خاطر کاغذ واکس دار پشت شان، کاربرد و برش آسان دارند ولي تلألو و درخشش هاي ورق هاي نازک را ندارند.
ورق هاي نازک: از قديم روي سطوح با پوشش پايه آب استفاده مي شده و در صورت صيقل دادن بسيار درخشان و براق مي شوند. اندکي بزرگ تر از ورق هاي پشت برچسب دار است. اما چسباندن آن ها مشکل تر است و مهارت مي خواهد.
پودرهاي متاليک و برنزي: از آلياژهاي فلزي ساخته شده است. گاهي براده هاي ميکا يا سلولئيد نيز دارد که در اين حالت درخشان تر مي شود و نمايي همانند رنگ هاي صدفي ايجاد مي کند.
چسب ورق طلا:
چسب مخصوصي است با پايه آب با غلظت شير، در ورق طلا کاري استفاده مي شود. انواع پودري، دانه اي و ورقه اي دارد.
جسو:
براي بوجود آوردن سطحي صاف که روي آن ورق طلاي نازک بچسبانيم بکار مي رود. در قديم از ترکيب چسب خرگوش و مل ساخته می شود. امروزه پودر ترکيبی آماده آن عرضه می شود.
بتونه اکريليک:
برای بدست آوردن سطحی صاف، همانند جسو، استفاده می شود.
بايد اين خمير را خوب هم بزنيد تا عمل بيايد و روي سطح بکشيد و با کاردک صاف کنيد و سپس از خشک شدن سمباده بزنيد.
Bole:
روي لايه جسو زده شود، براي سيل کردن سطح جسو بعد از خشک شدن آن چسب بزنيد و ورق طلا را بچسبانيد. خميري رنگي است مانند رنگي غني شده عمل مي کند و در نهايت سطح انعطاف پذيري را بوجود مي آورد که در مراحل ساب دادن و صيقلي کردن ورق طلا خوب جواب مي دهد. اين خمير در داخل آب نگهداري مي شود و در رنگ هاي مختلف در بازار عرضه مي شود و ما مي توانيم متناسب با رنگ ورق فلزي که مي خواهيم روي آن بچسبانيم، رنگ را انتخاب نمائيم. بايد به هنگام مصرف با چسب ورق طلا مخلوط شود.
مايع ترک:
يکي از راه هاي ايجاد نماي ترک بر روي رنگ استفاده از اين مايع است بدين ترتيب که ابتدا رنگ زمينه را بزنيد. سپس يک دست از مايع ترک بزنيد، پس از خشک شدن، رنگ نهايي را بزنيد. هرچه لايه رنگ نهايي ضخيم تر زده شود، ترک ها بزرگ تر ايجاد خواهد شد. راه هاي ديگري نيز براي ايجاد ترک وجود دارد که در صفحات بعد توضيح داده خواهد شد.
وقتي رنگ زمينه را از نوع رنگ هايي بزنيم که دير خشک شود و رنگ نهايي را از نوع رنگ هايي که زود خشک مي شوند و شکننده هستند بزنيم، ترک ايجاد خواهد شد. سپس براي نمايش مشخص تر ترک ها، مي توانيم با رنگ روغن آرتيست يا واکس رنگي، روي ترک ها بماليم و لاي ترک ها را پر کنيم. اين کار نماي کار را قديمي جلوه خواهد داد.
مل:
پودر سفيد گچی است که همان طور که قبلاً توضيح داده شد، در ترکيب با چسب ورق طلا در چسباندن ورق طلا به کار مي رود.
منبع : بانو (20)
راستخوان
