ظروف یکبار مصرف

ظروف یکبار مصرف 

ظروف یک بار مصرف پلیمری و کیسه های پلاستیکی در صورت تماس با مایعات و مواد غذایی بالای 40 درجه، ماده ای شیمیایی به نام «استایرن» از خود خارج می کنند که موجب تلخی غذا می شود و بیش از 77 نوع بیماری سرطان زا را به همراه دارد.

تاثیر منومر های مواد پلاستیکی در سلامتی انسان
واقعیت این است كه این روزها استفاده از این نوع ظرف چنان متداول شده است كه به سختی می‌توان دنیای بدون یك بار مصرف‌ها را مجسم كرد علاوه بر آبمیوه فروشی ها، بستنی فروشی‌ها، پیتزا فروشی‌ها، سلف سرویس ادارات و دانشگاه‌ها، پای ظروف یك بارمصرف به میهمانی‌های خانگی هم باز شده است و بسیاری ترجیح می‌دهند هنگام پخش غذای نذری و در مراسم هایی مانند جشن تولدهای كودكانه دردسر شستشوی ظرف را به‌ كلی از برنامه حذف كنند و از بشقاب و لیوان‌های رنگارنگ پلاستیكی استفاده كنند.طبیعی است كه وقتی كالایی این چنین جای خود را در سبد خانوار باز می‌كند، با چند اطلاعیه بهداشتی مصرف آن محدود نمی‌شود، اما استفاده صحیح از این پدیده حداقل كاری است كه می‌توان نسبت به آن امید داشت.

انواع ظروف یک بار مصرف پلاستیکی :

PS) 1 پلی استایرن شفاف و شکننده بوده و با شعله تولید دوده می کند). در دو نوع پلی استیرن انبساطی و غیر انبساطی تولید می شود . استفاده از این ظروف براي مواد نوشیدنی اسیدي و چرب مانند نوشابه و کاکائو بسیار بیشتر از مصرف چاي داغ مخاطره آمیز است
2(pvc:پلی وینیل کلراید) : پلاستیک سختی است که توسط نرم کننده ها انعطاف پذیر و نرم می شود. حاوي کلر هستند که اگر در کنار شعله قرار داده شود آرام می سوزد ولی به محض اینکه از شعله فاصله گرفت سریعا خاموش می شود. براي بسته بندي مواد غذایی مثل گوشت مرغ و ماهی و بسته بندي کپسول هاي دارویی ، آدامس و باتري استفاده می شوند. و در سال هاي اخیر در ساختمان سازي و لوله کشی آب نیز استفاده شده اند.
3- پروپیلن و پلی اتیلن: مات اما شکننده نیستند و به صورت ظروف (PP) و (PE) سفید رنگ براي نگهداري روغن ها، لبنیات و سرکه استفاده می شوند. با شعله ي آبی و زرد می سوزند و هنگام سوختن چکه هم می کنند. اگر چه هنوز ضرر آنها به اثبات نرسیده ولی استفاده از آنها در دماي بالاي 65 درجه سيلسيوس توصیه نمی شود.
مواد مهاجرت کننده از ظروف پلاستیکی :
1- مونومرها ، الیگومرها ، حلال ها
2- ناخالصی ها ي همراه مواد بسته بندی
3- ترکیبات مشتق از بسپارها ، افزودنی ها ، آنتی اکسیدان ها ، روان کننده ها، پلاستی سایزرها براي جلوگیري از شکنندگی مواد پلاستیکی از پلاستی سایزرها استفاده می شود. در غذاي گرم حل شده وارد بدن می شودمهمترین معایب ظروف يك بار مصرف پلاستيكی:
1- مشكل در بازیافت آنها و مخاطرات محیط زیست
2- انتقال مواد مضر مونومر ها به غذا در شرایط خاص و ایجاد بیماری هایی چون سرطان ، عصبانيت ، خستگي، بي‌خوابي، غير‌عادي شدن كروموزوم‌ها و كاهش پلاكت‌هاي خون
پلاستيك ها به صورت ظروف اسفنجی و یا غیره توليد مي شوند . ۹۵ درصد اين ظروف، از جنس پلي استايرن هستند. در ساختمان پلي استايرن هميشه مقداري استايرن آزاد وجود دارد و بايد توجه داشت استايرن ماده اي است. از انواع ترکیبات داراي حلقه ي آروماتیک که قادر به ایجاد پلی مرهایی بر پایه ي PVC که دارای عوارض بر گشت ناپذیر در بدن می باشد و این مونومرها هستند که خنثی محسوب می شوند و در فرآیند تولید، مقداري باقی مانده و مونومر با غذا وارد بدن شده و به مرور زمان تجمع و از حد تراکم مجاز براي انسان فراتر می رود. بر همین اساس در برخی از سایت هاي خبري از آنها به عنوان قاتلان خاموش یادمی کنند .
استايرن آزاد در تماس با موادغذايي چرب و دماي بالاي ۵۰ درجه به راحتي وارد شده و باعث بيماري در بدن مي شود. البته اگر در این ظروف مواد خشک ریخته شود ضرر کمتري به بدن می رساند ولی نوشیدن چاي داغ و همچنین نوشیدنی هاي اسیدي مثل نوشابه ها می تواند خطرناك باشد. چون ممکن است باعث آزادسازي مونومرها یا رادیکال هاي آزاد در غذا شود.
همچنین غذا نباید بیشتر از 2 ساعت در این ظروف باقی بماند .
ظروف پلی مري در مجاورت نور اکسید شده و باعث از بین رفتن کیفیت اولیه وتسهیل آزاد سازي مواد مضر می شوند.

3- عدم قابلیت استفاده در مایکروویو:
توصیه نهائی اینکه غذا ها به خصوص غذاهای حاوی روغن و چربی را در ظروف پلاستیکی در ماکروویو گرم نکنید چون گرما و پلاستیک و روغن با هم ترکیب شده ، که نتیجه ي آن تولید سم دیوکسین است. توصیه می شود از ظروف پیرکس و چینی استفاده کنید.

ظروفی که توصيه مي شود ، ظروف يك بار مصرف گياهي تهيه شده از نشاسته ذرت اصلاح شده است که بايستي با فرهنگ‌سازي جاي ظروف قبلي رابگيرد.
اين ظروف عاري از هر گونه اثرات مضر و عكس‌العمل‌هاي شيميايي در تماس با مايعات و غذاهاي داغ هستندو در برابر حرارت مقاومند.
هزينه تهيه اين ظروف بسيار ارزانتر از هزينه درماني و تهيه تجهيزات پزشكي براي جبران صدمات ناشي از استفاده از ظروف نامناسب مي‌باشد
ایران با تولید ظروف یک بار مصرف گیاهی، به جمع 5 کشوری پیوست که از فناوری ساخت این ظروف برخوردارند.کار روی پلیمرهای گیاهی از سال 1970 و در زمان بحران نفت آغاز شد. در آن زمان کشورهای پیشرفته از جمله آمریکا، به فکر تولید موادی جهت صنایع بسته بندی افتادند که وابسته به مواد نفتی و فسیلی نباشند، بنابراین پلیمرهای گیاهی با ترکیباتی چون سیب زمینی ، ذرت و گندم را مورد آزمایش قرار دادند.
این پلیمرهای هیدروکربنی دارای خواص ضعیف پلیمری هستند که با تغییر و اصلاح آنها می ‌توان به شرایط پلیمرهای نفتی رسید. ظروف یک بار مصرف بیوپلیمری با پایه گیاهی، قدمت زیادی ندارند، اما اکنون استفاده از آنها در سطح آمریکا و اروپا و حتی آسیا به سرعت در حال گسترش است در همین راستا،جایگزینی ظروف یک بارمصرف سلولزی با ظروف پلاستیکی، برنامه دیگری است که وزارت بهداشت دارد. در تولید ظروف یک‌بار مصرف گیاهی که در ایران تولید می‌ شوند از ذرت، اسید‌های چرب و موم عسل استفاده می ‌شود، و به مردم توصیه می‌ شود در صورتی که نیاز به مصرف یک بار ‌مصرف دارند، ابتدا از ظروف بیوپلیمری استفاده کنند و استفاده از ظروف مقوایی و پلی‌استایرنی(با رعایت اصول لازم) را در مرحله بعدی قرار دهند.
چرا اصرار به استفاده از ظروف یکبار مصرف گیاهیست؟
انستیتو سرطان فرانسه میزان سرطان زایی ظروف پلی استایرنی را از درجه 3 به درجه 2 کاهش داده یعنی آن ها را مواد خطرناک اعلام کرده است .
فاطمه رشیدی
کارشناس بهداشت محیط مرکز بهداشت مهریز

---

 

ظروف یکبار مصرف نه تنها به عنوان عاملی موثر در تشدید مشکلات زیست محیطی عمل می کند، بلکه بر اساس تحقیقات علمی نقش این ظروف در ایجاد 77 نوع بیماری سرطان زا به دلیل تماس مواد غذایی داغ تاکنون ثابت شده است.
ظروف یکبار مصرف نه تنها به عنوان عاملی موثر در تشدید مشکلات زیست محیطی عمل می کند، بلکه بر اساس تحقیقات علمی نقش این ظروف در ایجاد 77 نوع بیماری سرطان زا به دلیل تماس مواد غذایی داغ تاکنون ثابت شده است.

با توجه به ایام سوگواری محرم و رواج توزیع نذورات هیات های عزاداری در ظروف یکبار مصرف پایگاه اطلاع رسانی وزارت بهداشت «وب دا» با درج مطلبی به بررسی این موضوع از منظر سلامت افراد و مشکلات زیست محیطی پرداخته است.

در این مطلب آمده است: استفاده از ظروف یکبار مصرف و رها کردن آنها در اطراف محل های برگزاری مراسم عزاداری ایام محرم، عاملی برای تشدید مشکلات زیست محیطی، آبگرفتگی ها و نازیباشدن چهره شهر است.

توزیع کیسه زباله میان هیئت های مذهبی در مساجد و تکایا و دوره های آموزشی ویژه برای کاهش تولید زباله و قراردادن مخازنی برای جمع آوری زباله های تکایا از رها شدن این ظروف در کنار خیابان جلوگیری می کند.

کارگاه های زیرزمینی و فروشگاه های بی نام و نشانی به دور از چشم ماموران بهداشت، ضایعات و زباله های کارخانه ها را جمع کرده و با استفاده از این مواد دست دوم، ظروف یک بار مصرفی با یک چهارم قیمت ظروف ساخته شده از مواد اولیه تولید می کنند که مواد سمی این ظروف به دلیل اینکه یک بار تجزیه شده اند، به راحتی وارد مواد غذایی می شود.

توصیه می شود ظروف یک بار مصرف از کارخانه های معتبر و فروشگاه های بزرگ که دارای علامت استاندارد و یا مارک دار هستند، خریداری شود.

استفاده ظروف یک بار مصرف ممکن است از بروز بیماری های عفونی جلوگیری کند چون با یک بار مصرف دور انداخته می شوند اما باید توجه داشت که ظروف یک بار مصرف در ایران حاوی پلیمرهایی هستند که در اثر حرارت مواد غذایی، اسیدی و چرب، رادیکال آزاد تولید می کنند.
برخی از مواد شیمیایی تشکیل دهنده این ظروف نیز در درازمدت علاوه بر سرطان و سایر بیماری های غیر واگیر منجر به بروز انواع اختلالات گوارشی و ریوی می شود.
با بیان اینکه در ساخت ظروف یکبار مصرف به منظور جلوگیری از شکنندگی، از مواد پلاستیکی لایزر استفاده می شود، بنابراین اگر درون این ظروف آب جوش یا غذای داغ مانند آش ریخته شود، این مواد حل شده، وارد بدن و به دلیل داشتن ترکیبات خاص در اثر استفاده طولانی مدت از این مواد منجر به بروز سرطان های مختلف می شوند.

ظروف یک بار مصرف پلیمری و کیسه های پلاستیکی در صورت تماس با مایعات و مواد غذایی بالای 40 درجه، ماده ای شیمیایی به نام «استایرن» از خود خارج می کنند که موجب تلخی غذا می شود و بیش از 77 نوع بیماری سرطان زا را به همراه دارد.

با تغییر الگو و کاهش مصرف کیسه ها، ظروف و محصولات یک بار مصرف پلاستیکی و به جای آنها استفاده از ظروف با پایه گیاهی(نشاسته ذرت و سیب زمینی) و بازگشت به فرهنگ سنتی استفاده از ظروف ملامینی و چینی برای توزیع نذورات، منجر به کاهش و حذف مشکلات زیست محیطی، بهداشتی و اقتصادی کشور در این عرصه می شود.

ظروف گیاهی تخریب پذیر بوده و در زمان کوتاهتری (شش ماه)، نسبت به ظروف پلاستیکی در محیط تجزیه می شوند، بدون اینکه آثار تخریبی بر محیط زیست پس از تجزیه شدن در خاک داشته باشد.