عمارت باغچه جوق – آذربایجان غربی
کاخ و موزه باغچهجوق در گذشته مقر حکومت سردار ماکو بوده و در یک کیلومتری شهر ماکو واقع شده است. ساخت بنادر زمان پاشاخان آغاز و در دوره اقبال السلطنه به پایان رسیده است و به مدت ۳۰ سال تزیینات داخلی سالنهای هفتگانه ان انجام پذیرفته است. مجموعه کاخ در میان باغ مشجر بزرگی با درختان کهن گوناگون به وسعت یازده هکتار قرار گرفته است. امروزه این محل به علت ویژگیهای معماری وهنری به کاررفته در آن تبدیل به موزهای شده که همه روزه از گردشگران از آن بازدید به عمل میآورند.
استان آذربایجان غربی
استان آذربایجان غربی یکی از ۳۱ استان ایران است، که در منطقهٔ آذربایجان در شمال غربی این کشور قرار دارد و مرکز آن شهر ارومیه است. این استان با داشتن حدود ۱۰۰۰ کیلومتر راه اصلی و بزرگراه که از شمالیترین نقطه استان (مرز بازرگان) تا جنوبیترین منطقه آن (بوکان) را به هم متصل میکند و از امکان ارتباطات زمینی مناسبی برخوردار است. این استان تنها استان ایران است که با ترکیه هم مرز است.
آشنایی با کاخ موزه باغچه جوق – آذربایجانغربی
فرهنگ > میراث و تمدن – همشهری آنلاین:
روستای باغچه جوق (در زبان ارمنی یعنی ده) در فاصله 6 کیلومتری شهر ماکو و حدود 2 کیلومتری از سمت غرب جاده اصلی بازرگان قرار دارد
این روستا از غرب و جنوب به دامنه کوه چرکین و چشمهای به نام کلیسه منتهی میشود. در بخش جنوب شرقی روستای باغچه جوق، ساختمان مجلل و تاریخی قصر باغچه جوق قرار دارد که مربوط به اواخر دوره قاجاریه است.
بانی آن تیمور تیموری معروف به اقبال السلطنه ماکوئی یکی از حکام مقتدر وقت و از سرداران مظفرالدین شاه است.
این قصر به علت ویژگیهای ممتاز معماری و هنری در سال 1353 توسط دولت خریداری شد و بعد از انجام تعمیرات ضروری و رفع خطر از آن به علت علاقه مردم منطقه و جاذبههای قوی فرهنگی با موافقت سازمان میراث فرهنگی و تهیه مقدمات لازم، برای بازدید عموم آماده شد و عنوان کاخ موزه باغچه جوق ماکو موردبهره برداری قرار گرفت.
قصر تاریخی باغچه جوق که از یک ساختمان دو طبقه تشکیل شده در داخل محوطه باغی به مساحت 11 هکتار قراردارد. مرمت و الحاقات بعدی ساختمان نیز به پسر ماکویی نسبت داده شده است.
معماری کاخ تلفیقی است از معماری سنتی ایرانی و غربی، به ویژه معماری روسیه اواخر سده نوزدهم.
خانواده سردار ماکویی تا سال ۱۳۵۳ در این کاخ زندگی میکردند و پس از مرمت و بازسازی محوطه و ساختمان آن از سال ۱۳۵۸ به منظور بازدید عموم افتتاح شد. این کاخ موزه در سال ۱۳۶۶ در اختیار میراث فرهنگی کشور قرار گرفت.
گچبری ساختمان توسط اساتید ایرانی انجام گرفت و آئینهکاری و گچبری ساختمان در سطح عالی است در بالای عمارت دور تا دور گلدانها و مجسمهها وجود دارد که اغلب جای گل و چراغ است.
پایه ستونها و گلدانها از سنگ خارا است و خوب حجاری شده است. اولین گرامافونی که به ایران وارد شده در این عمارت به چشم میخورد که طول بوق آن 60 سانتیمتر و ارتفاع پایهاش بیش از یک متر است.
پردههای زربفت، مبلهای بی نظیر، تختخوابهای متعدد با تشکهای پر قو، کاغذ دیواریها و رنگآمیزی سالنها و نقاشی سقف اتاقها، ظروف چینی اعلا و لوسترهای کریستال، فضای حیاط با گلکاری و درختان میوه و اشجار زینتی و حوضهای وسیع بازدید کنندگان را به یاد کاخهای افسانهای میاندازد.
بخشی از باغ در پیرامون کاخ اصلی دارای طرحی از پیش اندیشیده و تقریبا منظم و محصور است. این محوطه توسط نردههای چدنی زیبایی از سایر بخشهای باغ جدا شده که تقریبا نقشی همچون اندرونی ایفا میکند. در بخشهایی از محوطه، آثاری از کفسازی سنگی باقی مانده است و در سمت غربی کاخ نیز نمای اصلی ساختمان حوض بیضی شکل دیده میشود.
نمای خارجی بنا با مجسمههای گچی که سردرها و نردههای گچی لبه بام را زینت دادهاند، ساختمان سنگی یا آشپزخانه کاخ که با سنگهای صیقلی و تراش خورده ساخته شده است و استخر بزرگ باغ که جوی آبی از آن به قسمتهای مختلف باغ جاری است از دیگر دیدنیهای باغچه جوق به حساب میآید.
کاخ «باغچه جوق» ماکو؛ تلفیقی از معماری سنتی ایران با معماری کلاه فرنگیها
مجموعه کاخ موزه «باغچه جوق» ماکو دارای جاذبههای قوی هنری و فرهنگی بوده و از آثار با ارزش و منحصر به فرد شمال غرب کشور محسوب میشود که در آن تلفیقی از معماری سنتی ایران و معماری کلاه فرنگیهای اروپا استفاده شده است.
به گزارش خبرگزاری فارس از ارومیه، ماکو یکی از شهرهای آذربایجان غربی در شمال غربی ایران است، این شهر در نزدیکی مرز ایران و ترکیه در درهای بنا شده که رودخانه زنگمار از آن میگذرد و شهر را به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم میکند.
ماکو دارای آثار متعدد باستانی و تاریخی با ارزشی است که ساختمان باغچه جوق به دلیل ویژگیهای ممتاز هنری و معماری مورد علاقه و توجه مردم منطقه و مسافران داخلی و خارجی است.
کاخ موزه باغچه جوق در شمال غربیترین نقطه کشور در شهر ماکو و نزدیکی مرز بازرگان قرار گرفته است، جایی که برای رسیدن به آن باید به روستای باغچه جوق در فاصله شش کیلومتری شهر ماکو و حدود دو کیلومتری از سمت غرب جاده اصلی بازرگان سفر کنید و آن را در دامنه کوه چرگین و چشمهای به نام کلیسه ببینید.
کاخ باغچه جوق در اواخر دوره قاجاریه به دستور تیمور تیموری، معروف به اقبال السلطنه ماکوئی ساخته شد که یکی از حکام مقتدر وقت و از سرداران مظفرالدین شاه بود، مدت 30 سال تزئینات داخلی سالنهای هفتگانه آن انجام شده و نیز این کاخ دارای شیشههای رنگی بوده است.
در حال حاضر کاخ موزه باغچه جوق ماکو شامل اشیاء و لوازم زندگی سردار ماکو است که اکثراً از طرف حکام و دربار روسیه برای ایشان ارسال شده بود.
این اشیاء در نوع خود جالب توجه و دیدنی است، به همین جهت اسباب و اثاثیه مذکور در اتاقهای طبقات اول و دوم ساختمان مرکزی در معرض تماشای بازدیدکنندگان قرار داده شده است.
مبلها و صندلیهای لوکس موجود در باغچه جوق ماکو از جنس چوبهای جنگلی نی و خیزران، با تزیینات برجسته برنزی و رویه مخمل و نقوش کندهکاری شده بوده و ساخت کشورهای لهستان، فرانسه، اتریش و روسیه است.
آیینههای سنگی با قابهای طلایی و استیل مشکی منبتکاری شده، کاناپههای اطلسی، پردههای رنگین اطلسی، پشمی و توریزری با طرحهای مختلف، لوسترهای برنزی هجده شاخه ساخت فرانسه و… از اسباب و اثاثیه موجود در کاخ موزه باغچه جوق ماکو است.
این کاخ دارای ویژگیهای منحصر به فردی است، در کاخ باغچه جوق همه چیز شامل پردههای زربافت، مبلهای بینظیر، کاغذدیواریها و رنگآمیزی سالنها و نقاشی سقف اتاقها، ظروف چینی اعلا و لوسترهای کریستال، فضای حیاط با گلکاری و درختان میوه و اشجار زینتی و حوضهای وسیع در عالیترین سطح خود قرار دارد.
تعدادی از اتاقهای طبقه همکف تبدیل به موزه اشیای تاریخی، مردم شناسی و نمایشگاه جاذبههای تاریخی استان شده است.
استخر بزرگ باغ که جوی آبی از آن به قسمتهای مختلف باغ جاری است، نخستین تصویری است که به محض ورود به باغ خواهید دید، بعد از آن ساختمان با ابهت کاخ که در نوع خود منحصر به فرد است، نمای خارجی بنا با مجسمههای گچی پوشیده شده که سردرها و نردههای گچی لبه بام را زینت دادهاند.
کاخ باغچه جوق در محوطه باغی به مساحت 11 هکتار قرار دارد و معماری کاخ تلفیقی از معماری سنتی ایرانی و غربی به ویژه معماری روسیه اواخر سده نوزدهم است، گچبری این ساختمان را اساتید ایرانی انجام دادهاند و آیینهکاری آن در سطح عالی اجرا شده و در بالای عمارت نیز دور تا دور گلدانها و مجسمههایی خواهید دید که اغلب جای گل و چراغ بودهاند.
عمارت کلاه فرنگی از عمارتهای خانهای ماکو بوده و متعلق به اواخر دوره قاجار است و توسط یکی از خوانین آن دوره ساخته شده این ساختمان در دو طبقه ساخته شده و نمای بیرونی آن به شکل چند ضلعی منظم است.
در این عمارت معماران ایرانی تلفیقی از معماری سنتی ایران را با معماری کلاه فرنگیهای اروپایی جلوهگر ساختهاند، دو طبقه این عمارت از نظر نقشه مانند هم ولی از نظر تزئینات و نقاشیهای روی دیوارها متفاوت است.
تزیینات گچبری و آیینهکاری فوقالعاده زیبا و شیشههای رنگی ارسیها، اتاق آینه کاخ گلستان را تداعی میکند زیرا معماران چیره دست ایرانی بر روی آن کار کردهاند و تاکنون هیچ دخل و تصرفی در این بنای تاریخی صورت نگرفته است.
کنار این عمارت ساختمان قدیمی دیگری نیز وجود دارد که عکس دو شیر در آن حجاری شده که این ساختمان مدتی بیمارستان بوده است.
بنای شیر و خورشید در خیابان طالقانی و جنب عمارت کلاه فرنگی واقع شده و متعلق به یکی از افراد خانواده بیات است که تزیینات گچبری آن زیبایی خاصی به این بنا بخشیده است.
خانه علی خان بیات، ساختمان بانک ملی متعلق به احمدخان بیات بوده که این بنای مسکونی در دوره پهلوی به سفارت کنسولگری روسیه تغییر کاربری داده شد و سپس به عنوان بانک ملی ماکو از آن استفاده شد، این بنای تاریخی نیز در فهرست آثار تاریخی به ثبت ملی رسیده است.
ساختمان شهربانی ماکو چهار سال پیش از وقوع انقلاب مشروطیت توسط یکی از خوانین ماکو ساخته شده، طبقه اول آن فاقد تزیینات ولی طبقه دوم آن به خصوص تالار اصلی دارای گچبری و آیینهکاری عالی است، در نمای خارجی این بنا نیز تزییناتی مانند مجسمهها، اشکال گل و بوته و … ارزش خاصی به آن داده است.
دخمه سنگر ـ ایوان فرهاد (بام فرهاد) در سمت راست جاده ماکو بازرگان واقع شده و این دخمه که در روستای سنگر قرار گرفته در قسمت پایین شهر اوراتوری است.
این دخمه متعلق به سده هزاره اول ق.م بوده و دارای پلههایی است که از سنگ تراش شده و به قسمت پایین ورودی راه دارد، در داخل دخمه یک سالن وجود دارد که قسمت شرق آن در اتاقی به اندازه 4*3 و نیز سه طاقچه که از سنگ تراش داده شده وجود دارد و بنای موجود کاملاً در داخل صخره سنگی کندهکاری شده است.
قره کورپو (پل سیاه) در شمال ماکو و در داخل پارک شهریار قرار گرفته و قسمتی از پل تخریب شده است، در ساختن این پل از سنگهای آذرین استفاده شده که سیاه رنگ است به همین دلیل به نام قره کورپو (پل سیاه) نام گرفته است.
کلیسای زورزور و یا نهنه مریم حدود 60 کیلومتری ماکو و در شرق روستای بارون قرار گرفته و قدمت آن به قرن 14 میلادی میرسد، قبلاً این بنا داخل دره بود و در زمان احداث سد بارون در سال 1367 در حدود 600 متر پس از شمارهگذاری عیناً بالای تپه در بالای روستا انتقال یافته است.
حمام ماکو در حفاریهای باستان شناسی در شهر ماکو در سال 1380 سر از خاک بیرون آورد که در نوع خود جالب و کمنظیر است، ابعاد حمام چندان بزرگ نیست اما به لحاظ هنری در خور توجه و تحسین است. در میان رختکن حوض تعبیه شده است.
در حین خاکبرداری مقدار زیادی آجر به دست آمد که احتمالاً نشان از سقف گنبدی حمام بوده و این سقف بر روی هشت ستون سنگی از نوع بازالت (مرمر سیاه) آتشفشانی با ته ستونهای تراش خورده زیبا قرار داشت.
دیوارها و کف حمام از سنگهای مرمریت کرم و شیری رنگ شکل گرفته، قسمتهای بالاتر نیز از آجرهای چهارگوش ساخته شده و این حمام زیبا احتمالاً در دوره قاجاریه ساخته شده است.
پل پنج چشمه ماکو در پنج کیلومتری ماکو بر روی رودخانه پر آب زنگمار ساخته شده و این پل از آثار دوره صفوی است و به منظور ایجاد ارتباط بین تبریز ـ ماکو و همچنین روستاهای اطراف ساخته شده است.
علاوه بر جاذبههای تاریخی، ماکو سرشار از جاذبههای طبیعی است، چشمه شاه آباد در 30 کیلومتری جنوب شرقی ماکو قرار دارد و آب این چشمه همراه گاز فراوان در حوضچهای جاری میشود.
تالابهای بورالان حدود 60 کیلومتری زنگنه واقع شده و از جمله زیباترین تالابها بوده که با وسعت زیاد خود ، منطقه جذاب و دیدنی را به خود اختصاص داده، تالابهای بورالان از جمله مناطق زیبای شهرستان ماکو است.
آبگرم معدنی باش کندی در جاده ماکو بازرگان و در باشکند واقع شده، آب از بالای کوههای آتشفشانی به پایین سرازیر میشود، استخر نسبتاً بزرگی در پای کوه ساخته شده است.
از دیگر جاذبههای گردشگری ماکو میتوان تالاب کتیکور، رودخانه ساری سو، رودخانه قره سو، کوه چرگین، کوه تیکمه، رودخانه زنگمار، غار سومهداران خانه صفرعلی خان، خانه تاریخی جمال خان تیموری و… را نام برد.
ماکو ظرفیتهای بینظیری از نظر اماکن تاریخی و جاذبههای طبیعی داراست
فرماندار ماکو گفت: ماکو ظرفیتهای بینظیری از نظر اماکن تاریخی و جاذبههای طبیعی دارد.
حمید احمدیان امروز در گفتوگو با خبرنگار فارس در ارومیه اظهار داشت: 9 مرکز اقامتی شامل چهار هتل و پنج مهمانپذیر در ماکو فعالیت میکند و هشت مرکز پذیرایی بین راهی وجود دارد.
وی ادامه داد: تمامی امکانات آموزش و پرورش، شهرداری، هلال احمر و ارگانهای دیگر به صورت آمادهباش در ایام نوروز به مسافران خدمات ارائه میدهند.
احمدیان تصریح کرد: آثار باستانی و جاذبههای توریستی ماکو در نوع خود منحصر به فرد بوده و عمارت کلاه فرنگی، کاخ موزه باغچه جوق، دخمه سنگی فرهاد، پل پنج چشمه، چشمه ثریا و… از جمله جاذبههای گردشگری ماکو است.
وی با اشاره به وضعیت جادههای دسترسی اماکن گردشگری، یادآور شد: با توجه به اینکه اغلب اماکن گردشگری در داخل شهر واقع شده تردد به سهولت انجام میشود.
احمدیان با بیان اینکه ایام نوروز سال گذشته بیش از 20 هزار گردشگر از اماکن گردشگری بازدید کردند، ادامه داد: امسال پیشبینی میشود این آمار افزایش یابد.
وی به اهمیت اطلاعرسانی در خصوص اماکن گردشگری در راستای جذب گردشگر تاکید کرد و ابراز داشت: اطلاعرسانی درست موجب ترغیب گردشگران و معرفی ظرفیتهای موجود در مناطق مختلف میشود.
احمدیان با اشاره به برنامههای توسعه امکانات گردشگری در راستای جذب گردشگر، تصریح کرد: ماکو منطقه آزاد تجاری بوده و به دنبال زیرساختهای توسعه منطقه هستیم و در این زمینه تعهد شده فرودگاه ماکو در عرض یک سال به بهرهبرداری برسد.
وی ادامه داد: آزادراه ایواوغلی تا بازرگان در عرض چند سال آینده نیز آماده افتتاح خواهد بود و بازار خرید و فروش با حدود 400 غرفه در ماکو در حال اتمام است تا ارائه خدمات فروش کالا بدهد که موارد مذکور اثرات مثبتی در جذب گردشگر دارد.
فرماندار ماکو در پایان متذکر شد: در آینده نزدیک شاهد رشد حضور گردشگران خارجی و داخلی از منطقه بوده که اثرات مثبتی در استان و کشور خواهد داشت.
توجه به اماکن و آثار تاریخی و فرهنگسازی بین مردم برای حفاظت و نگهداری از این اماکن از اهمیت خاصی برخوردار است که این اطلاع رسانی و تبلیغ و ترویج نیازمند مشارکت همگانی است.
http://fna.ir/