مغارهای منبت معرفی ابزار های درودگری و منبت کاری
نویسنده: { فربد حیدری } Farbod Heidari – شنبه ۸ شهریور ۱۳٩۳
Wood Carving Gallery
مغارهای منبت معرفی ابزار های درودگری و منبت کاری
با تشکر از سایت ichoob
منبت یکی از زیبا ترین هنرهای چوبی هست و قدمت اونرو به وقی نسبت دادن که بشر استفاده از چوب بعنوان ابزار رو شناخت . تو این مطلب قصد دارم در مورد مغارهای منبت تا حد آشنایی صحبت کنم . همانطور که مطلع هستید اصلی ترین ابزار منبت مغار هست و بدون وجود این وسیله نمیشه تعریفی از این هنر ارائه داد . بنابراین برای شروع از تعریف مغار و انواع اون شروع میکنم . البته در مطالب بعدی تخصصی تر و کاربردی تر در این زمینه صحبت خواهد شد .
مغار چیست ؟
وسیله ای تیز و برنده می باشد که در هنر منبت جهت کنده کاری و تراشیدن چوب مورد استفاده قرار می گیرد. مغارها اندازه های مختلفی دارد که این اندازه ها براساس پهنای مغار تعیین می شود. هر مغار از 2 قسمت: یک دسته از جنس چوب یا پلاستیک و یک تیغه فولادی تشکیل شده است.
بطور کلی، از 4 نوع مغار در منبت کاری چوب استفاده می شود:
مغار تخت: تیغه مغار تخت از یکطرف صاف و از طرف دیگر پخ می باشد. از این مغار برای کندن زمینه کار، سطوح صاف، خط انداختن خطوط راست و … استفاده می شود. از این مغار برای کندن زمینه کار، سطوح صاف، خط انداختن خطوط راست و … استفاده می شود مغار تخت از شماره ۱ شروع می شود و حتی می تواند شماره های بعدی آن نیز فرد باشد. این شماره پهنای تیغه مغار را به میلیمتر نشان می دهد. معمولاً در بازار به مغار تخت باریک نمره ۱ مغار کبریتی می گویند. تیغه مغار تخت از یک طرف صاف و از طرف دیگر دارای پخ می باشد که زاویه ای حدود ۲۵ درجه دارد. انواع مغارهای تخت به شرح زیر می باشند.
الف- مغار تخت سرکج: مغاری است همانند مغارهای تخت معمولی با این تفاوت که لبه تیغه برنده آن کج می باشد و برای حالت دادن به گلها و برگها و … استفاده می شود.
ب- مغار تخت نیم باز: مغاری است که لبه تیغه برنده آن حالت گرد می باشد.
ج- مغار تخت قاشقی: مغاری است که طول تیغه آن حالت انحنا دارد و اصطلاحاً به آن قاشقی می گویند و برای جاهایی که نمی توان از مغار تخت استفاده کرد می باشد.
مغار نیم باز: تیغه این مغار تخت نیست، بلکه حالت نیم گرد می باشد. از این مغار برای قسمت هایی که حالت انحنای ملایمی دارد استفاده می شود. مغاری است که تیغه آن تخت نیست بلکه کمی حالت نیم گرد دارد. از این مغار برای جاهایی که حالت انحنای ملایمی دارد استفاده می شود.مغار نیم باز دارای دو شماره می باشد. مثلاً ۸-۶ که یک شماره انداز انحناء را نشان می دهد و شماره دیگر پهنای تیغه می باشد مغار نیم باز قاشقی مغاری است که تیغه آن در طول دارای خمیدگی و انحناء می باشد.
مغار گلویی: این مغار همانند مغار نیم باز می باشد، با این تفاوت که گودی و انحنای آن بیشتر می باشد. از این مغار برای قسمت هایی که انحنای زیادی دارد استفاده می شود، مانند: پیچک ها، گل های گرد، غنچه ها . همانند مغار نیم باز می باشد با این تفاوت که گودی و انحنای آن بیشتر می باشد به طوری که می توان گفت کاملاً نیم دایره می باشد و برای جاهایی که انحنای زیادی دارد از آن استفاده می شود مانند پیچکها، گلهای گرد، غنچه ها و … این مغار نیز همانند مغار نیم باز دو شماره دارد.مغار گیلویی قاشقی نیز جزء مغارهای گلویی می باشد.
مغار شفره: نوک تیغه این مغار بشکل ˅ بوده که معمولا در 2 اندازۀ بزرگ و کوچک می باشد. از مغار بزرگ جهت “سفت کاری”، یعنی جدا کردن خطوط طرح از زمینه و یا خطوط طرح از یکدیگر و از مغار کوچک جهت کارهای ظریف، خط انداختن، تزیین روی برگها و گلها استفاده می شود. نوک تیغه مغار شفره به شکل ۷ می باشد که معمولاً در دو اندازه بزرگ و کوچک می باشد از مغار نمره بزرگ جهت سفت کاری استفاده می شود یعنی جدا کردن خطوط طرح از زمینه و خطوط طرح از یکدیگر و از مغار کوچکتر جهت کارهای ظریف کاری و خط انداختن و تزئین روی برگها و گلها و … استفاده می شود. مغار قاشقی شفره نیز وجود دارد که کاربرد زیادی در منبت کاری ندارد.نوعی دیگر مغار شفره وجود دارد که مقطع آن کاملاً به شکل ۷ نیست بلکه کمی انحناء دارد و شبیه U می باشد. که به آن شفره گلویی می گویند. مغار شفره نیز دو شماره دارد که معمولاً دو شماره مساوی هستند مثل ۵/۵ که هر شماره اندازه یک طرف تیغه می باشد مغار شفره گلویی با شفره معمولی این تفاوت را دارد که کف شیار را نیم گرد می کند.
نمایی از استاندارد های انواع مغار
منبع ICHOOB
گرداوری درباره منبت گروه فن و هنر ایران زمین
