همه چیز درباره کاخ گلستان

Golestan Palace 

عکس هایی از کاخ گلستان
iran tehran

کاخ گلستان مجموعه‌ای از بناهاست که در میدان ارگ تهران واقع است. بناهای این کاخ در زمان‌های مختلف ساخته شده‌اند. نام آن از تالار گلستان واقع در عمارت خروجی گرفته شده‌است. کاخ گلستان در سی و هفتمین اجلاس سالانه کمیته میراث جهانی سازمان یونسکو در پنوم پن، پایتخت کامبوج، در فهرست آثار جهانی به ثبت رسید. این اثر شانزدهمین اثر ایرانی است که در فهرست میراث جهانی یونسکو جای می‌گیرد. کاخ گلستان فضایی از ارگ سلطنتی تاریخی بوده است .

کاخ گلستان

میراث جهانی یونسکو
Golestan-takht2.jpg
اطلاعات اثر
کشور ایران
نوع فرهنگی
معیار ثبت i, ii, iii, iv
شمارهٔ ثبت ۱۴۲۲
منطقه آسیا
تاریخچه
تاریخچهٔ ثبت ۲۰۱۳ (طی نشست سی‌وهفتم)
وبگاه http://www.golestanpalace.ir
اطلاعات ثبت ملی
شماره ثبت ملی ۴۱۷
تاریخ ثبت ملی ۱۱ بهمن ۱۳۳۴
دیرینگی دوره زندیه
نام اظهارشده در فهرست میراث جهانی یونسکو
منطقهٔ بر پایهٔ دسته‌بندی یونسکو

تاریخچه

شروع ساخت آن به ارگ تاریخی تهران و زمان شاه طهماسب اول در دوران صفویه در بخش قدیمی شهر تهران بازمی‌گردد، و بخش‌های اصلی آن در درون حصار قدیمی تهران احداث شد. ولی در دورهٔ قاجار گسترش فراوانی یافت و محل سکونت شاهان قاجار بود.

در زمان پهلوی جهت مراسم رسمی و محل اقامت روسای جمهور و مهمانان ویژهٔ خارجی استفاده می‌شد. با این حال قسمت‌هایی از آن در این زمان تخریب گردید.

اتفاق‌های مهمی از تاریخ معاصر ایران در این مجموعه به وقوع پیوسته‌است. منظره‌ای از کاخ گلستان در یک سوی اسکناس‌های پنج هزار ریالی از سال ۱۳۴۸ ش تا سال ۱۳۵۷ چاپ و نشر می‌شد.

ثبت جهانی

در یکشنبه دوم تیرماه ۱۳۹۲ خورشیدی برایر با ۲۳ جون ۲۰۱۳ میلادی و ۱۴ شعبان ۱۴۳۴ قمری و در سی‌وهفتمین اجلاس سالانه کمیته میراث جهانی سازمان یونسکو در کامبوج کاخ گلستان در فهرست میراث جهانی این سازمان به ثبت رسید.

پرونده کاخ گلستان که در سال ۲۰۰۷ م به سازمان یونسکو ارسال شده بود بالاخره توانست در سی و هفتمین اجلاس سالانه رضایت کارشناسان میراث جهانی یونسکو را کسب کرده و در نهایت در فهرست میراث جهانی قرار بگیرد. تا قبل از این، اتفاقاتی از جمله مرتفع بودن ساختمان در کنار کاخ گلستان موجب شده بود تا دوستداران و کارشناسان میراث فرهنگی نگران ثبت آن شوند. با این حال پس از بررسی مسائل، کارشناسان یونسکو این کاخ را به عنوان شانزدهمین اثر تاریخی ایران در جهان ثبت کردند.

بناهای موجود در کاخ

شمس‌العماره
تالار سلام
تالار آینه
ایوان تخت مرمر
تخت مرمر
حوضخانه
کاخ ابیض
خلوت کریمخانی
عمارت بادگیر
تالار عاج
تالار الماس
تالار برلیان
حوضخانه عمارت بادگیر

بناهایی که قبلاً در کاخ گلستان بوده‌است

عمارت اندرونی
خوابگاه ناصری
تالار خاقان مغفور
عمارت خروجی
عمارت صندوق خانه و رخت دارخانه سلطنتی
تکیه دولت

وقایع تاریخی که در کاخ اتفاق افتاده‌اند

تاجگذاری پادشاهان قاجار از جمله احمدشاه بر تخت مرمر
تاجگذاری مظفرالدین شاه قاجار در عمارت بادگیر
گشایش مجلس یکم در ۱۸ شعبان ۱۳۲۴ ق با حضور شاه در اتاق برلیان عمارت گلستان
نخستین جلوس رضاشاه در ۱۳۰۴ ش بر تخت مرمر
تاج‌گذاری رضاشاه در ۴ اردیبهشت ۱۳۰۵ ش در تالار سلام
تاج‌گذاری محمدرضا پهلوی در تالار سلام

نام شاهان ساکن در کاخ

آغامحمدخان قاجار
فتحعلی شاه قاجار
محمدشاه قاجار
ناصرالدین شاه قاجار

مظفرالدین شاه قاجار
محمدعلی شاه قاجار
احمدشاه قاجار


نگاهی اجمالی به کاخ گلستان

کاخ اشرافی گلستان شاهکاری از دوره قاجار و حاصل ادغام موفق هنر کهن فارسی و معماری تاثیر گرفته از غرب است.

کاخ محصور یکی از قدیمی‌ترین گروه‌های ساختمانی در تهران و محل استقرار خاندان قاجار است که در سال 1174 شمسی به قدرت رسیده و تهران را به پایتختی کشور برگزیدند.

این کاخ گرداگرد باغی متشکل از حوض‌ها و باغچه‌ها ساخته شده و شاخصه های نهادین و تزئینات با شکوه آن به قرن نوزدهم بر می‌گردد. کاخ گلستان به یک مرکز و نمونه برجسته از هنر و معماری قجری مبدل شد و تا به امروز به عنوان یک منبع الهام برای هنرمندان و معماران ایرانی باقی مانده است. این کاخ نشان دهنده سبکی جدید، حاصل از ادغام هنر و صنعت کهن فارسی و عناصر معماری و دانش فنی قرن هجدهم میلادی می باشد

شرح مختصر :

کاخ گلستان در قلب و هسته تاریخی شهر تهران واقع شده است. مجموعه کاخ یکی از قدیمی ترین بنا ها در تهراناست که شروع ساخت آن در داخل حصار شهر قدیمی،  به دوران صفویه بر می‌گردد. شاخصه‌های اصلی این کاخ در قرن نوزدهم میلادی و در خلال انتخاب تهران به عنوان محل استقرار و حکمرانی خاندان سلطنتی قاجار، به آن ملحق و اضافه شدند. در حال حاضر، مجموعه کاخ گلستان شامل هشت کاخ اصلی است که بیشتر به عنوان موزه استفاده می‌شوند. در مرکز مجموعه، باغ‌های مشترکی وجود دارد که هریک نامگذاری شده‌اند. کل مجموعه توسط حصاری بیرونی احاطه شده و دروازه هایی برای ورود و خروج تعبیه شده است.
این مجموعه نمونه ای از دستاوردهای معماری و هنری عصر قاجار و نشان دهنده ورود سبک و نقوش اروپایی به هنر فارسی است. این مجموعه هم محل حکمرانی پادشاهان قاجار بود، هم مجموعه‌ای تفریحی و مسکونی و هم مرکزی از آفرینش‌های هنری در قرن نوزدهم. به واسطه این فعالیت‌ها، مجموعه کاخ گلستان به منشا و مرکز هنر و معماری قاجاری تبدیل گشت.

کاخ گلستان و معماری ایرانی

کاخ گلستان نمایانگر سندی بی همتا و با شکوه از زبان معماری و هنر تزئینی دوره قاجار است که در زمان ناصرالدین شاه به اوج خود رسیده است. این مجموعه نشان‌دهنده الهامی هنری از بناهای اروپایی بوده و اولین نمونه از ترکیب سبک اروپایی و فارسی است، که بعدها در اواخر قرن نوزدهم و همچنین قرن بیستم به جزوی از شاخصه‌های هنر و معماری ایرانی تبدیل شد. به این ترتیب، می توان بخش‌هایی از مجموعه کاخ را به عنوان خاستگاه جنبش هنری مدرن ایرانی در نظر گرفت.
مجموعه کاخ گلستان نشان دهنده نمونه ای مهم از ترکیب هنر و معماری فارسی با سبک و نقوش اروپایی و اقتباسی از دانش فنی بناهای اروپایی است ( برای مثال استفاده از چدن برای تحمل بار در بناهای ایرانی ). به این ترتیب می توان کاخ گلستان را مثالی استثنایی از تلفیق شرق و غرب در خلق هنرهای شگفت انگیز، طرح ریزی معماری و دانش فنی ساختمان در نظر گرفت که یک منبع الهام بخش برای هنرمندان و معماران مدرن ایرانی گشته است.
کاخ گلستان ارائه دهنده کامل ترین تصویر از آفرینش های هنری و معماری قاجار و مرکز قدرت و هنر در آن زمان بوده است. از این رو، به عنوان گواهی استثنائی از عصر قاجار شناخته می شود.
کاخ گلستان نمونه ای برجسته از هنر و معماری ایران در دوره مهمی از تاریخ کشور ( در خلال قرن نوزدهم ) است که جامعه در معرض روند نوسازی قرارگرفته بود. تلفیق نقش تاثیر گذار ارزش های هنری و معماری ایران باستان و همچنین تاثیرات معاصر غرب بر هنر و معماری باعث به وجود آمدن سبک جدیدی از هنر و معماری در دوره ی مهمی از گذار شد.

تمامیت

محدوده مجموعه کاخ شامل تمام عناصری است که نشان دهنده ارزش برجسته و جهانی بنا هستند و با وجود اینکه در گذشته میراث معماری قاجاری در کاخ گلستان بسیار غنی تر بوده و بخش قابل توجهی از مجموعه کاخ در زمان حکمرانان بعدی تخریب و یا جایگزین شده است؛ همه عناصر بر جای مانده تا به این روز، در داخل محدوده بنا گنجانده شده اند.
در حال حاضر بنا و دارایی های  آن را هیچگونه خطر شدیدی تهدید نمی‌کند، به ویژه دارایی‌هایی که می‌توانند جنبه‌های بصری درون مجموعه کاخ را با چشم اندازی وسیع تر به معرض نمایش بگذارند. برای اطمینان از این که مجموعه برای آیندگان باقی می‌ماند، باید اهمیت بیشتری به حفاظت از چشم اندازهای بصری درون کاخ و باغ هایگلستان داده شود.
اصالت
شاخصه‌های معماری بنا های عصر قاجار در نقشه کشی و طراحی مجموعه و تزئینات استثنایی نمای داخلی و خارجی آن به شکل اصیلی حفظ شده است. تمام فعالیت‌های حفاظتی با در نظر گرفتن اصالت مصالح، طراحی و طرز کار اولیه انجام شده اند. علاوه بر این، کاربرد و نقش بخشی از مجموعه کاخ به شکل قدیم آن حفظ شده، به ویژه نمایشگاه‌ها و قسمت‌هایی که در زمان قاجار به عنوان موزه استفاده می‌شدند. کاربرد بسیاری از اتاق‌های مسکونی، پذیرایی و اداری تغییر پیدا کرده اما این کاخ هنوز هم به عنوان محلی برای فعالیت‌های سیاسی معاصر استفاده می‌شود. این چیدمان احتمالا مربوط به دوره قاجار بوده که در دوران پهلوی به طور قابل توجهی تغییر کرده و اصالت تنها بخشی از آن حفظ شده است. هرچند این شرایط به خاطر حفظ اصالت در مصالح و طراحی قابل قبول است اما لازم است که تمام منابع باقی مانده از چیدمان تاریخی قاجاریان به دقت مدیریت و حفاظت شوند.

حفاظت و مدیریت مورد نیاز

کاخ گلستان طبق قانون حفاظت از میراث ملی در سال 1334 به عنوان یک اثر ملی ثبت و طبقه بندی شده است. علاوه بر این، مجموعه بر اساس قانون تملک اراضی، املاک و مستغلات و در جهت حفاظت از بناهای تاریخی (1347) در اختیار دولت قرار گرفته و از این رو، هم از جنبه قانونی و هم به لحاظ تملک، تحت حمایت قرار گرفته است. منطقه حائل مجموعه کاخ  بر اساس مقررات قانونی وضع شده از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تحت حفاظت قرار گرفته است.

این مقررات، توسعه بنا و زیر ساخت آن، قطع درختان و ساخت عابر گذر را محدود کرده و اقدامات متنوعی در مورد بهبود نما ها و سازه ها ارائه می‌کنند. اعمال محدودیت ارتفاع در منطقه حائل و همچنین گستره منطقه تاریخی تهران و نظارت دقیق بر آن قابل توجه است. این اقدام در جهت حفظ خطوط دید داخلی مجموعه کاخ گلستان صورت گرفته است.
مدیریت بنا بر اساس راهبردهای کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت و با تاکید بر حفاظت و مرمت مجموعه کاخ هدایت می‌شود. مسئولیت مدیریت مجموعه بر عهده بنیاد کاخ گلستان است که بخشی از سازمان میراث فرهنگی بوده و به عنوان دفتر مدیریت مجموعه، به طور ویژه ای عهده دار مسئولیت بنا می باشد. با وجود ارائه راهبردهای مدیریتی، توسعه و تکمیل برنامه مدیریتی و توجه ویژه به آمادگی در برابر خطرات و شیوه های مقابله با آنها ضروری به نظر می‌رسد.

گردآوری و انتشار : پایگاه تخصصی گردشگری ایران

کاخ گلستان, کاخ گلستان کجاست
آدرس کاخ گلستان

آدرس: تهران، خیابان پانزده خرداد، میدان ارگ کاخ گلستان

گالری عکس کاخ گلستان

گرداوری گروه فن و هنر ایران زمین

Golestan Palace 


مطالب مرتبط با موضوع تهران :

WhatsApp us