کیکم

افرا جزئی ( کیکم L. )، همچنین به عنوان شناخته شده افرا سه لوبی ، cestuccio ، افرا spino ، افرا مونپلیه ، یک گونه گسترده در مناطق کوهپایهای از کشورهای است مدیترانه .

 

 

کیکم: رنگ این چوب زمینه کرم رنگ با خطوط و نقش‌هاى شکلاتى یا قهوه‌اى سوخته است و نقش آن جوش‌دار و موج‌دار است. محل رویش این چوب جنگل‌هاى باختر و جنوب ایران است.

کَرکُو (نام علمی: Acer monspessulanum) نام یک گونه از سرده افرا است.

از گونه‌های پهن‌برگ مناطق نیم‌خشک سرد است که حفظ آن به‌عنوان یکی از ذخایر توارثی گونه‌های جنگلی، از اهمیت خاصی برخوردار است. در ایران زیرگونه‌های تحت عنوانهای کرکو، کی‌کف یا کیکم کردستانی (subsp. Assyriacum (Pojark) Rech.f.1969)، کهوک یا کیکم قفقازی (subsp. ibericum (M.B.) Yaltrik.1967)، سیاه کرکو یا کیکم ترکمنی (subsp. turcomanicum (Pojark) Rech.f.1969)، کیکم شیرازی (subsp. cinerascens (Boiss) Yaltrik 1967) و کهکم یا کیکم ایرانی (subsp. persicum (Pojark) Rech.f.1969) که انحصاری ایران است. وجود دارد. در استان فارس این گونه تا ارتفاع ۲۸۰۰ متری از سطح دریا در جوامع ارس حضور دارد. چوب ان دارای گره‌های زیبایی است که در کارهای کنده کاری روی چوب و منبت کاری استفاده می‌شود. در ضمن از چوب آن در صنایع خاتم استفاده می‌شود. برخی منابع فارسی Acer monspessulanum را کیکم دانسته‌اند

و برخی دیگر منابع  آن را کرکو دانسته‌اند و واژه کیکم را برای Acer cinerascens به‌کار برده‌اند.

منابع
http://ijrfpbgr.rifr-ac.org/article_8376_1460.html
هاشمی، مسعود: فرهنگ کشاورزی و منابع طبیعی. انتشارات فرهنگ جامع، سال انتشار: بهار ۱۳۸۰.
مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Acer monspessulanum». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی ، بازبینی‌شده در ۲۳ ژوئیه ۲۰۱۵.
۳- ثابتی، ح. ۱۳۵۵. جنگل‌ها و درختان و درختچه‌های ایران، انتشارات سازمان تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی، تهران، ایران، ۸۰۶ صفحه.

۴- مسعود بابائیان، حسن پوربابائی، امیراسلام بنیاد، بررسی آت‌اکولوژی گونه کیکم (Acer monspessulanum subsp. cinerascens) در جنگل‌های استانفارس، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه گیلان

۵- مظفریان، و. ۱۳۸۲. درختان و درختچه‌های ایران، تهران، انتشارات فرهنگ معاصر، ۶۷۱ صفحه

کیکم

طبقه‌بندی علمی
فرمانرو:
گیاهان
راسته:
افراسانان
تیره:
ناترکیان
سرده:
افرا
گونه:
A. monspessulanum
نام علمی

ریشه درخت کیکم

كيكم آشوريa

تيره افرا Aceraceaea

a

نام فارسي/ علمي جنس: افرا / L. Acera

نام فارسي/ علمي گونه: كيكم/ Acer monspessulanum L.a

نام انگليسي گونه: Montpellier maplea

نام فارسي/ علمي واريته: کیکم آشوری ( کردستانی) / Acer assyriacum, Pojark. a

نام‌هاي ديگر: قاسملو رضائیه(کواوت)،کردان پیرانشهر(کووت، دارکاوت)، نقاط مختلف کردستان(کی‌کف)، مریوان(کی‌کف)، پشتکوه(کیکم).a

a

كليات گياه‌شناسيa

وضع رويش: خزان‌پذير. دانه‌تكثير، تكثير از قلمه.a

ريخت‌شناسيa

تنه: اين واريته ازكيكم كم‌ارتفاع و درختچه‌اي است.a

شاخ و برگ: برگ‌های شاخه گلدار به طول 4.5 و عرض 7 سانتیمتر با لوب‌های کامل در شاخه‌های عقیم گاهی 5 لوبه ونوک‌تیز با دندانه‌های نامنظم، درسطح تحتانی(پشتی) اصولاًً در امتداد رگبرگ‌هاکرکی تنک، کم وبیش بدون کرک.a

گل: گل‌آذين ديهيم، تقريباً بدون پايك،‌كم گل.a

ميوه: به شكل فندقه‌هاي بالداربه طول کم وبیش 2-3 و عرض 1- 1.5 ساتنیمتر با حجره هایی درسطح بیرونی اصولا بدون کرک، سطح درونی کرکی است.a

نواحي رويشي a

پراكنش جغرافيايي در ايران: پراکنش در ایران کردستان(کوه شاهو، سنندج به طرف صائین‌دژ(مریوان)‌، کرمانشاه به ‌طرف سنندج.a

پراكنش جهاني: شمال غرب ایران، آناتولی.a

رويشگاه: این زیرگونه درارتفاع 1500-2400 دیده شده است.a

كاربردa

– از چوب درختان جنس افرا در مبل‌سازي، تهیة لت جهت پوشش خانه‌ها و تیر و تخته‌های کندوج ( انبار برنج ) استفاده مي‌شود.a

– برگ كيكم عموماً به مصرف تعلیف گاو می‌رسد.a

– هیزم و زغال درختان جنس افرا خوب است. افراهای کوچک بیشتر به مصرف سوخت می‌رسد و هیزم آنها بسیار خواهان دارد.a

a

منابع‌: a

1- ث‍اب‍ت‍ی‌، ح‍ب‍ی‍ب‌ال‍ل‍ه‌، ج‍ن‍گ‍ل‍ه‍ا، درخ‍ت‍ان‌و درخ‍ت‍چ‍ه‌ه‍ای‌ ای‍ران، دانشگاه یزد، 1373 a

2- م‍ظف‍ری‍ان، ول‍ی‌ال‍ل‍ه‌، درخ‍ت‍ان‌و درخ‍ت‍چ‍ه‌ه‍ای‌ ای‍ران‌، ‏‫فرهنگ معاصر، ۱۳۸۳ a

منبع : وبسایت طبیعت ایران