هنر مینیاتور
مینیاتور به معنی عام، هر نقاشی به قطع کوچک است.
این کلمه از واژه لاتین مینیوم (minium) مشتق شده است که برای رنگ آمیزی قرمز در قرون وسطی در نسخه های تذهیب شده به کار رفته است.
همچنین کلمه مینیاتور با این ریشه لاتین(خاک سرخ و سرب قرمز)، به تصویری از تاریخ باستان یا دست نویس آراسته شده قرون وسطی گفته می شود؛ نمونهای ساده که برای تزئین نسخ قدیمی کتابها در آن دوران با کمک رنگ دانههای گرم تهیه می شد.
به طور کلی از اوایل سدههای میانه تا ورود به مرحله دوم، دوره جدیدی آغاز کننده ریشهشناسی موشکافانه برای شناخت مفهوم کلی مینیاتور و رهایی از سر در گمی به وجود آمد و نتیجهٔ آن استفاده از این سبک در تصویرسازیهای کوچک و مینیاتور چهره شد، هر چند که از زمانهای دور تر نیز استفادههای کم و جزئی از آن میشده است.
سه نوع عمده از مینیاتور را می توان نام برد: مینیاتورهای ایرانی و هندی که شامل تصویرها و تذهیب کاری نسخه های داستان ها است، تذهیب های نسخه های اروپایی قرون وسطی که در آنها شخصیت های مذهبی و رویدادهای دینی در رنگ های درخشان، طلا و نقره تصویر شده، و حتی گاه در چهارچوب یک خط اصلی قرار گرفته است و سرانجام تصویرهای کوچک اروپایی و ….
از نظر رنگ نیز، رنگ هاى روحى که معمولا نقوش ظریف و نازک کارى هاى مینیاتور با آن ساخته و پرداخته می شود بازگو کننده احساسات رقیق و انسانى هنرمند بوده و از آن بیشتر براى تجسم بخشیدن به حالات درونى و بیان احساساتی که ریشه در پاکى سرشت انسان دارد استفاده می شود.
گونه دیگر رنگ هایى که در ساخت مینیاتور مورد استفاده قرار میگیرد، رنگ هاى جسمى است.
این نوع رنگ که از غلظت و ثبات بیشترى برخوردار است براى ساخت تابلوهاى پرکار مصرف مى شود و بازگو کننده آن دسته از خصوصیات و حالاتى است که در تضاد با احساسات لطیف و انسانى است.
نقوش تمیثلى پرندگان و حیوانات گوناگون به همراه طرح هاى شاخ و گل و برگ و خطوط اسلیمى و ختایى، بخش مهمى از مینیاتور را تشکیل مى دهد که تذهیب و تشعیر نام دارد و معمولا اطراف و کناره نگاره ها با آن تزئین مىشود.
در بسیارى موارد تشعیر و تذهیب مراحل نهایى ساخت یک اثر مینیاتور است و انجام آن کار تهیه نگاره نیز به پایان میرسد.
علاوه بر نوع ایرانی مینیاتور (نگارگری)، میتوان به نمونههای آسیایی دیگری مانند مغولی، عثمانی و دیگر شعب هندی نگارگری اشاره کرد.