مه 28, 2018 | شیشه رنگی, شیشه گری |
شیشهگری
شیشهگری در ارگ کریمخان.
هنر شیشه گری یکی از قدیمیترین صنایعی است که بشر به آن اشتغال داشتهاست. کاوشهای باستان شناسی مارلیک هنسلودشوش رواج شیشه گری در ایران باستان (عهد هخامنشی) را به اثبات میرساند.
قدیمیترین نمونهها از شیشههای دستساز در خاورمیانه پیدا شدهاست. باستان شناسان معتقدند که سومریها در هزاره سوم قبل از میلاد با شیشه، آشنایی داشتهاند. گیرشمن بطریهای شیشهای زیادی از حفاریهای معبد چغازنبیل به دست آوردهاست. از زمان هخامنشیان، شواهد اندکی برای استفاده کلی از شیشه در دست است. آثار شیشهای کهن نشان میدهد که تا قبل از سده اول پیش از میلاد، از شیشه فقط یه حالت تودهای استفاده میکردهاند. با کشف اشیای شیشهای زمان پارتها و ساسانیان میتوان گفت صنعت شیشهسازی در ایران رواج کامل داشته و از دو روش ساخت «دمیدن در قالب» و «دمیدن آزاد» استفاده میشدهاست. از دوره سلجوقیان تا دوره مغول ظرفهای شیشهای بسیار زیبا با تزئینات مختلف به صورت مینایی، تراشیده یا با نقوش افزوده از کوره شیشهگران شهرهای مختلف ایران بیرون میآمد.
با ظهور اسلام اکثر شیشه و بلورسازان ایرانی به دمشق و حلب در سوریه کوچ کردند. در این مقطع از تاریخ شیشه گری علاوه بر تغییر کلی فرم شیشه، نقاشی و خطاطی بر روی شیشه با رنگهای کورهای و لعابهای رنگی متداول شد و نوعی شیشه که اصطلاحاً مینایی نامیده میشود پا به عرصهٔ وجود گذاشت. دورهٔ سلجوقی (قرن ۵ و ۶هـ) نخستین دورهٔ شکوفایی شیشه گری در ایران محسوب میشود.
بعدها با روی کار آمدن سلسلهٔ صفوی و توجه خاص به این رشته، کارگاههای شیشه گری در اصفهان و شیراز ساخته شد و هنرمندان، تحت تعلیم تعدادی از بلورسازان و نیزی {ایتالیایی} قرار گرفتند.
روش تولید شیشه رنگی
برای رنگی کردن شیشه، در خمیر آن از اکسیدهای فلزی به ترتیب زیر استفاده میکنند:
۱. اکسید آهن : رنگ سبز روشن و تیره به دست میآید. همچنین با افزودن اکسید کبالت به آن، آبی خیلی کمرنگ به وجود میآید.
۲. اکسید کرم : رنگ سبز، زرد یا آبی سبز خواهد داد.
۳.اکسید مس : معمولاً رنگ سبز یا آبی سبز خواهد داد. در بعضی حالات نیز رنگ قرمز ایجاد میکند.
روش آب گز کردن
شیء شیشهای ساخته شده را بعد از انبری کردن، در مقابل حرارت کوره قرار میدهند تا کاملاً گداخته شود. سپس آن را وارد آب کرده، به سرعت خارج میکنند. به این ترتیب ترکهای ریزی در بدنه پدید میآید سپس آن را در کوره حرارت میدهند تا ترکها به هم جوش بخورد. بعد از آن به تمام کردن ساخت ظرف ادامه میدهند.
سپتامبر 2, 2016 | شیشه گری, هنر |
پیشینه شیشهگری در ایران
هنر شیشه گری یکی از قدیمی ترین صنایعی است که بشر به آن اشتغال داشتهاست. کاوشهای باستان شناسی مارلیک هنسلودشوش رواج شیشه گری در ایران باستان (عهد هخامنشی) را به اثبات میرساند.
شیشهگری هنر شکل دادن به شیشه است. هنرمند در این هنر، ابتدا ماده شیشه را حرارت میدهد تا نرم و نیمه مایع شود.سپس بوسیله دستها یا ابزار مخصوص یا دمیدن اشکال زیبایی را با آن پدید میآورد.
از ابزار و مواد مورد استفاده در هنر شیشه گری میتوان به ماده اصلی ساخت شیشه، سنگ سیلیس { که به منظور صرفه جویی از مخلوط خرده شیشه نیز استفاده میشود } اشاره کرد همچنین برای رنگی کردن بار شیشه نیز از اکسیدهای فلزی نظیر اکسید کبالت، مس، آهن، منگنز، گوگرد و… استفاده کرد. هنر شیشه گری مانند انواع روشهای ساخت (فوتی و قالبی) و تزئینات مکمل (نقاشی و تراش) است. نقاشی روی شیشه با ابزار لازم بر روی شی اجرا میشود و بسته به نوع نقش و رنگهای به کار رفته یک یا چند مرحله پخت در کوره با حرارت مناسب صورت میگیرد. رنگهای مورد استفاده به صورت پودر و قابل ترکیب با حلال خاص و رنگهای محلول از اکسید فلزات تهیه شدهاست.
تراش روی شیشه بوسیله سنگهای مخصوص و ابزار فرز انجام میشود که در مورد اول خطوط ایجاد شده عمیق تر بوده و روی ظروف کاربرد بیشتری دارد. این سنگ با قابلیتهای تراش و مات کردن در تزئین کاربرد دارد.
قدیمی ترین نمونهها از شیشههای دست ساز در خاورمیانه پیدا شدهاست. باستان شناسان معتقدند که سومریها در هزاره سوم قبل از میلاد با شیشه، آشنایی داشتهاند. گیرشمن بطریهای شیشهای زیادی از حفاریهای معبد چغازنبیل به دست آوردهاست. از زمان هخامنشیان، شواهد اندکی برای استفاده کلی از شیشه در دست است. آثار شیشهای کهن نشان میدهد که تا قبل از سده اول پیش از میلاد، از شیشه فقط یه حالت تودهای استفاده میکردهاند.
با کشف اشیای شیشهای زمان پارتها و ساسانیان میتوان گفت صنعت شیشه سازی در ایران رواج کامل داشته و از دو روش ساخت «دمیدن در قالب» و «دمیدن آزاد» استفاده میشدهاست. از دوره سلجوقیان تا دوره مغول ظرفهای شیشهای بسیار زیبا با تزئینات مختلف به صورت مینایی، تراشیده یا با نقوش افزوده از کوره شیشهگران شهرهای مختلف ایران بیرون میآمد.
با ظهور اسلام اکثر شیشه و بلورسازان ایرانی به دمشق و حلب در سوریه کوچ کردند. در این مقطع از تاریخ شیشه گری علاوه بر تغییر کلی فرم شیشه، نقاشی و خطاطی بر روی شیشه با رنگهای کورهای و لعابهای رنگی متداول شد و نوعی شیشه که اصطلاحاً مینایی نامیده میشود پا به عرصهٔ وجود گذاشت. دورهٔ سلجوقی (قرن ۵ و ۶هـ) نخستین دورهٔ شکوفایی شیشه گری در ایران محسوب میشود.
بعدها با روی کار آمدن سلسلهٔ صفوی و توجه خاص به این رشته، کارگاههای شیشه گری در اصفهان و شیراز ساخته شد و هنرمندان، تحت تعلیم تعدادی از بلورسازان و نیزی {ایتالیایی} قرار گرفتند.
منبع ویکی پدیا
(بیشتر…)