کنزو تانگه : Kenzō Tange یکی از مؤثرترین معماران ژاپنی قرن بیستم است. او از زیبایی شناسی و اصول ساختاری سنتی ژاپن به عنوان پایه استفاده کرد و پروژه های خود را در “سبک بین المللی” (دولت شهری توکیو ، 1952-57) و به سبک پیشرفته انجام داد (دفتر مرکزی تلویزیون فوجی ، 1996). کلیسای جامع کلیسای جامع سنت مری و مرکز المپیک (هر دو ساخته شده در توکیو ، در سال 1964 به پایان رسید) شاهکارهای مشهور او در جهان هستند. کنزو تانگ نخستین کسی بود که از پوششهای همپوشانی استفاده کرد: مرکز المپیک و کلیسای جامع سنت مری در توکیو ، سالن کنگره در بخشداری ایمه.
ژیمناسیون ملی یوگی (1964)
موزه یادبود صلح هیروشیما ، نمای در امتداد محور (1955)
خانه شخصی Kenzō Tange (1953)
کنزو تانگه در سال 1981 در آمستردام
موزه یادبود صلح هیروشیما محورهایی با سنگ سگ و گنبد بمب A (1955)
نمای هوایی از Centro Direzionale.
کنزو تانگه (به ژاپنی: 丹下 健三) (آوانگاری به انگلیسی:Kenzo Tange) معمار برجستهٔ ژاپنی است.
او طراح «هتل تهران» است، که قرار بود در تقاطع بلوار کشاورز و خیابان حجاب کنونی (روبروی وزارت کشاورزی و پایین تر از دبیرستان آیتالله سعیدی) ساخته گردد، که ساخت آن با انقلاب ۱۳۵۷ نیمه کاره ماند.
کنزو تانگه ( 丹 下 健 三تانگ کنزی ، 4 سپتامبر 1913 – 22 مارس 2005) یک معمار ژاپنی و برنده جایزه پیتزکر 1987 برای معماری بود . او یکی از برجسته ترین معماران قرن بیستم بود و سبک های سنتی ژاپنی را با مدرنیسم ترکیب کرد و ساختمان های اصلی را در پنج قاره طراحی کرد. تانگه همچنین یک حامی تأثیرگذار جنبش متابولیسم بود . وی گفت: “به اعتقاد من ، حوالی سال 1959 یا در اوایل دهه شصت بود كه من شروع به فكر كردن در مورد آنچه بعداً كردم به نام ساختارگرایی كردم ” ، (به نقل از برنامه 2/1982 ، آمستردام) ، مرجعی به جنبش معماری معروف به ساختارگرایی هلند.
تحت تأثیر مدرنیته سوئیسی ، لو کوربوزیه ، از سن کم ، تانگ در سال 1949 هنگامی که برنده مسابقه طراحی پارک یادبود صلح هیروشیما شد ، به رسمیت شناخته شد . وی در دهه 50 عضو CIAM (Congres Internationaux d’Architecture Moderne) بود. او به گروه معماران جوان CIAM موسوم به Team X پیوست ، اگرچه برنامه او در توکیو خلیج سال 1960 برای تیم 10 در دهه 1960 و همچنین گروهی که متابولیسم شد تأثیرگذار بود .
مطالعات دانشگاه او در مورد شهرسازی ، وی را در موقعیت ایده آل برای اداره پروژه های بازآفرینی پس از جنگ جهانی دوم قرار داده است. ایده های او در طرح های توکیو و اسکوپیه مورد بررسی قرار گرفت . کارهای تانژ بر نسلی از معماران در سراسر جهان تأثیر گذاشت.
اوایل زندگی
تانگ در 4 سپتامبر 1913 در اوساکا ، ژاپن متولد شد ، زندگی اولیه خود را در شهرهای چینی هانکوو و شانگهای گذراند . او و خانواده اش پس از فهمیدن مرگ یکی از عموهایش به ژاپن بازگشتند. برخلاف چمنزارهای سبز و آجرهای قرمز در محل شانگهای ، خانواده Tange اقامتگاه خود را در یک مزرعه بام خاردار در Imabari در جزیره Shikoku اقامت گزیدند .
پس از پایان دوره راهنمایی ، تنگ در سال 1930 برای شرکت در دبیرستان به هیروشیما نقل مکان کرد . در اینجا بود که او برای اولین بار با آثار مدرنیست سوئیسی ، لو کوربوزیه روبرو شد . کشف وی از نقاشی های کاخ اتحاد جماهیر شوروی در یک مجله هنری خارجی او را متقاعد کرد که یک معمار شود. اگرچه او از دبیرستان فارغ التحصیل شد ، نتایج ضعیف Tange در ریاضیات و فیزیک به این معنی بود که او باید برای ورود به دانشگاه های معتبر ، امتحانات ورودی را بگذراند. وی دو سال را در این کار گذراند و در این مدت ، درباره فلسفه غرب به طور گسترده می خواند. تانگ همچنین در بخش فیلم در دانشکده هنر دانشگاه نیهون ثبت نام کرد تا از پیش نویس ژاپنی جوانان در کلاس های نظامی خود و به ندرت در کلاس های دانشجویی ژاپن گول بزند.
در سال 1935 تانگه تحصیلات عالی را که در دانشکده معماری دانشگاه توکیو مورد نظر بود آغاز کرد. وی در دوره های Hideto Kishida و Shozo Uchida تحصیل کرد. اگرچه تانگ مجذوب عکس های ویلا Katsura بود که روی میز Kishida نشسته بود ، اما کار او با الهام از Le Corbusier ساخته شد. پروژه فارغ التحصیلی وی 17 هکتار (42 هکتار) توسعه در پارک هیبیا توکیو بود .
در حالی که غربی ها شیفتة دقت، کمال، جاودانگی و تقارن هستن، ژاپنیها به دلیل سنتی که از قرن ۱۵ به بعد شروع شد نقص، کهنگی و ضعف رو اصیلتر و زیباتر میدونن.
از نظر اونا زیباترین ساختمونها و باغها اونایی هستن که نشانی از نقص و ضعف داشته باشن و لذا وقتی یه ساختمون میساختن، عمداً یکی از ستونها رو برعکس میذاشتن، یا مثلاً اجازه میدادن یه شاخه از یه درختی از وسط دیوار وارد ساختمون بشه یا یه تخته سنگی کف ساختمون باقی بمونه.
انگار که معمارش میخواسته بگه من تلاشم رو کردم تا یه مجموعه بینقص بسازم، اما از پس طبیعت برنیامدم.
وابی-سابی یک مفهوم در زیبایی شناسی سنتی ژاپنی است که یک جهان بینی بر پایه پذیرش ناپایداری و زودگذری و پذیرش نقص هاست.
این نوع تفکر زیبایی شناختی به عنوان یک نوع زیبایی «ناپایدار، ناتمام» توصیف میگردد. این مفهومی است که از آموزههای بودایی «سه نشان هستی»(三法印 sanbōin) بخصوص ناپایدار بودن(無常 mujō)، ریاضت کشیدن(苦 ku) و خالی بودن و نبود ضمیر(空 kū) نشات میگیرد.
یا مثلاً وقتی دیواری ترک میخوره به جای اینکه ترک دیوار رو مخفی کنن میذارن همونجا بمونه و تزئینش میکنن. ترک دیوار، کهنگی و فرسودگی، مثل یک میراث گرانبها مورد تجلیل و تکریم قرار میگیره. این کهنگی و ضعف در واقع بخشی از خود ما هستن ولی ما اونها رو انکار میکنیم. چون حقیقت تلخی رو به ما یادآوری میکنن: که ما موقتی هستیم، خیلی زود کهنه میشیم و از بین میریم. اما به نظر میرسه ژاپنیها با این حقیقت آشتی کردن. این موضوع رو بدون آشنا شدن با مفهموم وابی سابی نمیشه بیان کرد.
دابی سابی , سبک ژاپنی در کفپوش و پارکت چوب شکسته و طرح سرامیک شش گوش
ژاپنیها از توضیح دادن کلمه وابی سابی متنفرن. از نظر اونا وابی سابی چیزی نیست که بشه با کلمات بیان کرد، بلکه باید احساسش کرد. اما اگه اجازه بدیم دوستای ژاپنی از دستمون ناراحت بشن میشه یه توضیحی دربارهاش داد. وابی سابی دو لغت ژاپنی با کاراکترهای چینی هستن که هیچ کدومشون معادل دقیق فارسی ندارن. وابی(侘) به معنی غمِ تنها زندگی کردن در طبیعت و سابی(寂) به معنی پژمردگی، ضعف و سرما است. با این وجود این کلمات و بهخصوص ترکیبشون از قرن ۱۵ به بعد مفهوم مثبتی به خودشون گرفتن.
سبک معماری شرق , وابی سابی , دکوراسیون و هنر زیبای شرق
این تغییر نگرش بیارتباط با ورود دین بودا به ژاپن نیست. ژاپنیها که از قرن ۱۳ توسط مذهب ذن با تعالیم بودا آشنا شده بودن، یاد گرفته بودن که باید با ذات ناقص، ناپایدار و غیر قهرمانانه خودشون کنار بیان. راهبای ذن طی مراسم دینی خاصی به نوشیدن چای سبز می پرداختن.
مراسم چای به راهبها برای مراقبه و عبادت کمک میکرد. یکی دیگه از عبادتهای راهبان ذن نگاه کردن به ماه کامل بود. با این حال این مراسم در قرن ۱۵ به محلی برای خودنمایی و فخرفروشی با ظروف فاخر چینی تبدیل شد. لذا موراتا شوکو (۱۴۲۳-۱۵۰۲) یکی از راهبان ذن سعی کرد در نامهای به شاگردش ٬٬فورو ایچی چوین٬٬ زیبایی واقعی و اصیل مراسمات چای و تأمل در ماه را نشان دهد. این نامه بعدها نامه مهربانی لقب گرفت: «هیچ علاقهای به ماه ندارم مگر آنکه ابرها آن را پوشیده باشند. بیایید قدردان ماه نیمه و ماه پوشیده شده توسط ابرها باشیم. به ماه بنگریم و بازی سایهها و ابرها روی آن را در غباری مه مانند پذیرا باشیم.»
او همچنین وسواس و زیادهروی در قدردانی از ظروف چینی را نکوهید و با تمجید از زیبایی ظروف لب پر و غیر متقارن ژاپنی، که بدون برق و لعاب هم بودند، سعی کرد شاگردانش را به پذیرفتن ذات ناقص و بیتکلف خود ترغیب کند. وقتی ظرفی میشکست، شوکو به فال نیک میگرفت و با تعمیر کردن آن با مواد تزیینی، افزوده شدن عنصر کهنگی و نقص به آن را میستایید. از نظر او اشیاء هرچه کهنه تر باارزشتر. وابی سابی در واقع یک جور احترام گذاشتن به تاریخ اشیاء و احترام گذاشتن به ناقص و گذرا بودن زندگی است.
وابی سابی ثابت میکنه که عقاید زیباشناختی ما نسبی و قابل تغییرن. آدمهای بزرگ در طول تاریخ موفق شدن ما رو وادار کنن چیزایی رو زیبا ببینیم که خودمون ازشون غافل بودیم. ژاپنیها زیباییِ چیزی رو به ما نشون دادن که درون همه ما هست. همه ما نقص داریم و صورت همه ما به مرور پر از چین و چروک میشه. وابی سابی یکی از گنجهای عتیق شرقیه که ما بیشتر از هرکسی و بیشتر از هر زمانی بش نیاز داریم.
در سنتی ( درب سنتی ) در معماری ژاپنی ، یک شوجی ( 障子؟ ) درب یا پنجره شوجی تقسیم کننده بین راهرو و اتاقها در معماری ژاپنی است . این پنجره ها یا دربها ساخته شده از کاغذ شفافی است که در یک قاب چوبی قرار گرفته است .
این دربها اکثر از چوب بامبو ساخته میشوند . این در حالی است که (WASHI) کاغذ سنتی ژاپن است، شوجی ممکن است از کاغذ ساخته شده توسط فرآیندهای تولید مدرن ساخته شده است؛ جدیدا از پلاستیک نیز استفاده شده است.
درب های شوجی به دلیل اینکه بصورت کشویی یا اسلایدی باز میشوند باعث میشوند تا در مصرف فضا صرفه جویی شود .
بیشتر خانه های ژاپنی داری دو چیز مشابه هستند : 1 – کفپوش تاتمی 2 – درب و پنجره شوجی
کینکاکوجی (نیایشگاه کلاه فرنگی طلایی) به فرمان آشیکاگا ساخته شد. کینکاکوجی دو بار در آتش سوخته و بازسازی شده است.
دوره موروماچی (به ژاپنی: 室町時代, Muromachi jidai) که با نام دوره آشیکاگا نیز شناخته میشود، به طور تقریبی فاصله سالهای ۱۳۳۶ تا ۱۵۷۳ میلادی را در بر میگیرد. ویژگی دوره موروماچی استبداد نظامی شوگونها بود که تحت عنوان موروماچی باکوفو نیز از آن نام برده میشود.
شوگونسالاری آشیکاگا
در دوران تجدید حیات کنمو، امپراتور گودایگو تلاش کرد با به کار گماردن نجبای دودمان امپراتوری، حکومتی غیر نظامی بر پا دارد. این موضوع مورد پسند کاست سامورایی نبود و آشیکاگا تاکااوجی با استفاده از حمایت ساموراییها امپراتور را عزل کرد. امروزه گروهی از کارشناسان باور دارند که امپراتور گودایگو هرگز امپراتوری واقعی نبود و تنها وانمود می کرده که در جایگاه پادشاهی قرار دارد.
استبداد نظامی موروماچی (شوگونسالاری آشیکاگا) در سال ۱۳۳۶ به دست آشیکاگا تاکااوجی بنیان نهاده شد. او در سال ۱۳۳۸ خود را فرمانده کل یا شوگون خواند و شهر نارا را به عنوان پایتخت برگزید. این دوره در سال ۱۵۷۳ هنگامی که آخرین شوگون عصر موروماچی از کیوتو پایتخت کشور بیرون رانده شد، به پایان رسید. تفاوت شوگونسالاری کاماکورا با شوگونسالاری آشیکاگا در این بود که در حکومت کاماکورا، دربار کیوتو به طور موازی به کار خود ادامه میداد؛ حال آنکه آشیکاگا بر باقیماندهٔ دربار امپراتوری نیز چنگ انداخت.
دورههای نانبوکو-چو و سنگوکو
سالهای آغازین این دوران (۱۳۳۶-۱۳۹۲) به سبب دوپاره بودن دربار پادشاهی، با نام دوره نانبوکو-چو یا دوره دربار شمالی و جنوبی نیز شناخته میشود. همچنین از سال ۱۴۶۷ تا پایان این دوره تاریخی را دوره سنگوکو یا دوره جنگهای داخلی ژاپن نیز مینامند.
مذهب
بین قرنهای هشتم تا چهاردهم، آیین شینتو به تدریج جایگاه خود را در برابر بودیسم از دست میداد. اما در این دوران با نسخهبرداری از مراسم و کتابهای مقدس آیین بودایی، توجه دوباره مردم را به خود جلب کرد. دین تازه مسیحیت نیز آرام آرام راه خود را در جامعه ژاپن باز میکرد.
دادوستد نانبان[ویرایش]
دوره تجاری نانبان از هنگامی آغاز شد که اولین اروپاییها در سال ۱۵۴۳ پا به خشکیهای ژاپن گذاشتند. یک کشتی پرتغالی که به سمت ساحل چین در حرکت بود، راه خود را گم کرده و به کرانههای ژاپن رسید. با معرفی سلاحهای آتشین از سوی پرتغالیها، تغییر و نوآوری شگرفی در جنگ داخلی ژاپن پدیدار شد. در سالهایی که از پی میآمد، بازرگانان هلندی، انگلیسی و اسپانیایی هم از راه رسیدند.
معمار
شیگرو بان یک معمار ژاپنی، ( با زبان ژاپنی ؛ 坂茂 ) شناخته شده برای کار نوآورانه خود را با کاغذ، لوله های بازیافت شده به ویژه مقوا استفاده می شود به سرعت و کارآمد خانه قربانیان فاجعه است. ویکیپدیا
متولد: 1957 اوت 5 (58 سال)، توکیو، ژاپن
کتاب: شیگرو بان: پروژه های اخیر، شیگرو بان: بامبو سقف
فیلم: آینده در حال حاضر!
پدر و مادر: ساچیکو بان کی مون، Mitsuaki بان
آموزش و پرورش: کوپر یونیون، مؤسسه آموزش معماری کالیفرنیای جنوبی
شیگرو بان
Shigeru Ban
ایمان رئیسی
(چاپ شده در فصلنامه معمار شماره ۲۰ – سال ۱۳۸۲ )
1- شیگرو بان, در سال 1975, در شهر توکیو به دنیا آمد . بین سالهای 80-1977 در انستیتوی معماری کالیفرنیای جنوبی به آموزش معماری پرداخت.پس ازآن درسالهای82 -1980 در مدرسه معماری کوپر یونیون به تکمیل آموخته های خود پرداخت. مدت دو سال در دفتر آراتا ایسوزاکی کار کرد(83-1982) ودر سال 1984 موفق به دریافت لیسانس معماری مدرسه کوپر یونیون شد. و نتیجه مطالعات خود را در سال 1985 منتشر کرد. از سال 95-1993 پروفسور و استاد افتخاری معماری در دانشگاه هنر تاما5 و از 1995 تا 2000 مشاور کمیسیون عالی سازمان ملل در امر مهاجران و پناهندگان (UNHCR) بود. شیگرو بان در سال 1997 برترین معمار جوان ژاپن شد و جایزه JIA را دریافت نمود.
سایر سوابق دانشگاهی او عبارتند از:
1ـ پروفسور افتخاری معماری از دانشگاه ملی یوکوهاما . (99-1995)
2ـ پروفسور افتخاری معماری از دانشگاه نیهون . (2000-1996)
3ـ پروفسور مدعو دانشگاه کلمبیا.8 (2000)
4ـ عضو مدعو مرکز دو نالد دانشگاه کلمبیا.
5ـ پروفسور دانشگاه کیو.
2- بی تردید, تحصیل در مدرسه کوپر یونیون، تاثیر به سزایی در شکل گیری تفکر شیگرو بان داشته است. او در ابتدا علاقهی بسیار زیادی به پنج معمار نیویورک داشت و در اثر همین علاقه به مدرسه کوپر یونیون وارد شد.درآن زمان سهعضو ازپنج معمار نیویورک ـجان هیدک , پیتر آیزنمن , و ریچارد میر ـ در مدرسه کوپر یونیون تدریس میکردند. تاثیری که جان هیدک بر شگیرو بان میگذارد، در آثار اولیه او بسیار محسوس است, (در ادامه بحث به آن میپردازم.) شیگرو بان تلاش خستگی ناپذیری جهت خلق روشهای سازهای نو، از خود نشان داد و توانست آثار معماری بدیعی با این روشها بوجود آورد.
آثار او را می توان به دستههای زیر تقسیم کرد:
1ـ2 طراحی در سبک هیدک
شیگرو بان در ادامه تفکر هیدک, از خانه به عنوان مهمترین فضای زندگی شروع به کار کرد. خانههایی که او طراحی نمود, بسیار متاثر از خانه های طراحی شده توسط هیدک هستند. او در پروژة Villa K (1987 )ـ که تحت تأثیر خانهی دیوار 14 هیدک است ـ به نقش دیوار در ساختمان توجه نمود . ویلا از سه دیوار شکل گرفته است. دیوارخطی، که سیرکولاسیون خانه را سازماندهی می کند. دیوار مدوری، که فضاهای داخلی ویلا را در بر می گیرد و دیوار استوانهای شکلی، که فضاهای سرویس و آشپزخانه و حمام را درخود جای داده است”15.
نکته قابل توجه دیگر در طرح این ویلا, ورود از طریق یک پل به طبقه اول است. از آنجا که سایت این ویلا دارای چشم انداز بسیار زیبایی است, شیگرو بان ورودی ویلا را یک طبقه بالا برده تا ساکنان همواره در ورود و خروج، از آن چشم انداز زیبا بهره کافی ببرند.همچنین در پروژه I House (1991)،دو دیوار چوبی در دو سمت شرق و غرب خانه به صورت مستقل طراحی نمود، بگونهای که ” این دیوارها دارای سازهی مستقل هستند و بوسیلهی سازههای کابلی مهار شدهاند. “16 استفاده از دیوار در پروژه خانهای با سه دیوار(1998) به اوج قدرت شکلی خود می رسد. او در این پروژه با سه دیوار شاخص پروژه را سازماندهی می کند.”دیوارU شکل، که سه ضلع خانه را دربر میگیرد. دیوار کنار پله، که دارای سازه مستقل است, و پله به آن کنسول شده است. دیوارمنحنی شکل، که فضاهای مکانیکی موردنیاز کارفرما را از فضاهای اصلی خانه جدا میکند. این سه دیوار, هر یک با عملکرد و شخصیت خود, بوسیلهی رنگ یا دیوارهای شیشهای یا صیقلی شده، مشخص شدهاند, تا بر بازتابهای خود در فضا تاکید بیشتری کنند”17.
2ـ2 طراحی فضاهای داخلی با لوله های کاغذی
در این مرحله استفاده از لولههای کاغذ بی ارزش (Paper Cheap) مورد توجه شیگرو بانقرار می گیرد. در طرح نمایشگاه مبلمان و کارهای شیشهای آلوار آلتو (1986) ، که بوسیلهی موزه هنر مدرن نیویورک (MOMA) برنامه ریزی شده بود، شیگرو بان در ابتدا به یک فضای نمایشگاهی با سبک فضاهای داخلی آلتو، از مصالح چوبی، نظر داشت, اما محدودیت های مالی مانع تحقیق آن شد. از آنجا که درپایان نمایشگاه, مصالح آن باید جمع آوری میشد, لولههای کاغذبی ارزش به عنوان یک مصالح آلتر ناتیو مطرح شده و در پارتیشنها و پانلها و صفحههای نمایش ایستاده از آن استفاده شد.
“پتانسیل لوله های کاغذ بی ارزش به عنوان یک ماده ساختمانی, از این پروژه شکل گرفت و به عبارتی شروعی برای معماری کاغذی بود “.او همچنین در طرح نمایشگاهی جهت ارائه آثار یک معمار ژاپنی به نام Emilio Ambasz (1993 و 1989) از لولههای کاغذی جهت طراحی فضای داخلی استفاده کرد. از آنجا که قرار بود این نمایشگاه در نقاط مختلف برپا شود از چهار نوع لولهی کاغذی با قطرهای متفاوت استفاده کرد, تا در هنگام حمل، این لولهها درون همدیگر قرار گیرند و حجم حمل ونقل کاهش یابد” .
3ـ2 طراحی دیوارهای داخلی و خارجی با لولههای کاغذی
در این مرحله، لولههای کاغذ بی ارزش در دیوارههای خارجی هم مورد استفاده قرار گرفتند. اولین ساختمان از سری ساختمانهای لوله کاغذی، که در آن لولههای کاغذ نقش سازهای هم به عهده داشتند, پروژه آلاچیق کاغذی21 1989 است.” این آلاچیق, از 48 لوله کاغذی به قطر 5/32 سانتی متر و ضخامت 5/1 سانتی متر و ارتفاع 90/3 متر، که بر روی پایههای کوتاهی از بتن پیش ساخته قرار گرفتهاند، تشکیل شده است.وفاصله بین لولهها با پارافین مخصوصی درزبندی شده است”.22پروژهی دیگری که تمام دیوارهای داخلی و خارجی آن از لولههای کاغذ ساخته شده است, پاویون اوداوارا23 (1990) است. این پاویون از 330 لوله کاغذ به قطر 53 سانتیمتر و ضخامت 15 سانتیمتر و ارتفاع 8 متر تشکیل شده است. به دلیل محدودیتهای زمانی، سازهی پروژه از استیل ساخته شد، اما سازهی ورودی اصلی پاویون از لولههای کاغذی با اتصالات پیشرفتهای طراحی شده است. همچنین از ورقههای نازک شفافی جهت درزبندی بین لولههای کاغذ استفاده شده است، که بدین طریق نوارهای باریکی از نور وارد فضاها میشوند.
4ـ2 طراحی خانه با مبلمانهای سازهای
در این روش از قالبهای چوبی ساخته شده در کارخانه, بعنوان عناصر سازهای استفاده شده است. مبلمان (قفسهها) از عناصر ضروری هر خانه به شمار میآیند. در این روش، مبلمان تنها بعنوان یک عنصر تعریف کنندهی فضاها مطرح نیست، بلکه علاوه بر آن، بعنوان یک عنصر سازهای هم مطرح میشود.
5-2 طراحی سازههای کاغذی
شیگرو بان به استفاده از لولههای کاغذی در طراحی فضاهای داخلی یا دیوارههای خارجی بسنده نکرد و توانست با تقویت این لولهها و تولید آنها در کارخانههای خاصی، سازهی ساختمان را بوسیلهی این لولهها طراحی کند.
او در گالری کاغذی (1994) که بعنوان دفتر کا ر و گالری موسسه ایسی میاکی طراحی شده است، از لولههای کاغذی به عنوان سازه و جداکننده فضاهای داخل و خارج استفاده نمود.” پلان این گالری که از یک فضای باریک و دراز به طول 16 متر و عرض3/5 متر تشکیل شده است, بر پایهی آگوراهای یونانی طراحی شده است. ردیف ستونهای جلویی، سایههای بلندی بر کف میاندازند، که در طول روز تغییر میکنند و احساس یک انیمیشن را ایجاد میکنند. لولههای کاغذی بکار برده شده در این بنا برای اولین بار بصورت ضد حریق تولید شده اند.” 26
شاید ضد حریق شدن لولههای کاغذی، بهانهی مناسبی برای داوطلبان ساخت کلیسای سوخته شد که بر جای آن کلیسا، کلیسای دیگری بسازند.
پروژهی کلیسای کاغذی27 (1995) توسط داوکلبانی که عبادگاهشان در زمینلرزهای دچار آتش سوزی شده بود، سفارش داده شد. اولین خواستهی پروژه، سادگی آن بود، بگونهای که دانشجویان و داوطلبان بتوانند بدون هیچ گونه ماشینی آن را بر پا سازند.
راحتی باز و بسته کردن هم جزو اولین شرایط بود که جابجایی سازه را در آینده ممکن میساخت. مصالح بوسیلهی شرکتهای زیادی هدیه داده شد و “ساخت آن تنها در پنج هفته بوسیلهی 160 داوطلب انجام گرفت. 58 لوله کاغذی در یک بافت بیضی گون که بر پایهی طرح کلیسای برنینی استوار بود، طراحی شد.”28
در قسمت ورودی، فضای بین لولههای کاغذ گشودهتر است, بگونهای که نمای کلیسا کاملاً دعوت کننده به درون باشد. به عبارت دیگر، داخل و خارج را به هم پیوند میدهد. شیگرو بان دربارهی این کلیسا میگوید: ” تجربهی این ساختمان موقت و کوچک، کمتر از تجربهی یک کاتدرال بزرگ و با شکوه نیست”.29
خانهی کاغذی30 (1995) پروژه دیگری است، که در آن از سازهی کاغذی استفاده شده است. در واقع کل “این خانه از لولههای کاغذی به ارتفاع70/2سانتی متر و ضخامت 5/1 سانتیمتر و قطر28 سانتیمترساخته شده است. سازه، دیوارههای داخلی و خارجی، مبلمان و حتی سرویسها هم از کاغذ طراحی و ساخته شدهاند” .
6ـ2 طراحی پناهگاههای کاغذی
این روش شامل پناهگاههای موقتی میشود، که برای بازماندگان یک زلزلهی بزرگ یا مهاجران ناشی از تضادهای نژادی ساخته شدهاند.
در پروژهای که به سفارش کمیسیون عالی حقوق بشر سازمان ملل برای مهاجران در آفریقا طراحی شد، (1994) از چادرهایی که به جای پایههای چوبی یا فلزی، از سازهای با لولههای کاغذ برپا می شوند, استفاده شده است.
همچنین در یک مجموعه مسکن موقتی (1995) “از جعبههای آبجو (جعبههای پلاستیکی که از بطریهای آبجو باقی مانده و با ماسه پرشدهاند) برای پی ساختمان استفاده شده است. دیوارها شامل لولههای کاغذی هستند, که دارای قطر 108 میلیمتر و ضخامت 4 میلیمتر بوده و با نوار اسفنجی ضد آب شدهاند. برای پوشش سقف از یک فرم چادری دو لایه که هم سقف خانه را میپوشاند وهم قابلیت باز شدن برای تهویه هوا را دارد، استفاده شده است.
هنگامی که به شدت به گرما و تاثیرات بازتابی آن در اواسط زمستان احتیاج پیدا کردیم، این مسکن، بسیار مناسب به نظر میرسد”.34
7ـ2 بینابین فضای داخل و خارج
قرارگیری بینابین فضای داخل و خارج در یک خانه، بوسیلهی استفاده از ماشین ـ بعنوان بازکنندهی دیوارها ـ قابل تحقق است. شیگرو بان در این دوره آثارش، نوعی بازگشت به سنت معماری ژاپنی را تجربه کرده است. فضا در معماری ژاپنی بسیار انعطاف پذیر است و قابلیت تغییر و تبدیل فضاها به کاربریهای مورد نیاز وجود دارد.
نمونهی بارز این انعطاف پذیری هیروباهای ژاپنی هستند. هیروبا36، عبارتست از فضای بازار سنتی ژاپن, که دارای عرض راهرو کم و پیچ و خمهای زیادی است, که در حالت عادی به کاربری خاص خود پاسخ میدهد. اما در روزهای ملی و جشنهای عمومی، کل هیروبا وحجرههای اطراف آن تا عمق زیادی گشوده شده و پذیرای حضور مردم میشوند. استفاده از مصالح سبک در تقسیمبندی فضاها، باعث این انعطاف پذیری شده است.
با توجه به این ویژگی، شیگرو بان در پروژه خانه با دیوارهای پارچهی (1995) توانست به فضایی قابل توجه دست یابد. این خانه از پروژههای قابل توجه دهه آخر قرن بیستم است که”، تحت تاثیر خانهی فارنزورث، (اثر میس وندرو) هم قرار دارد”.
“زوجی که مشتری این پروژه بودند، از گشودگی فضایی خانهی سنتی ژاپن بسیار لذت میبردند. (آنها میتوانند از بالای یک حصار کوتاه، هنگامیکه برروی یک تراس باز نشستهاند، با همسایگان صحبت کنند.)“
“تاویل دیگری از سبک سنتی ژاپن با مصالح و تکنولوژی معاصر, باعث بوجود آمدن عرصه فضایی وسیعی به سمت جنوب و شرق شده است و پردههای وسیعی نمای طبقه دوم و سوم را می پوشانند. در زمستان، بوسیلهی یک سری دربهای شفاف که بینابین پرده و فضاهای خانه قرار میگیرند، میتوان خانه را کاملاً پوشاند و از تبادل حرارتی بیش از حد جلوگیری کرد”.
خانه در حالتی که پردههایش بسته شدهاند، یادآور بستهبندیهای کریستو هم میباشد.
همچنین او در پروژه خانه 5/412 (1995) که در زمینی به ابعاد 25×15 متر مربع طراحی کرده است، زمین را به پنج قسمت 15×5 متر مربعی تقسیم نموده و دوقسمت را برای فضاهای پر و سه قسمت را برای فضاهای خالی برنامهریزی کرده است, اما “مرز بین این پرها و خالیها بصورت اعجاز گونهای از بین رفته است و فضای مبهمی که بینابین آنها خلق میشود, هم فضای داخل است و هم فضای خارج“ .
به عبارتی، انواع متفاوتی از فضا را میتوان بوسیلهی کنترل عناصر متحرک ـ در شرایط مختلف آب و هواییـ تجربه کرد.
خانهی بدون دیوار43 (1997) و خانهی مربع نه قسمتی44 (1997) هم پروژههای دیگری از این دست هستند, که کوشش شده است, مرز بین داخل و خارج محو گردد و فضا انعطاف پذیری بسیار زیادی داشته باشد.
در مجموع، در این دسته آثار هم میتوان توجه و تاکید بسیار زیاد شیگرو بان را بر دیوار مشاهده کرد. دیوار و پلان آزاد یا انعطاف پذیر، مهمترین مسائل مطرح در خانههای او هستند.
8ـ2 طراحی سازههای عظیم کاغذی
شیگرو بان در استفاده از سازههای کاغذی تا بدانجا پیش رفت, که توانست, سازههای عظیم را بوسیلهی مصالح کاغذی, طراحی و اجرا نماید.
پوشش فضایی, به ابعاد 5/22×7/26 متر مربع, با ارتفاع 8/7 متر, بوسیلهی سازهی لوله کاغذی، اولین تجربهی او در سال 1998 بوده است.” کارفرمای این پروژه یک شرکت خانهسازی با مصالح چوبی بود, که خواستار یک فضای سر پوشیدهی بزرگ، جهت نگهداری قطعات چوبی در مقابل تغییرات آب و هوا بود. سازهی پروژه میبایست دارای سهولت درنصب باشد، تا کارگران همان شرکت بتوانند, این گنبد کاغذی را بر پا سازند”.
در طرح این گنبد, از لولههایی کاغذی با اتصالات چوبی و پیچ و مهره استفاده شده است.
شیگرو بان، در طرح پاویون ژاپن در نمایشگاه هانور آلمان (2000) هم، از سازههای کاغذی استفاده کرد.
موضوع اصلی نمایشگاه هانور، محیط زیست بود، بنابراین او تصمیم گرفت که با استفاده از ضایعات صنعتی و کاغذهای بیارزش، به خلق سازهای عظیم بپردازد. او در بارهی این پروژه میگوید: “ایدهی اصلی، خلق تونلی از لولههای کاغذ, مانند پروژه گنبد کاغذی بود. هر چند گنبد کاغذی بوسیلهی اتصالات چوبی اجرا شده بود،اما من نظرم را در مورد استفاده از یک بافت پوستهای از لولههای کاغذ بدون درز را با پروفسور فرای اوتو47 در میان گذاشتم. ایدهی دیگر، استفاده از روش ساخت آسان با تکنولوژی پایین بود. بنابراین، اتصالات را از نوارهای فلزی یا پارچهای طراحی کردیم. برای پوشاندن سطح روی پاویون، میخواستیم از P.V.Cاستفاده کنیم، اما PVC را نمیتوان از زباله بوجود آورد. بطور کاملاً اتفاقی، یک کیف ضد آب را کشف کردیم, که مورد پسند مشتریان واقع نشده بود و به کارخانه باز گردانده شده بود. بنابراین با آن کارخانه صحبت کردیم و کیفها را با قیمت ارزان از آنها خریده و در پوستهی خارجی از آن استفاده کردیم”.
3ـ پرسش اصلی پس از مطالعهی آثار شیگروبان، دلایل موفقیت او در حوزه جهانی است. چگونه او توانسته ـ بعنوان یک معمار موفق ـ در سطح جهانی مطرح شود؟
1-3 آموزش یافتن نزد استادان بزرگ معماری:
” روش طراحی من شامل استفاده از هندسه در سبک پنج معمار نیویورک واستفاده از خصوصیات هندسی اشکال و استفاده از دیوارها برای خلق مکان در سبک هیدک است.“
2-3 توجه نمودن به سنت و فرهنگ ژاپنی .
3-3 مردم گرا بودن .
”من بعنوان یک معمار، خواستار خلق ساختمانهای زیبا در مناطق حادثه دیده هستم. میخواهم مردم را به حرکت وادارم و سطح زندگی آنها را بهتر کنم. اگر من این مسیر را طی نکنم، غیر ممکن است که بتوانم یک معماری با معنی خلق کنم و سهم مهمی در ساختن جامعه، بعنوان یک معمار، داشته باشم .“50
4-3 ایدههای معمارانه داشتن.
و در پایان با اخلاق فروتن وار ژاپنی اش میگوید:
”من فکر نمیکنم ، معماری هستم ، که در سیستم موجود تغییر زیادی ایجاد کردهام ، من فقط تکنولوژی و مصالح موجود را با روشی متفاوت به کار میبرم.“
پانوشتها:
01 دانشجوی دکتری معماری ـ دانشگاه علوم و تحقیقات تهرانImanraeisi @ Hotmail.com
02 برای مطالعه بیوگرافی کامل شیگرو بان، مواجعه کنید به:
این چایخانه از پروفیل های کاغذی با مقطع مربع ساخته شده است. دیوارها با میله فولادی به یکدیگر متصل شده اند و بام آن از کاغذ folded است.
معمار :شیگرو بان
مکان: لندن
سال :2008
این چایخانه از پروفیل های کاغذی با مقطع مربع ساخته شده است. دیوارها با میله فولادی به یکدیگر متصل شده اند و بام آن از کاغذ folded است. کف و مبلمان این پروژه از همان پروفیلی که ساختار کلی طرح را شکل می دهد تشکیل شده به جز میز که از مقوای لانه زنبوری است. با فرایند پیش ساخته سازی اجزای طرح مونتاژ شده و پیاده کردن آن بسیار آسان است.
گالری تصاویر
چای خانه مقوایی کاغذ چای خانه های شیگرو بان خانه چای ساخته شده از کاغذ و مقوا، طراحی شده توسط معمار ژاپنی شیگرو بان
چای خانه مقوایی کاغذ چای خانه های شیگرو بان خانه چای ساخته شده از کاغذ و مقوا، طراحی شده توسط معمار ژاپنی شیگرو بان
چای خانه مقوایی کاغذ چای خانه های شیگرو بان خانه چای ساخته شده از کاغذ و مقوا، طراحی شده توسط معمار ژاپنی شیگرو بان
چای خانه مقوایی کاغذ چای خانه های شیگرو بان خانه چای ساخته شده از کاغذ و مقوا، طراحی شده توسط معمار ژاپنی شیگرو بان
چای خانه مقوایی کاغذ چای خانه های شیگرو بان خانه چای ساخته شده از کاغذ و مقوا، طراحی شده توسط معمار ژاپنی شیگرو بان
چای خانه مقوایی کاغذ چای خانه های شیگرو بان خانه چای ساخته شده از کاغذ و مقوا، طراحی شده توسط معمار ژاپنی شیگرو بان
چای خانه مقوایی کاغذ چای خانه های شیگرو بان خانه چای ساخته شده از کاغذ و مقوا، طراحی شده توسط معمار ژاپنی شیگرو بان
به صنایع چوب فن و هنر ( تاسیس 1340 تهران ) خوش آمدید .
طراح و سازنده ( رنگ کاری ) دکوراسیون چوبی سفارشی
بدلیل قطع پیام رسان واتساپ تصاویر و درخواست خود را روی ایمیل bestart2000@gmail.com ارسال کنید و با پیامک اطلاع دهید . ویا میتوانید از بخش کامنت ها پیام بگذارید . پیام رسان های سروش , بله , ایتا ، واتساپ ، تلگرام در دسترس است .
افتخار همکاری صنایع چوب فن و هنر با هنرمندان و معماران برجسته و محبوب ایرانی آرشیتکت و معمار جناب فرزاد دلیری , از برترین معماران ایران و افتخار همکاری با ایشان در پروژه کوهسار و چندین پروژه دیگر
آرشیتکت فرزاد دلیری
بازیگر محبوب و هنرمند رضا کیانیان ( ساخت درب تمام چوب )
معمار موسی عبیر از بزرگان معماری ایران ( اجرای هندریل چوب راش )
معمار موسی عبیر
داستان فن و هنر ایران
هنرکده فن و هنر ایران زمین از سال 1340 در منطقه قلهک مشغول به کار بوده و در گذشت این سالیان توانسته تجارب و تجهیزات خود را برای ساخت نمونه های سفارشی و بسیار با کیفیت آماده کند . ما از ابتدا نمونه ساز بودیم و هیچ گاه تمایل به سری سازی نداشتیم . ما از اهالی قدیم منطقه قلهک هستیم , اصالتا یزدی هستیم . ... هم اکنون در تهران شهرک صنعتی خاوران مستقر هستیم و آماده ارائه خدمات نجاری , طراحی و مشاوره به مشتریان هستیم .