طراحی خانه های مسکونی

طراحی خانه های مسکونی

طراحی اتاق خواب ها

بهترین نور برای اتاق خواب هانور جنوب یا مشرق است.اتاق والدین باید بزرگتر از سایراتاق خواب ها باشد-در اتاق خواب والدین باید محل خواب،رختکن،میز توالت و میز مطالعه در نظر گرفته شود.در صورتی که فضای کافی داشته باشیم می توانیم اتاق کوچکی برای رختکن در نظر بگیریم.اتاق خواب فرزندان ممکن است یک نفره ویا دونفره باشد و مساحت این اتاق ها بستگی به وسائلی که در ان قرار میگیرد،خواهد داشت.

دستشویی و توالت

باید برای دستشویی و توالت در پلان محل مناسبی انتخاب نمود.بهتر است دستشویی از توالت کاملا مجزا باشد-در قسمت دستشویی محلی برای حوله و جایی مناسب برای آینه در نظر گرفته شود.رنگ کاشی ها باید از رنگ سرامیک کف هماهنگی کامل داشته باشد.

برای تهویه کامل توالت و دستشویی باید حیاط خلوت مناسبی پیش بینی شود.نورگیر توالت و دستشویی بهتر است از زیر سقف انجام شود.

حمام

هنگام طراحی حمام باید کلیه وسائلی که میخواهیم در آن قرار دهیم پیش بینی شود.معمولا در یک حمام معمولی علاوه بر رختکن باید توالت،دستشویی،وان و بیده قرار داد. حداقل اندازه یک حمام باچنین شرایطی 2*2 متر میباشد.ممکن است یه جای وان از دوش استفاده نمود که در این صورت باید محلی برای ان در نظر بگیریم.

سالن و نهارخوری

سالن و نهار خوری یکی از بخش های مهم ساختمان است.در صورتی که از سالن برای پذیرایی از مهمان استفاده شود می توانیم از نور شمال استفاده کنیم واگر سالن به عنوان نشیمن باشدبهتر است نورگیری آن از سمت جنوب و یا شرق باشد.به نظر اینجانب اگر سالن و نهارخوری در هم ادغام شود و طراحی آن به شکل ال باشد بهتر است. اندازه نهار خوری بستگی به اندازه سالن دارد و می توانیم در نهار خوری از میز های مستطیلی و یا دایره ای استفاده کنیم.ابعاد یک نهار خوری 12 نفری حدود25 متر مربع است.درنهار خوری باید محلی برای قرار دادن ظروف پیش بینی شود.

مبلمان سالن

ابعاد سالن بستگی به تعداد مهمانان و وسائلی که میخواهیم در آنجا قرار دهیم متغیر است.ولی بهرصورت در سالن باید محلی برای نشستن مهمانان و جایی برای شومینه و یا وسایل صوئی پیش بینی شود.نکته قابل توجه این است که اولا شومینه در محل مناسبی قرار بگیرد و اندازه شومینه بستگی به بزرگی سالن دارد- شومینه می تواند در کنج دیوار و در یک قسمت دیوار قرار گیرد.

محل کتابخانه در سالن

اگه سالن کوچک باشد میتوانیم از گنجه ای در داخل سالن به عنوان کتابخانه استفاده کنیم واگر سالن بزرگ باشد می توان اتاقی را با اختلاف سطح نسبت به سالن که مشرف برآن باشد برای کتابخانه در نظر گرفت.

اتاق خواب

از دیگر بخش های مهم ساختمان اتاق خواب است.قسمت اتاق خواب ها باید در یک هال جداگانه و کاملا مجزا طراحی شود.ما می توانیم هال اتاق ها رو بزرگترانتخاب نموده و از آن به عنوان نشیمن استفاده کنیم.

ارتباط بین حمام و اتاق خواب ها

درصورتی که در یک ساختمان دو حمام داشته باشیم میتوانیم یک حمام را مخصوص خانواده و حمام دیگر را برای والدین در نظر بگیریم.سوالی که اغلب مطرح می شود این است که ایا حمام میتواند به اتاق خواب ها راه داشته باشد؟در صورتی که تعداد حمام دو عدد باشدمیتوانیم از یکی از اتاق خواب هارابه حمام مرتبط سازیم و در غیر این صورت باید از این کار خودداری کنیم.

نور اتاق خواب ها

بهترین نور برای اتاق خواب ها در تهران نور جنوب و شرق است.نکته قابل توجه این است که نمیتوانیم این اصل را همیشه رعایت کنیم مخصوصادر حالتی که مجبور هستیم چند دستگاه در یک طبقه طراحی نماییم.

مبلمان در اتاق خواب ها

طراحی هر اتاق خواب بستگی به وسایلی که در ان قرار میدهیم دارد-به طور مثال برای اتاق والدین باید یک تخت دو نفره و یک میزتوالت وگنجه ای برای رختکن و همچنین میزی برای مطالعه در نظر بگیریم در صورتی که جا به اندازه کافی باشد بهتر است مجاور هر اتاق خواب فضایی برای رختکن در نظر گرفته شود. از انجایی که اتاق خواب محل آسایش و آرامش است بنابرین محل آن باید دور از سرو صدا باشد.

ابعاد اتاق خواب ها

نظر به این که طراحی هر اتاق خواب بستگی به وسایلی که در ان قرار میدهیم دارد بنابرین در طراحی اتاق خواب ها به کتاب استاندارد گرافیک مراجعه کنیم.ولی بهتر است در هرصورت ابعاد یک اتاق دو نفره 5*3 متر و اتاق یک نفره 3*4 متر در نظر گرفته شود.

آشپزخانه

اختصاصی ترین و در عین حال،همه کاره ترین بخش منزل راآشپزخانه تشکیلی می دهد.نگهداری مواد غذایی،ذخیره مواد،ذخیره مواد تمیزکننده،تهیه و پخت غذا،صرف غذا،شستشوی ظروف و البسه و گاه پذیرایی از مهمانان و نگهداری اطفال در آشپزخانه صورت میگیرد.بعلاوه وسایل مختلفی چون یخچال،اجاق خوراک پزی،ماشین ظرفشویی،ماشین لباسشویی،چرخ گوشت،آب میوه گیری،مخلوط کن،سرویس غذا خوری،انواع دیگ ها و غیردر اشپزخانه نگهداری می شود. انجام کارهای ذکر شده و استفاده از وسایل گونا گون طبعا متضمن صرف وقت،پول و انرژی فراوانی است.صرف نظر از نیروی بدنی که در این محل به کار گرفته میشود،مقدار فراوانی آب ،نیروی برق و مواد سوختی نظیر گاز و نفت نیزبه مصرف میرسد.تمام این فعالیت ها ضایعاتی به همراه دارند که نهایتابه شکل دود،بخار آب آلوده و زباله از اشپزخانه باید خارج گردند.با توجه به وسعت کارها ضروری است در طراحی آشپزخانه دقت زیادی نمود تا کدبانوی منزل صرف کمترین وقت و ارژی بتواند بیشترین حاصل را از زحمت روزانه خود بدست آورد.

الف- طراحی آشپزخانه

ساختمان یک اشپزخانه نویا تغییرشکل آشپزخانه قدیمی نیاز به پیاده کردن طراحی دقیق برای حصول به حداکثر کارایی دارد.درپیاده کردن طرح،قبل از هر چیز باید به روش زندگی ساکنان منزل دقت و توجه نمود.آیااعضای خانواده عادت به صرف غذا درآشپزخانه دارند؟آیا حجم رفت و آمد و مهمانی ها زیاد است؟آیا به خاطر مشغله و گرفتاری های خارج از منزل،آیا اشپزخانه تنها برای تهیه ساندویچ مورد استفاده قرار میگیرد؟پاسخ به این گونه سوال ها و توجه به شیوه زندگی ساکنین منزل ،میتواند راهنمای خوبی برای طراحی آشپزخانه باشد.

 

یک آشپزخانه کامل نیاز به مساحتی معادل 10 تا 15 متر مربع دارد.هرچه مساحت کوچکترباشد به همان نسبت محدودیت ها افزایش میابد.وسیعتر شدن محیط نیزلزوما بر کارایی آشپزخانه نمی افزایدبلکه،فضای اضافی جهت کارهای جنبی فراهم مینماید.

تحقیقات زیادی به منظور یافتن ابعاد مناسب برای وسایل آشپزخانه صورت گرفته است.نتیجه این تحقیقات،ارائه استاندارد هایی است برای این گونه وسایل.به عنوان مثال ،سطحی به بلندی 65 سانتی متر برای کسی که میخواهد نشسته کار کند مناسبترین اندازه تشخیص داده شده است.لذا،تعبیه یک پیشخوان با این ارتفاع برای کارهایی که نیاز به صرف وقت زیادی دارند بدون شک مکانی راحت فراهم می آورد.ارتفاع پیشخوان برای حالت ایستاده 85 سانتی متر در نظر گرفته شده است که با توجه به طول قد افراد،ممکن است 5 سانتی متر بلندتر و کوتاهتر باشد.استاندارد عرض پیشخوان 50 سانتی متر و عرض کابینت ها 30 سانتی متر است.اما اگر آشپزخانه کوچک است و کابینت ها مقابل هم چیده میشوند،عرض پیشخوان را میتوان کاهش داد تا فضایی به عرض 110-120 سانتیمتر برای رفت وآمد موجود باشد،کم عرض بودن پیشخوان در دو طرف،موجب بیرون قرار گرفتن قسمتی از ظروف روی آنها شده احتمال تصادم را در هنگام کار افزایش میدهد.بالاترین اشیاء میتوانند در ارتفاع 185 سانتیمتری و لبه های فوقانی قفسه های دیواری در خط 210 سانتی متری قرار گیرند.

الف)آرایش نیم دایره

<نیم دایره> نوعی آرایش آشپزخانه است که در ان مراکز اصلی به طور پیشوسته در اطراف سه دیوار مجاور قرار می گیرند.به طوری که کدبانومیتواند با ایستادن در وسط نیم دایره،فاصله ای مساوی با این بخش های مختلف اشپزخانه داشته باشد.شکل نیم دایره مطلوب ترین نوع ارایش است زیرا:

1-هیچگونه عبور اتفاقی از میان مثلث کار صورت نمیگیرد.

2- کوتاهترین فاصله بین مراکز اصلی وجود دارد.

3- شکل پیشخوان پیوسته می باشد.

شکل نیم دایره در آشپزخانه هایی قابل اجراست که وسعت کافی دارند و ورود به اشپزخانه منحصرا از یک جهت صورت نمیگیرد.

ب) آرایش شکسته

چیدن وسایل اشپزخانه در حاشیه دو دیوار مجاور ،تشکیل آرایش شکسته میدهد.در این طریق، جریان کار از یک انتها شروع میشود و به انتهایی دیگر ختم میگردد.از مزایایی این طرح،جمع بودن تشکیلات ،در یک گوشه و آزاد بودن قسمتی از فضا برای صرف غذا است.عیب آن طولانی بودن فاصله یک انتها تا انتهای دیگر میباشد.

ج) آرایش خطی

قرار گرفتن وسایل آشپزخانه در کنار یک دیوار را آرایش خطی گویند. در این روش فوسایل در یک امتداد قرار میگیرند و مراکز کار نیز بعوض مثلث ،به شکل خط پیوسته دنبال هم واقع میشوند.شکل خطی درآشپزخانه هایی پیاده میشود که بسیار باریک هستند و با چییدن وسایل در یک طرف، فضا برای وسایل اضافی باقی نمیماند.تنها مزیت آن ،جمع و جور بودن اشپزخانه و مراکز کار است.

د)آرایش موازی

آرایش موازی پس از خطی ،ساده ترین و در عین حال اقتصادی ترین طرح چیدن وسایل است.زمانیکه آشپزخانه به صورت راهرو است و دو انتهای آن به در ختم میشوند،ناچار باید وسایل را در کنار دیوارهای مقابل چید تا استفاده از درها ممکن شود.ایراد این آرایش عبور خط ترافیک از میان مثلث کار و طولانی بودن مسافت دو انتها میباشد،مزیت آن در مقایسه با شکل نیم دایره ،نزدیکی مراکز کار است.

ه)آرایش جزیره ای

نوعی آرایش است که تغییر شکل یافته نیم دایره یا شکسته است که در آن یکی از مراکز سه گانه(معمولا مرکز پخت) به صورت جزیره ای مستقل در وسط آشپزخانه قرار میگیرد.در این آرایش فاصله پیشخوان بالگن ظرفشویی،اجاق و قفسه ها،سطح پیوسته و مناسبی برای کاربوجود می آورد.برای انجام کار به طور نشسته میتوان کشوی مخصوصی در یکی از پیشخوان ها به ارتفاع مناسب اختیار نمود تا در مواقع غیر لازم فضای اضافی اشغال ننموده و در ردیف قفسه ها پنهان شود.

ضمنا محل یخچال،فریزر و اجاق باید طوری در نظر گرفته شود که تغییر و نظافت پیرامون آنها به سادگی عملی باشد.

ب)لباسشویی

لگن ظرفشویی محل مناسبی برای رخت و لباس و یا اتصال لوله های ماشین رختشویی نیست،چرا که شستشوی لباس کاری وقت گیر است و اشغال لگن ظرفشویی به مدت طولانی موجب وقفه در انجام کارهای عادی آشپزخانه میگردد.قرار گرفتن ماشین لباسشویی در مجاورت لگن ظرفشویی در واقع  فضایی را اشغال میکند که میتواند محل پیشخوان و قفسه باشد.چنانچه قرار باشد شستن لباس ها در آشپزخانه انجام گیرد،بهتر است محل شستشو از منطقه تهیه و پخت غذا دور باشد تا مواد خوراکی توسط ترشحات کثیف ،آلوده نشوند و تقابلا لباس ها بوی غذا به خود نگیرند.اگر اشپزخانه دارای فضای کافی میباشد،میتوان گوشه ای را به شستن،خشک کردن،و اطو زدن لباس ها اختصاص داد.در غیر این صورت ،حمام مناسبتر از آشپزخانه برای نصب ماشین رختشویی است.

ج)خط عبوری یا ترافیک

منظور از خط عبوری،مسیر یا مسیرهایی است که آشپزخانه برای رسیدن به مقصدی جداگانه استفاده میکنند.عبور از آشپزخانه برای رسیدن به حیاط ،خروج از منزل و رفتن به زیر زمین نمونه های چنین خطوطی هستند.در این موارد باید سعی کرد خطهای عبوری مثلث کار را قطع نکرده،عابرین مزاحم کارهای معمول کدبانونشوند.

قرار دادن مثلث کار در یک قسمت یا گوشه از راه های اجتناب از خط عبوری است.

چنانچه آشپزخانه مجهز به هواکش قوی باشد،اتاق نشیمن و آشپزخانه را میتوان در هم ادغام نمود.

د)جنس مواد

جنس وسایل بر حسب بودجه،سلیقه خانواده،شرایط آب و هوایی،اصول بهداشتی و ایمنی میتواند متفاوت باشد.توجه به پاره ای مواد درباره کیفیت بعضی از قسمت های آشپزخانه ممکن است مفید واقع گردد.مثلا سطح پیشخوان در دو طرف اجاق بهتر است از مواد نسوز انتخاب گردد.تا هنگام قرار گرفتن اشیا داغ از بین نرود.به همین ترتیب سطح پیشخوان در دو قسمت ظرفشویی اگر از مواد ضد آب باشد،شستن ساده خواهد بود.جنس سایر قسمت های پیشخوان راحتی الامکان باید از مواد مقاوم در برابر ضربه و خراش،قابل شستشو و به رنگ مات و ساده انتخاب کرد.سطوح دارای بافت و نقش،اشیا کوچک و لکه ها را در خود پنهان می نمایند.

پوشش دیوار ها و سقف ها نیز قسمت های قابل توجه آشپزخانه میباشند.اینگونه سطوح باید از موادی مقاوم و قابل شستشو نظیر رنگ روغت ،سرامیک یا کاشی انتخاب شود تا مقاومت کافی در برابر رویش قارچ داشته باشد.

رطوبت متراکم و چربی ،تهدید کننده اصلی پوشش سطوح هستند.عدم نظافت دیوارها موجب رشد کلنی های باکتری گردیده ،بهداشت خانواده را به مخاطره می فکند.

ه)ایمنی

در آشپزخانه خطرات متفاوتی نظیر آتش سوزی ،زمین خوردگی،انفجار،بریدگی،برق گرفتگی،خفگی و تصادم،کدبانوی خانه را تهدید میکند. توجه به یک یک موارد هنگام طراحی اولیه ضرورت ویژه ای دارد.یک طراح خوب ،پیوسته تلاش دارد تا خطرهای احتمالی را به خارج آشپزخانه منتقل نماید.

-در محیط خانه بقدری خطرات گوناگون اطفال را تهدید میکند که حتی اگر اتفاقی نیز پیش نیاید،با دور شدن بچه ها از مقابل مادر،نگرانی حاصل میتواند مانعی در انجام کارهای خانه باشد.حضور بچه ها در آشپزخانه نیز حادثه آفرین است.

جدا کردن محل اصلی آشپزخانه از فضای بازی بچه ها،مناسبترین راه حل برای این مشکل میتواند باشد.

ب) نور

ایمنی آشپزخانه 

طبق آمار منتشره ، توسط شورای ملی ایمنی آمریکا در سال 1975 از میان یک میلیون و صد و پنجاه هزار حادثه ضمن کار در آن کشور 0.26 از زمین خوردگی های منجر به شکستگی و 0.12 مرگ و میرها در آشپزخانه منازل رخ داده است.بنا به همین بررسی،عامل اکثر اینگونه صدمات نقصان نور بوده است.در ایران به خاطر عدم اشنایی مردم با اصول ایمنی میتوان گفت نسبت چنین حوادثی بالاتر است.نور،گرچه در زیبایی فضا نقش مهمی دارد،اما در مرحله نخست وسیله ای است برای دیدن محیط.

نصب یک چراغ در سقف اشپزخانه ممکن است ظاهرا برای تامین روشنایی کافی بنظر برسد،اما بخاطر سایه هایی که بر سطوح کار می افتند ،نوع مطلوب نور پردازی نیست.متاسفانه غالب موراد برای جبران کمبودنور،تنها به بزرگتر کردن لامپ و افزایش قدرت روشنایی اکتفا میگردد.لامپ روشنتر بدون اینکه بتواند مشکل روشنایی را حل کند.مصرف برق را افزایش میدهد.چند لامپ کوچک در نقاط حساس،تاثیر بیشتری از یک نور افکن پرقدرت دارد.

نقاط حساس آشپزخانه برای نور پردازی عبارت اند از: مرکز شستشو ،مرکز پخت،و پیشخوان ها.

کمیت نور در آشپزخانه بستگی به رنگ دیوار ها،قفسه ها و کف دارد.هرچه این قسمت ها تیره تر باشند،نور بیشتری مورد نیاز خواهد بود زیرا رنگ های تیره ،بخش اعظم روشنایی چراغ را جذب مینماید.

نور مصنوعی برای قسمت های مختلف اشپزخانه

1-لامپ سقفی برای تامین نور عمومی.

2- نور نقطه ای برای تمرکز بر روی نقاط توجه.

3-روشنایی قابل تنظیم جهت میز نهارخوری.

4- نور داخل قفسه ها

5- نور پیشخوان.

 

صرف نظر از نور طبیعی که رد تمام یا قسمتی از آشپزخانه را روشن میکند،برای نقاط تاریک و تامین روشنایی شب ،ناچار باید از نور های طبیعی مصنوعی کمک گرفت.روشنایی آشپزخانه شامل نور عمومی و نور های اختصاصی است.نور عمومی توسط چراغ های سقفی و نورهای اختصاصی (جهت نقاط حساس) بوسیله جاسازی چراغ ها در زیر قفسه ها یا بالای محل های کار فراهم میشود.

مانند سایر فضاهای داخلی ،در آشپزخانه نیز میتوان از دونوع لامپ مهتابی و لامپ معمولی استفاده کرد.لامپ های ذکر شده مزایا و معایبی درند که با توجه به ویژگی هریک ،میتوان ترکیبی مناسبی برای روشنایی آشپزخانه فراهم آورد.

ج – رنگ

انتخاب رنگ در اشپزخانه بستگی به رنگ عمومی خانه و طبعا سلیقه ساکنین دارد.طبیعت،عکس های مندرج در مجله های دکرواسیون و نمایشگاه های لوازم اشپزخانه،الگویی مناسب برای انتخاب رنگ اشپزخانه هستند.هماهنگی تکرنگی یکی از ساده ترین و در عین حال ارامترین ترکیب رنگی برای اشپزخانه میباشد.انتخاب اینم ترکیب خصوصا برای فضاهای کوچک بسیار مناسب است.هماهنگی مشابه به خاطر رنگ های بیشتری کخ نسبت به هماهنگی تکرنگی دارد،متنوع تر میباشد.استفاده از هماهنگی مکمل یا چند رنگی از دونوع قبلی مشکلتر و پیاده کردن آن نیاز به مهارت دارد.در هماهنگی مکمل ابتدا یک رنگ به عنوان زمینه (رنگی که بیشترین سطح را میپوشاند)انتخاب میگردد.

در کنار ان به منظورایجاد تنوع یک یا دو رنگ از همان خانواده منتها با ارزش های مختلف اضافه می شود.در پایان،با افزودن مقدار اندکی رنگ مکمل،یک یا چند نقطه توجه تشکیل میشود.برای مثال،اگر قفسه ها،یخچال،فریزرو اجاق که بیشترین سطح آشپزخانه را پوشانده اند،سبز ماشی باشند،سقف و دیوار ها را میتوان سبز کم رنگ و بخش های نظیر سطح پیشخوان،پرده یا قوطی های بنشن را قرمز یا نارنجی انتخاب کرد.

با استفاده از هماهنگی های مختلف رنگ ،ترکیب های نامحدودی میتوان به وجود اورد.اما چون آشپزخانه رابطه مستقیمی باتغذیه دارد ،ترکیب های قرمز-نارنجی(به خاطر تحریک اشتها ) و سبز-زرد (به دلیل مشاهبت با رنگ سبزی ها و گندم) مناسبتر به نظر میرسد.برای اشخاصی که تمایل اندکی به استفاده ازرنگ در اشپزخانه دارند و همچنین برای کسانی که انتخاب ترکیب های رنگی برایشان مشکل است،سفید سادترین و زیباترین انتخاب برای آشپزخانه ها است.اگر وسایل سفید هستند،رنگ دیوار هرچه باشد با ان هماهنگی خواهد داشت.افزودن چند شییی رنگین ،ترکیب رنگی را کامل خواهد کرد.

در رنگ آمیزی اشپزخانه توجه به موارد ذیل ممکن است مفید باشد

1- برای مشخص بودن وسایلی مانند اجاق ،یخچال و غیره بهتر است رنگ ان ها نسبت به رنگ قفسه ها اندکی فرق کند.

2- هر اندازه تنوع رنگ ها کمتر باشد محیط، قابل تحملتر خواهد بود.

3- رنگ ،در نقاط کم نور تیره به نظر میرسد.

4- برای آشپزخانه های رو به شمال ،رنگ های گرم و برای آشپزخانه های رو به جنوب رنگ های سرد موجه تر است.

5- رنگ های تیره سقف را سنگین نشان میدهد.

6-رنگ آشپزخانه را باید تحت نور آشپزخانه انتخاب کرد،زیرا نمود های رنگ در شرایط نوری گوناگون متفاوت است.

7- در آشپزخانه های پر نور،استفاده از رنگ های تیره و در اشپزخانه های متکی به نور مصنوعی به کار بردن رنگ های روشن مطلوب تر است. منبع : memari1391aghavil.blogfa