– تعریف چوب از لحاظ گیاه شناسی : چوب قسمتی از درخت است که وظیفه استحکام ، نگهداری و هدایت شیره خام از ریشه به تاج را بر عهده داشته و دارای بافت ثانویه چوبی ( Xylem ) می باشد و لایه زاینده آنرا می پوشاند.
– تعریف چوب از لحاظ تجارتی و داد و ستد : ماده ای جامد که بین پوست و مغز قرار گرفته و می تواند بصورت خام یا تبدیل شده به مصرف برسد.
– تعریف چوب از لحاظ تکنولوژی و علم فیزیک: ماده جامد سازمان یافته ، فیبری – اسفنجی که حاصل زندگی درخت است ودارای خواص هر سو نایکسانی و ناهمگنی می باشد.
– تعریف چوب از لحاظ شیمیایی : جسمی است آلی ، شامل ترکیبات پلی ساکاریدی و فنلی .
– هیگروسکوپی : قابلیت جذب و دفع آب
– آنیزوتروپی : تغییر ابعاد آن در جهات مختلف ( شعاعی ، مماسی، عرضی، محوری ) یکسان نیست.
– هتروژن: سلولهای تشکیل دهنده آن همگی یک شکل و یکنواخت نیستند.
– سلولز و همی سلولز هر دو نمگیر بوده و خاصیت جذب آب چوب به همین دلیل است.
– سلولز ( پلیمر خطی- گلوکز ) فراوانترین ماده آلی موجود در طبیعت می باشد.
– لیگنین پلیمر سه بعدی از واحدهای فنیل پروپان می باشد که در سه جهت به هم متصلند.
– گیاهان چوبی می بایست دارای ویژگیهای زیر باشند:
1) آوند داشته باشند – دارای سیستم نقل و انتقال ( Vascular Plants )
2) دارای تنه دائمی Bole
3) چند ساله ( Perennial plants )
4) دارای ساختمان ثانویه ( Xylem)
– طبقه بندی گیاهان چوبی از نظر بلندی ساقه :
1) درخت: دارای تنه – حداقل بلندی 7 متر مانند : راش ، بلندمازو، چنار …
2) درخت کوچک : دارای شرایط درخت ولی به بلندی 7 متر نمی رسد. مانند : ال، بیدمشک، سیب ، گلابی ، آلو و …
3) درختچه ( shrub) : بلندی آن از 4 متر بیشتر نیست – ساقه از پایین منشعب است. مانند : زرشک، سیاه تلو، خرزهره و …
4) بوته ( Bush) : بلندی آن از یک متر تجاوز نمی کند . مانند : کوله خاس ، پرند و سالسولا.
5) پیچ ( گیاه خزنده – Liana Climber –) : بدور گیاهان دیگر می پیچد. مانند : داردوست، مو و …
– نوعی دیگر از تقسیم بندی گیاهان از نظر بلندی به طریق زیر است :
– نانوفانرونیت : ارتفاع ساقه به بلندی 2 متر می رسد.
– میکروفانرونیت : بلندی از 2 تا 7 متر
– مزوفانرونیت : حداقل 7 متر ، حداکثر 30 متر
– مگافانرونیت : بلندی بیش از 30 متر
– قسمتهای مختلف درخت از پایین به بالا عبارتند از :
1) ریشه ( Root)
2) طوقه ( Collar ) : حدفاصل بین ریشه و ساقه به موازات سطح زمین.
3) ساقه ( Stem ) : از طوقه تا جوانه انتهایی.
– قسمتهای مختلف ساقه عبارتند از :
1) کنده ( Stump ) : قسمت پایین ساقه ( حداکثر تا یک متر ) به اضافه ریشه
2) تنه ( Clean Bole) : از بالای کنده تا اولین شاخه
3) دار (Pole ) : قسمت بالای کنده تا جایی که مناسب الوار گیری باشد .
4) تیرک : قسمت فوقانی ساقه از بالای دار تا جوانه انتهایی
5) گرزن یا تاج ( Crown ) : مجموع شاخ وبرگ درخت.
– دانه هر گیاه شامل دو بخش است : (1) رویان (جنین) (2) آندوسپرم (خورش)
– رشد دانه به ترتیب زیر اتفاق می افتد: در صورت وجود شرایط مناسب ( دما، رطوبت و نور ) هورمون جیبریلین به میزان 1 ppmترشح می شود، این ماده به سلولهای واجد آلورون که سلولهای آندوسپرم را احاطه کرده اند نفوذ می کند . این عمل باث ساختن دیاستازهای مختلف (آنزیم) می گردد. دیاستازها سببب تجزیه و محلول شدن مواد ذخیره ای دانه می گردند.
– هورمونهایی که جهت تامین رشد گیاه لازمند عبارتند از : اکسین و سیتوکینین.
– خصوصیات یک سلول جوانه انتهایی و یا مریستمی اولیه : غشاء بسیار نازک ، سیتوپلاسم غلیظ، هسته درشت، فاقد واکوئل.
– تئوریهای مربوط به رشد جوانه انتهایی :
1) تئوری هیستوژنی ( بافت سازی ) :
– سلولهای طبقه اول بشره را می سازند .
– سلولهای طبقه دوم پوست را می سازند .
– سلولهای طبقه سوم استوانه مرکزی را می سازند.
2) تئوری تونیکا – کرپوس( Tonica&Corpus ) جوانه انتهایی شامل دو بخش است :
– بخش فوقانی ( Tonica ) : سلولهای آن در جهت موازی با سطح جوانه تقسیم می گردد.
– بخش مرکزی ( Corpus ) : توده ای از سلولهای زایا که در جهات مختلف تقسیم می گردند. ( هر دو نظریه فوق بدلیل عدم دخالت جوانه انتهایی در رشد اصلی رد گردیده اند .)
3) تئوری حلقه زایای ابتدایی (Annual Initial ) یا تئوری پلانتوفل : سلولهای واقع در پایین و اطراف انتهای جوانه زایا و فعالند . این سلولها حلقه زایای ابتدایی را در قسمت کناری و پایین جوانه انتهایی بازدانگان و نهاندانگان را تولید می نماید.
سلولهای واقع در قسمت مرکزی جوانه با تقسیمات خود مغز ساقه را می سازند.
4) تئوری پلانتوفل – بووارت ( تئوری کامل شده و مورد تایید ) : سه نوع سلول در جوانه انتهایی وجود دارد :
– سلولهای مریستم انتهایی : فعالیت چندانی در رشد جوانه انتهایی ندارد – در تشکیل گل بسیار فعال.
– حلقه زاینده جانبی یا زیر انتهایی ( حلقه پلانتوفل ) : بسیار فعال – رویش بافتهای انتهایی و برگها را برعهده دارد.
– مریستم مغزی : در وسط حلقه زاینده و زیر مریستم انتهایی قرار دارد و مغز ساقه را می سازد.
– سلولهای حاصل از حلقه زاینده جانبی یا زیر انتهایی عبارتند از :
– لایه زاینده اولیه پوست ( First Epidermis)
– لایه کامبیوم ابتدایی ( Procambium )؛ بطرف خارج بافت آبکش اولیه و بطرف داخل بافت چوبی اولیه را می سازد.
روش تشکیل کامبیوم : در اثر فعالیت پروکامبیوم به حلقه کامل ( کامبیوم ) تبدیل می شود و باعث تشکیل بافت آبکش و چوبی ثانویه می گردد.
دید کلی
تاریخچه
سیر تحولی رشد
در ایران ، فعالیت کاغذ سازی ، اولین بار با تأسیس کارخانه مقوا سازی و با استفاده از کاغذهای باطله درسال 1313 شمسی در کرج شروع شد و حدود 15 سال است که با تأسیس دو کارخانه کاغذ سازی پارس در هفت تپه خوزستان و کارخانه چوب و کاغذ ایران (چوکا) در گیلان ، به صورت یک تکنولوژی مدرن و پیشرفته درآمده است.
مواد اولیه تهیه کاغذ
- ساقه کتان ، شاهدانه ، پنبه که الیاف بلند (در حدود 1.2 تا 6 میلی متر) دارند.
- ساقة گیاهانی مانند گندم ، جو (کاه) ، نی ، کنف و غیره.
- درختانی که برگ سوزنی دارند، مانند کاج (با الیاف بلند ) و یا برگ پهن دارند مانند چنار (با الیاف کوتاه در حدود 0.5 تا 1.2 میلی متر)
- انواع کاغذهای باطله و یا خرده‌ها و قطعات مقوای کهنه
- الیاف تفاله نیشکر
مراحل تهیه کاغذ
تبدیل چوب به قطعات ریز
با استفاده از ماشین پوست کنی و دستگاه تولید تراشه و عبور تراشه‌ها از الک مخصوص صورت می‌گیرد و قطعاتی به طول حداقل 4 و عرض 2 سانتی‌متر (در مورد چوب) بدست می‌آید.
پختن چوب و تولید خمیر
این عمل ، ممکن است از طریق مکانیکی یعنی بدون استفاده از مواد شیمیایی و توسط بخار آب جوش ، تحت فشار صورت گیرد که معمولاً برای تهیه کاغذهای ارزان و کاهی ، مانند کاغذ روزنامه متداول است. در روش شیمیایی از هیدروکسید سدیم (در روش قلیایی) ، سولفیت هیدروژن کلسیم ، 
، درمحیط اسیدی (PH=2-3 ، روش بی‌سولفیت) و یا سولفیت سدیم (در روش سولفیت) همراه با کمی کربنات سدیم در دمای بالاتر از . 100 درجه سانتیگراد و تحت فشار ، استفاده می‌شود. در این مرحله ، خمیر قهوه‌ای رنگی حاصل می‌شود که از آن در تهیه مقوا ، کارتن و یا کاغذهای کاهی استفاده می‌شود.
شستشوی خمیر کاغذ
شستشوی قلیایی با استفاده از محلول 3 درصد سود در دمای 45 تا 50 درجه سانتیگراد به مدت یک تا دو ساعت صورت می‌گیرد. این عمل برای جدا کردن لیگتین و کاهش رنگ خمیر انجام می‌پذیرد.
اعمال شیمیایی (رنگ زدایی)
در دو مرحله صورت می‌گیرد :
- کلر زنی ، که در PH=2 تا دمای 25 تا 45 درجه سانتیگراد به مدت تقریبی یک ساعت صورت می‌گیرد. در این مرحله ، لیگتین باقیمانده در خمیر ، به صورت محلول در می‌آید که بسته به نوع مواد شیمیایی بکار رفته برای پخت ، بین 3 تا 15 درصد ممکن است تغییرکند.
- رنگ زدایی که توسط هیپوکلریت سدیم (به صورت محلول 3 درصد) ، دی‌اکسید کلر ، پراکسید هیدروژن ، اوزون و غیره در PH=9-10 صورت می‌گیرد تا اینکه لیگتین فقط اکسید شود و سلولز تحت تأثیر قرار نگیرد.
خشک کردن خمیر کاغذ
دراین مرحله ، خمیر کاغذ را از دستگاه تمیز کننده و توری‌هایی که دارای سوراخهای 2 تا 3 میلیمتری‌اند، عبور می‌دهند تا قسمت عمده آب خود را از دست بدهد. بعد آن را از پرسهای قوی عبور می‌دهند تا باقیمانده آب آن نیز خارج شود.
پرس کردن ، برش زدن و بسته بندی
با عبور خمیر خشک شده از میان غلتک‌های مخصوص ، آنرا به صورت صفحات کاغذ در آورده ، توسط دستگاه برش آن را در اندازه‌های مورد سفارش و نیاز بازار مصرف برش می‌دهند و بسته‌بندی می‌کنند.
مصرف سالانه ي کاغذ و مقوا در جهان حدود 250 ميليون تن است که بيش از نيمي از اين مقدار در آمريکاي شمالي و اروپا توليد مي شود. ميزان خمير و کاغذ توليدي در آفريقا تنها 1.2 ميليون تن در سال است. مصرف کاغذ در کشورهاي پيشرفته بسيار زياد است و مصرف سرانه ي کاغذ و مقوا در نقاط مختلف دنيا به طور چشم گيري متغير است. علاوه بر الياف بکر که به طور مستقيم از منابع گياهي به روشهاي شيميايي و مکانيکي توليد مي شود الياف بازيافتي هم مورد استفاده بوده و سهم مهمي در توليد کاغذ و مقوا دارند. در حال حاضر الياف بازيافتي بيش از 30 درصد کل مواد خام مصرفي براي صنايع کاغذ را تشکيل مي دهد و طي چند سال گذشته استفاده از اين الياف به طور پيوسته افزايش يافته است در حالي که توليد خمير بکر تقريبا ثابت مانده است.اگر چه ميزان مصرف الياف بازيافتي در حال افزايش است اما ميزان مصرف اين نوع الياف در توليد محصولات کاغذي داراي محدوديت است و استفاده ي صد در صد از الياف بازيافتي بسيار مشکل است. بخش اعظم الياف بکر از منابع چوبي توليد مي شود اگر چه گياهان يک ساله نيز در اين زمينه نقش مهمي ايفا مي کنند. معمولا صنايع خمير و کاغذ از چوب کاتيني که براي چوب بري و تهيه ي روکش مناسب نيست يا از ضايعات صنايع چوب بري و روکش استفاده مي کند.
ترکيب شيميايي کاغذ : از آنجا که کاغذ از اليافي ساخته مي شود که قبلا تحت تاثير تيمارهاي فيزيکي و شيميايي قرار گرفته اند سلولهاي گياهي حاصل از ترکيب شيميايي ثابتي نسبت به ساختار منابع گياهي اوليه برخوردار نيستند. سلولهاي گياهي عمدتا از پليمرهاي کربوهيدراتي آغشته شده به مقادير مختلف ليگنين ( يک ترکيب پليمري اروماتيک که ميزان ان با افزايش سن گياه افزايش مي يابد و در حين فرايند ليگنيني شدن توليد مي گردد) تشکيل شده اند. بخشي از اين ترکيبات شامل پلي ساکاريدهاي غير ساختماني با وزن مولکولي کم به نام همي سلولزها هستند که نقش بسيار مهمي در خصوصيات خمير و کاغذ دارند. به نظر مي رسيد که با توجه به نام همي سلولزها اين ترکيبات با سلولز ارتباط داشته باشند و به روش مشابهي با سلولز بيوسنتز شده باشند.اما در حال حاضر به خوبي مشخص شده است که اين پلي ساکاريدها به روش متفاوتي بيوسنتز مي شوند. و نقش ويژه اي در ديواره ي سلولي گياهان ايفا مي کنند.
کاغذسازي و محيط زيست: تخليه ي پساب صنايع کاغذ به منابع ابي محيط ممکن است سبب آلودگي آب از نظر تغذيه يا از نظر مسموميت و يا هر دو گردد. ماهيت اين آلودگي ها بستگي زيادي به نوع فرايندهاي ليگنين زدايي و رنگبري اعمال شده دارد. عمليات توليد خمير و رنگ بري پساب بسيار آلوده اي توليد مي کند.مايع پخت سياه حاصل از عمليات ليگنين زدايي در يک سيستم عملياتي مناسب نبايستي به صورت پساب تخليه گردد و بايستي به طور کامل بازيابي و با استفاده از عمليات تغليظ سوزاندن و انحلال مواد شيميايي معدني باقي مانده مجددا مورد استفاده قرار گيرد.
مطالب مرتبط با موضوع دکوراسیون چوبی :
- دراور ۵ کشو روکش بلوط آمریکایی: تلفیقی از زیبایی و کارایی
دراور ۵ کشو روکش بلوط آمریکایی یکی از محبوب‌ترین و پرطرفدارترین انواع دراور چوبی است که در بازار موجود می‌باشد. این نوع دراور به دلیل زیبایی طبیعی چوب بلوط آمریکایی، دوام بالا - درب ریلی طوسی روستیک
درب ریلی طوسی روستیک نوعی درب چوبی است که به صورت افقی روی یک ریل حرکت می‌کند. رنگ طوسی آن به همراه طرح‌های روستیک و طبیعی چوب، ظاهری کلاسیک و در عین حال مدرن به فضا می‌بخشد. - ترمووود؛ انتخابی پایدار و زیبا برای کف حیاط شما
در دنیای امروز که توجه به طراحی منحصربه‌فرد و استفاده از مصالح طبیعی در معماری رو به افزایش است، ترمووود به عنوان یکی از محبوب‌ترین گزینه‌ها برای کف حیاط مطرح شده است - روش‌های نگهداری و مراقبت از ترمووود با تمرکز بر رنگ‌آمیزی و معرفی انواع رنگ در ایران
ترمووود، به عنوان یک محصول چوبی با دوام و مقاوم در برابر شرایط آب و هوایی مختلف، به طور گسترده‌ای در صنعت ساختمان و دکوراسیون مورد استفاده قرار می‌گیرد - مقایسه ترمووود با سایر مصالح کف حیاط و نکات مهم اجرای کفپوش ترمووود
ترمووود به دلیل فرایند حرارتی که بر روی آن انجام می‌شود، مقاومت بسیار بالایی در برابر رطوبت، پوسیدگی و تغییرات آب و هوایی پیدا می‌کند. این ویژگی‌ها باعث شده تا ترمووود - هزینه‌های مربوط به خرید و نصب ترمووود
هزینه‌های مربوط به خرید و نصب ترمووود درباره چوب ترمووود هزینه ترمووود به عوامل مختلفی بستگی دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: برای اطلاع دقیق از هزینه‌های ترمووود بهتر است با شرکت‌های معتبر تولید و نصب ترمووود تماس گرفته و با ارائه اطلاعات دقیق از پروژه خود، مشاوره بگیرید. استانداردهای… خواندن بیشتر: هزینه‌های مربوط به خرید و نصب ترمووود
