مهم ترین دستاورد برجام
تاریخ انتشار: ۲۷ تير ۱۳۹۵ – ۰۸:۰۰ 17 July 2016
تحلیل نتایج نظرسنجی «تابناک» از مردم در مورد مهم ترین دستاورد برجام
در نظرسنجی انجام شده در سایت «تابناک» این سوال مطرح شد که «مهم ترین دستاوردهای برجام برای جمهوری اسلامی ایران چه بود؟» که از میان سه گزینه موجود در نظرسنجی، 28.42 درصد مردم به گزینه «رفع تحریم ها»، 44.9 درصد به گزینه «ارتقاء وزن ژئوپلیتیک ایران در منطقه» به عنوان مهم ترین دستاورد برجام و 26.69 درصد نیز به گزینه «تثبیت برنامه صلح آمیز هسته ای» رای دادند.
توافق هسته ای بین ایران و 1+5 (برجام)
در چند روز گذشته، در سالگرد حصول توافق هسته ای بین ایران و 1+5 (برجام)، تحلیل ها و بررسی های زیادی در مورد دستاوردها، پیامدها و نتایج این توافق بر طرفین و به ویژه بر محیط سیاسی و اقتصادی ایران در رسانه های داخلی و خارجی ارائه شد.
به گزارش «تابناک»، در ارتباط با دستاوردهای برجام برای ایران، برخی از رسانه ها، کارشناسان و مقامات سیاسی منتقد توافق که اکثرا منتقد دولت تلقی می شوند، بر این باورند که این توافق دستاورد چندانی به ویژه در زمینه اقتصادی و رفع تحریم ها برای ایران نداشته است. در مقابل، برخی دیگر معتقدند این توافق علاوه بر ارتقای وزن ژئوپلیتیک ایران و حفظ دستاورد های هسته ای، توانسته تا حدودی نیز در زمینه رفع تحریم های راه گشا باشد.
در همین راستا، «تابناک» فارغ از جناح بندی های سیاسی و جهت گیری های جناحی رسانه ها، با راه اندازی یک نظر سنجی در سایت در مورد مهم ترین دستاوردهای برجام برای ایران، قضاوت را به مردم واگذار کرد. در نظرسنجی انجام شده در سایت «تابناک» این سوال مطرح شد که «مهم ترین دستاوردهای برجام برای جمهوری اسلامی ایران چه بود؟» که از میان سه گزینه موجود در نظرسنجی، 28.42 درصد مردم به گزینه «رفع تحریم ها»، 44.9 درصد به گزینه «ارتقاء وزن ژئوپلیتیک ایران در منطقه» به عنوان مهم ترین دستاورد برجام و 26.69 درصد نیز به گزینه «تثبیت برنامه صلح آمیز هسته ای» رای دادند.
بنابراین، همانطور که مشاهده میکنیم، حدود نیمی از 25309 نفری که در این نظرسنجی مشارکت داشتند، معتقدند مهم ترین دستاورد برجام «ارتقاء وزن ژئوپلیتیک ایران در منطقه» بوده است. در این میان نیز تنها یک سوم مشارکت کنندگان در نظرسنجی معتقدند مهم ترین دستاورد برجام «تثبیت برنامه صلح آمیز هسته ای بوده است» و کمترین آراء به این گزینه اختصاص داده شد. در این میان گزینه رفع تحریم ها که شاید مهم ترین توقع و انتظار ایرانیان از برجام بوده و است، تنها شامل حدود 28 درصد نظر کاربران شده است.
«ارتقاء وزن ژئوپلیتیک ایران در منطقه» به عنوان مهم ترین دستاورد برجام از نظر کاربران تابناک؛
به نظر می رسد نظر حدود نیمی از کاربران مشارکت کننده تابناک در این نظرسنجی با واقعیت های موجود قدرت و نفوذ منطقه ای ایران در دوران پسابرجام تطابق داشته باشد. در همین زمینه، برخی کارشناسان و ناظران بین المللی معتقدند اجرای برجام جایگاه راهبردی ایران در منطقه را در سه جبهه افزایش داده است؛
نخست، نزد متحدان منطقه‌ای مثل سوریه، عراق و حزب‌الله. چراکه اینها حل یک معضل راهبردی بین ایران و قدرت‌های بزرگ را نشانه افزایش قدرت، نقش و چانه‌زنی ایران در مسائل منطقه‌ای مثل بحران سوریه می‌بینند.
دوم، متحدان بزرگ سنتی ایران مثل چین و روسیه که توافق هسته‌ای را در جهت افزایش چندجانبه‌گرایی در مسائل منطقه‌ای و جلوگیری از نفوذ غرب و تقویت ثبات می‌بینند.
سوم و مهم تر از همه شاید افزایش اهمیت ژئوپلیتیک ایران در غرب مثل اروپا و آمریکا است که به این نتیجه رسیده‌اند با اجرای برجام ایران برای ایجاد ثبات در منطقه در جهت جلوگیری از رشد افراط گرایی و تروریسم و حل بحران‌های منطقه‌ای کارگزار بهتری می‌شود.
چند روز پیش «اکونومیک تایمز» نوشت در زمینه ژئوپلیتیک ایران به این دلیل که توانست انزوای بین المللی خود را بشکند، برنده اصلی توافق با غرب بوده است. در این مطلب اشاره شد: «هر دو طرف ایرانی و آمریکایی، انتظار اثرگذاری‌های گسترده در حوزه ژئوپلتیک بعد از توافق هسته‌ای را داشتند؛ ایران توانست یک کرسی مهم در مذاکرات صلح سوریه به دست آورد، در حالی که از حمایت‌های خود از دولت بشار اسد کوتاه نیامده است. در عراق هر دو طرف از دخالت در مسیر یکدیگر کنار کشیده‌اند و در حالی که ایران همچنان فشار خود را از زمین بر تروریست‌های داعش وارد می‌کند، ایالات متحده رهبری ائتلاف برای حملات برق آسا بر این گروه از آسمان را بر عهده دارد. در زمینه جنگ یمن هر دو طرف اذعان دارند، به دنبال صلحی هستند که منافع ایران را در منطقه به شکل کلی تأمین کند. رئیس جمهور ایران حسن روحانی و مقامات دیگر ایران به سادگی به آسیا و اروپا سفر می‌کنند و با مشکلات دولت قبل از این جهت مواجه نیستند و وزیر امور خارجه ایران و امریکا، ظریف و جان کری به شکلی مداوم بر سر مسائل مختلف منطقه‌ای و جهانی با یکدیگر گفت وگو و دیدار می‌کنند».
«تثبیت برنامه صلح آمیز هسته ای»؛ کم ترین دستاورد برجام از نظر کاربران
نکته قابل تامل در نظرسنجی این بود که تنها یک سوم مشارکت کنندگان به تثبیت برنامه صلح آمیز هسته ای ایران به عنوان مهم ترین دستاورد برجام رای دادند. در این زمینه باید به دو نکته توجه کرد:
نخست اینکه، ممکن است تثبیت برنامه هسته ای مهم ترین اولویت و انتظار مردم از برجام نبوده و به همین دلیل کاربران توجه کمتری به این گزینه در مقایسه با دو گزینه دیگر داشتند.
دوم آنکه واقعا کاربران معتقد باشند برنامه هسته ای ایران بعد از برجام تثبیت نشده است و یا به عقب بازگشته است.
در این زمینه نیز «اکونومیک تایمز» نوشت؛ «دولت اوباما با توجه به معیارهای خود، دستاوردهای بزرگی از قبل توافق هسته‌ای در زمینه برنامه هسته‌ای ایران داشته است. اوباما موفق شد اطمینان حاصل کند که برنامه هسته‌ای ایران، هدف و سرانجام نظامی نداشته و نخواهد داشت و آژانس انرژی اتمی سازمان ملل تأیید کرد که ایران هزاران سانتریفوژ مشغول به غنی سازی اورانیوم را متوقف کرده است. ایران تجهیزات تولید آب سنگین خود را که احتمال تولید پلوتونیوم برای تسلیحات هسته‌ای در آن می‌رفت (به اذعان قدرت‌های غربی) جمع آوری کرد و اجازه بازرسی‌های بیشتری از تجهیزات اتمی خود را داد؛ اما بر خلاف میل آمریکا، تجهیزات غنی سازی فوردو را تحت محدودیت‌هایی همچنان فعال نگاه داشت».
تمامی مواد و محتویات برجام تا حدودی نشان می دهد که دستاوردهای هسته ای کشور از جمله حق غنی سازی، سانتریفیوژها و سایر تاسیسات مرتبط به برنامه هسته ای علی رغم برخی از محدودیت های پذیرفته شده در برجام، حفظ شده است؛ اما به نظر می رسد، دولت و تیم مذاکره کننده ایران در برجام باید با شفاف سازی بیشتر در مورد حجم محدودیت های موجود در تاسیسات و برنامه هسته ای در توافق انجام شده، به مردم اطمینان دهند که توانستند برنامه هسته ای کشور را حفظ و تثبیت کنند.
«رفع تحریم»؛ مهم ترین انتظار ایرانیان از برجام
بدون شک اگر در این نظرسنجی از مردم پرسیده می شد که مهم ترین انتظار شما از برجام چه چیزی است؛ پاسخ اکثریت چیزی نبود جز «رفع تحریم ها». با این حال، وقتی در این نظرسنجی سوال شد که مهم ترین دستاورد برجام چه بوده، گزینه انتخابی و آرای مردم نشان داد که برجام تاکنون نتوانسته انتظار مردم برای رفع تحریم ها به عنوان مهم ترین انتظارشان را برآورده کند.
تنها 28 درصد کاربران شرکت کننده در نظرسنجی بر این باورند که مهم ترین دستاورد برجام رفع تحریم ها بوده است. در این زمینه نیز باید به یک نکته اشاره کرد:
کاربرانی که به گزینه رفع تحریم ها به عنوان مهم ترین دستاورد برجام رای دادند یا از طرفداران متعصب دولت بوده اند که سعی داشتند با رای دادن به این گزینه، رفع تحریم ها را به عنوان یکی از مهم ترین دستاوردهای دولت که مهم ترین انتظار مردم نیز است جلوه دهند؛ یا اینکه، رای دهندگان به گزینه رفع تحریم ها واقعا به آگاهی و اطلاعات کافی از حجم و گستره تحریم های برداشته شده، معتقد باشند تحریم ها رفع شده اما برای اثرگذاری بر زندگی مردم نیاز به زمان بیشتری وجود دارد.
اما فارغ از کسانی که به گزینه رفع تحریم ها رای دادند، دولت مردان باید توجه کنند که بسیاری از مردم بعد از گذشت یک سال از توافق هسته ای، بر این عقیده اند که انتظارتشان در زمینه برداشته شدن تحریم ها برآورده نشده است.
در این زمینه نیز باید گفت یا تحریم ها واقعا برداشته نشده و برخلاف وعده های دولت، در این زمینه برجام نتوانسته تحرکی به اقتصاد ایران بدهد؛ یا آنکه تحریم ها کم و بیش برداشته شده اما نتواسته به صورت ملموسی بر بهبود زندگی مردم اثرگذار باشد و به زمان بیشتری برای تاثیرگذاری مثبت بر اقتصاد کشور نیاز دارد.
«اکونومیک تایمز» در این باره ضمن اینکه معتقد است تحریم ها هنوز به صورت کامل رفع نشده اند اما بر این باور است شرایط به تدریج برای ایران در حال تغییر است و در ادامه نوشته است: « رفع تحریم‌ها از قبل توافق هسته‌ای برای ایران اهمیت بسزایی داشت و تلاش‌های ایران در مذاکرات همواره بر این بود که برداشته شدن تحریم‌ها، بخش جدایی ناپذیری از اصل مذاکرات باشد. آمریکا و سایر طرف‌های مذاکره نیز با این موضوع موافقت کردند؛ اما بر خلاف طراحی صورت گرفته در توافق، در عمل آنچه بایست پیاده سازی نشد. در حالی که عملا سد قانونی مقابل نهادهای مالی و شرکت‌های بین المللی برای تجارت و تبادل با ایران وجود ندارد، هنوز بسیاری از این نهاد‌ها و شرکت‌ها، از ترس جریمه‌های ایالات متحده در برخورد با ایران محتاط عمل می‌کنند. در حالی که ایران توانسته است، به بخشی از ۱۰۰ میلیارد دلار دارایی بلوکه شده خود دسترسی پیدا کند، آمریکا اجازه انتقال بخشی از آن را به داخل ایران داده است. این مسائل و مشکلات مالی و تجاری منجر به آن شد که برخی مقامات ایرانی، به ضربه خوردن توافق هسته‌ای از این ماجرا تهدید کرده و مقامات آمریکایی را مجبور به لابی برای سرمایه گذاری بیشتر در ایران کنند. از سوی دیگر، تولید و فروش نفت ایران به تدریج رو به افزایش گذاشته و به بیشترین میزان در پنج سال گذشته رسیده است».
لذا، به نظر می رسد دولت باید تمام تلاش خود را برای تحقق مهم ترین خواسته مردم از برجام یعنی رفع تحریم ها که در واقع مهم ترین دغدغه خود دولت نیز است، به کار ببندد و ضمن شفاف سازی در این مورد، مردم را نسبت به دستاوردهای اقتصادی برجام مطمئن سازد.
برچسب ها: برجام ، دستاورد ، رفع تحریم ، وزن ژئوپلیتیک ، برنامه هسته ای ، نظرسنجی ، ایران ، آمریکا
منبع : سایت تحلیلی خبری تابناک
گرداوری تحریریه فن و هنر
