خانه » Blog » تاریخ فرهنگ هنر » ایرانشناسی » اساطیر » اساطیر ایران زمین ( آرش کمانگیر ، اناهیتا ، کاوه آهنگر و افسانه ها .. )

اساطیر ایران

آرش کمانگیر

آرش کمانگیر نام یکی از اسطوره‌های کهن ایرانی و همچنین نام شخصیت اصلی این اسطوره‌است. اسطوره آرش کمانگیر از داستان‌هایی است که در اوستا آمده و درشاهنامه از آرش در سه جا با افتخار نام برده شده است.ابوریحان بیرونی به هنگام توصیف جشن تیرگان، داستان آرش را بازگو می‌کند و ریشه این جشن رااز روز حماسه آفرینی آرش می‌داند.بسیاری آرش را از نمونه‌های بی‌همتا در اسطوره‌های جهان دانسته‌اند؛ وی نماد جانفشانی در راه میهن است.

Statue of Anahita in Maragha.jpg

اناهیتا

آناهیتا آناهیتا، اَناهید یا ناهید نام ایزدبانوی آب و باران و باروری در ایران باستان است. بسیاری از ویژگی‌های این ایزدبانو با ایشتارنزدیکی دارد که مورد پرستش اقوام سامی، از جمله بابلیان، بود. هر دوی این ایزدان به سیارهٔ ناهید وابسته اند. به احتمال زیاد «اردویسور آناهیتا» نیز چون «میترا» از ایزدانی بود که پیش از پیدایش زرتشت، توسط مردم ایران و نواحی اطراف مورد ستایش قرار می‌گرفت.

معرفی افسانه ها

فریدون

فریدون یکی از شخصیت‌های اساطیری ایران است. او پادشاه پیشدادی بود که بر پایه شاهنامه فردوسی پسر آبتین و از تبار جمشید بود و با یاری کاوه آهنگر بر ضحاک ستمگر چیره شد و او را در کوه دماوند زندانی کرد. سپس خود پادشاه جهان گشت. فریدون در پایان خسروانی جهان را میان سه پسرش سلم،تور و ایرج بخشید. او ایران را به ایرج داد، ولی سلم و تور نیرنگ کردند و ایرج را به کشتند. فریدون پس از آگاهی از این رخداد ایران را به منوچهر، نوه ایرج داد.

کاوه آهنگر

کاوه آهنگر شخصیتی اسطوره‌ای متعلق به ایران باستان است. در شاهنامه فردوسی آمده که او قیامی مردمی علیه فرمانروایی به نام ضحاک را پی می‌ریزد. نشان جنبش او، درفش کاویانی، پیشبند چرمی‌اش است که بر سر نیزه‌ای می‌آویزد.

جمشید

جمشید یکی از پادشاهان اسطوره‌ای ایرانی‌است و قدمتی بس کهن دارد. نام او در اوستا و متون پهلوی و متنهای دوران اسلامی آمده‌است. در اسطوره‌های ایرانی کارهایی سخت بزرگ به او نسبت داده شده‌است. در شاهنامه، جمشید، فرزند طهمورث و شاهی فرهمند است که سرانجام به خاطر خودبینی و غرور فره ایزدی را از دست می‌دهد و به دست ضحاک کشته می‌شود.

Rostam.jpg
رستم

رستم نام آورترین چهرهٔ اسطوره‌ای در شاهنامه و به تبع آن برترین چهرهٔ اسطوره‌ای ادبیات ایران است. او فرزند زال و رودابه است و تبار پدری رستم به گرشاسپ (پهلوان اسطوره‌ای و چهرهٔ برتر اوستا) و از طریق گرشاسپ به جمشید می‌رسد. و تبار مادری او به مهرابکابلی و ضحاک می‌رسد. رستم به دست شغاد (برادرش) کشته شد.

Vasnetsov samolet.jpg
قالیچه پرنده

قالیچه پرنده افسانه‌ای در مورد یک قالیچه است که از آن می‌شد برای حمل و نقل استفاده نمود و به سرعت به مقصد رسید. ایده اینافسانه از داستان‌های هزار و یک شب وارد ادبیات داستانی شد و مورد توجه فرهنگ غربی نیز قرار گرفت. در اساطیر به قالیچه سلیماننیز اشاره شده است.

Nadir Madrasah Phoenix.JPG
ققنوس

ققنوس یک پرندهٔ مقدس افسانه ای در اساطیر ایران است.ققنوس پرنده‌ای نادر و تنهاست و جفتی و زایشی ندارد. اما هزار سال یکبار، بر توده‌ای بزرگ از هیزم بال می‌گشاید و آواز می‌خواند،و با منقار خویش آتشی می‌افروزد و با سوختن در آتش از خاکستر آن ققنوسی دیگر زاده می‌شود. ققنوس در اغلب فرهنگ‌ها، نماد جاودانگی و عمر دگربار انگاشته شده‌است.

BritishMuseumMithras

میترا از ایزدان باستانی هندو ایرانی

میترا از ایزدان باستانی هندو ایرانی

میترا از ایزدان باستانی هندو ایرانی پیش از روزگار زرتشت است . که معنی عهد و پیمان و محبت و خورشید نیز می‌دهد. نماد او خورشید می‌باشد. پس از ظهور زرتشت یکی از ایزدان یا فرشتگان آیین مزدیسنا گردید . میترا ناظر بر انسان هاست و آنها را به راه راست هدایت می‌کند.او در ایران و هند به عنوان خدای خورشید شناخته شده‌است.او شناخته شده ترین ایزدبانوی ایرانی است و دلیل آن هم می‌تواند محبوبیت و گسترش میترائیسم در امپراطوری روم بوده باشد.


هما در اسطوره‌ های ایرانی

همای سعادت

هما در اسطوره‌ های ایرانی

هما در اسطوره‌ های ایرانی جایگاه مهمی دارد و معروف است که سایه‌اش بر سر هر کس بیافتد به سعادت و کامرانی خواهد رسید به همین دلیل به مرغ سعادت معروف شده‌است. در افسانه‌های ایران مثل ققنوس در اساطیر مصر و یونان صاحب کرامت است. هما در ادبیات ایران به عنوان نماد سعادت است و برعکس جغد که نماد شوم است البته هما می‌تواند پرنده‌ای افسانه‌ ای و اساطیری باشد . نقش این پرنده در کنده کاریها و برخی از سر ستون های پارسه نیز پیداست. هواپیمایی ملی ایران با بکارگیری ایهام نام هما و نیز نماد هما به بهترین شکل چه به در تعبیر پرنده سعادت و چه در استفاده از حروف کوتاه شده برای نامش این باور فرهنگ عامه را با فعالیت تجاری خود پیوند زده بود. در نشان کنونیباشگاه فوتبال پرسپولیس هم نمادی از سر این پرنده به کار گرفته شده است.


سیمرغ

سیمرغ

سیمرغ پرنده افسانه های ایرانی

سیمرغ پرنده‌ای افسانه‌ای است با دم طاووس،سر و بدن عقاب و پنجه‌های شیر و پرنده‌ای بی مانند در اساطیر ایرانی است. او نقش مهمی در داستان‌های شاهنامه دارد . کنامش کوه اسطوره‌ای قاف است. دانا و خردمند است و به رازهای نهان آگاهی دارد.

زال را می‌پرورد و همواره او را زیر بال خویش پشتیبانی می‌کند. به رستم در نبرد با اسفندیار رویین تن یاری می‌رساند . دیگر شاعران پارسی گوی نیز مانند عطار در منطق الطیر سیمرغ را چهرهٔ داستان خود قرار داده‌اند.


مطالب مرتبط :

WhatsApp us