باغ در نزد ایرانیان
به نظر من تاریخ بشریت از باغ آغاز شده است. فکر می کنم که وقتی انسان می خواهد خود را از اسارت کار رها کند، در داخل باغی است که به مراقبه می نشیند. وقتی خود را آزاد می پنداریم دلمان می خواهد در خیال خود باغی را به تصویر آوریم، حتی رویا هم همیشه برای طراحی جایگاه خود، باغی را بر می گزیند.
در حقیقت باغ ها نزد ایرانیان نقش اساسی داشته اند و من می خواهم با طرح همین موضوع به شرح اصالت ایرانی خاتمه دهم. می توانم از این آبگیرهای بسته، از تمام رودهایی که به دریا نمی رسند و خدا می داند که چقدر زیادند صحبت کنم.
زاینده رود اصفهان رود بسیار مهمی است ولی هرگز به دریا راه نمی یابد. فلات ایران کویر عظیمی پر از واحه است، واحه هایی که در اصل باغ هایی بسته اند.
منظره هوایی سرزمین ایران واقعا حیرت انگیز است، ابتدا مناطق حنایی رنگ، بعد اینجا و آنجا باغ هایی یبز همچون دره شیراز، چنین اند شهرهای مختلفی که می شناسیم و همه کهن اند، چون آب به همه جا نمی رود و نمی توان شهر جدید را در هرجایی ساخت.
هنر باغ سازی، یکی از خصایص برجسته تفکر انسانی است. ترکیب بخسبدن به جایگاه آزادی آرمانی ماست. خارج از آن مکانی که ضرورت کار، بدان محدودمان می کند. تخیل ما بر حسب تمایلات مخفیانه مان ، انواع باغ های شگفت انگیز را بر می سازد.
از این رو عوامل پیچیده ای که بر سرزمین ایران تاثیر گذاشته اند، تعیین کننده هنر باغ آرایی ایرانی بوده اند که حکایت از مجاورت انواع مختلف باغ ها دارد که تحت لوای فرهنگ و تمدن بزرگ اسلامی قرار مقدس هزار سعادت قرار گرفته است.
این جزیره مشجر، پر از درخت کاج است که بر طول عمر دلالت دارد، و فرم آن به مانند لاک پشت است ؛ این حیوان عجیب در افسانه های چینی اولین موجودی است که از اقیانوس ها بر می خیزد تا علوم را توسط مربعی سحرآمیز که بر پشت خود به صورت ردیف های کاج آراسته شده است بیاموزد : 816/357/492
توجه کنید که اگر اعداد این مربع را جمع بزنید، حاصل جمع در تمام هات مربع یکسان است. به این مربع ، مربع سحرآمیز می گویند و این برای چینی ها سرآغاز تمامی علوم است.
به علاوه جالب اینکه بدانید که عدد پنج که همواره مورد توجه چینیان و همین طور مسلمانان و ایرانیان بوده، در مرکز مربع قرار گرفته است. می دانیم که عدد پنج چه اهمیتی برای عرفای شیعه دارد( پنج تن). غزالی در بخش پایانی کتاب تهافت الفلاسفه ، به این مربع سحرآمیز اشاره می کندو آن را یکی از عجایب زندگی خود می خواند. ژاپنی ها که هیچ گاه از آن روح نوآورانه چینی بهره مند نبوده اند، باغ چینی را دگرگون کردند و پل هایی برای رسیدن به آن جزیره را دگرگون کردند و پل هایی برای رسیدن به آن جزیره احداث کردند، در حالیکه برای چینیان، دست نیافتنی بودن جزیره مسئله اصلی بود، به گونه ای که تنها به مدد حالی خاص بتوان به این جزیره هزار سعادت نائل شد، و این حال خاص به صاحب باغ تعلق ندارد زیرا مراقبه او معطوف به فراق است.
باغ ایرانی : باغ رومی
گونه دوم باغ، باغ رومی است که همه آن را می شناسیم. ما در فرانسه تحت تاثیر تمدن روم بوده ایم. این نوع باغ، باغ خرد، منطق و هندسه است.
در آنجا هم در یک ایوان نشسته ایم – نگاه کنید به ایوان بزرگ کاخ ورسای از آن طریق نگاه مشاهده گرمان تمام فضای بی نهایت تا افق را در بر می گیرد و این کار به کمک گذرگاه های ستاره ای و آب نماهای چترواری انجام می گیرد که توسط درختان به دقت تراش خورده بر قاعده صور هندسی چیده شده اند، در اینجا با نوعی شیوه قیاس منطقی مواجه می شویم که با مراقبه صرف باغ چینی تفاوت فاحش دارد.
به عنوان نمونه می توان به نمایی از باغ ایرانی در ارگ کریمخانی شیراز اشاره کرد و نیز به باغ شازده در ماهان کرمان.
در ایران در برخی از باغ هایی که در اصفهان و فرح آباد وجود دارد، طنینی از باغ چینی را می توان یافت. مغول ها به ایران آمدند و در این سرزمین باغ آراستند، و از دوردست ها از خاور دور، همان جزیره کوچک را مانند آن ابرچی که در برخی از مینیاتورهای ایران معلق است همراه خود آوردند.
ولی در ضمن از کرت های آب رومی نیز نمی توان غافل ماند. این مربع ها ، و می توان گفت این فرم رومی باغ ها، با ایرانیان از اطلس تا آقدال مراکش و هند گورکانی تا شالیمار و سرینگر و لاهور رفته است.
ولی از دوران کهن ایران – که لغت پارادی را به او مدیون ایم، پارادی از کلمه پردیس فارسی به معنای باغ می آید- نوع سومی از باغ نیز برجا مانده است. نوع سوم که به آن چهار باغ می گویند، یعنی باغ چهار رود، که در درون یک مربع مرتفع که مانند آینه آب است به هم می رسند و مظهری برای مراقبه می شوند. چهار رود از چهار جهت اصلی می آید ولی اصل موضوع در مرکز است.
در اینجا در نزدیک این آینه آب، صاحب باغ در کوشکی قرار گرفته است و رویای خود را به پیرامون این آینه آب مرکزی معطوف می کند و فضای حول و حوش وی هم مملو از گل های گوناگون است.
بررسی و نوشته: لویی ماسینیون تدوین و آماده سازی برای انتشار در وب سایت : شهره السادات عربشاهی
منابع
: http://ammi.ir/
باغ ایرانی سایت فن و هنر ایران زمین
گرداوری و ویرایش گروه فن و هنر ایران زمین
مطالب مرتبط با موضوع باغ ایرانی :
- باغ های حاشیه کویر
گالری تصاویر باغ فین کاشان ( باغ ایرانی ) , حاشیه کویر ،باغات کاشان باستانی, باغ ایرانی ، باغهای ایران زمین ، دکوراسیون سنتی ، معماری ایران، هنر سنتی - باغ فین کاشان + عکس و پلان معماری
باغ ایرانی , باغ فین کاشان , هنر و معماری ایران زمین - ساخت و ساز در باغ تاریخی قلهکباغ قلهک
- قلهک , شمیران
قلهک , قلهک , باغ قلهک , باغ ایرانی - باغ های قلهک ( باغ قلهک )باغ قلهک , شمیران
- درباره باغ دولت آباد یزدباغ دولت آباد یزد ، درباره باغ دولت آباد یزد ، اثار تاریخی یزد ، گره چینی باغ دولت آباد یزد ، معماری ایران
- آرامگاه همایون ؛ درباره باغ ایرانی
باغ ایرانی ، هنر هماهنگ کننده طبیعت و ذهن است و آگاهی در آن نقش کلیدی دارد . اگر ذهن آدمی ناگزیر از شناخت مطلق شود ، نمی تواند آن را در طبیعت باز شناسد - باغ ایرانی ، باغ در نزد ایرانیان
باغ ایرانی ، معماری ایران ، تاریخ ایران و هنر ایران زمین ، به نظر من تاریخ بشریت از باغ آغاز شده است. فکر می کنم که وقتی انسان می خواهد خود را از اسارت کار رها کند - باغ ایرانی ، پرسه در باغهای ایران
وقتی از باغ ایرانی سخن می‌گوئیم چه تصویری در ذهنمان تداعی می‌شود؟ برای من عبور از برهوتی در کرمان و رسیدن به باغ شازده یا بهشتی در روی زمین تداعی می‌شود - باغ ایرانی ؛ حیاط، باغچه و حوض آب
باغ ایرانی حیاط خانه های سنتی و قدیمی جلوه ای از باغ ایرانی است، در معماری ایرانی حیاط خانه، یک فضای به غایت معمارانه است که در عین حال دارای ویژگی های یک باغ است
