میلاد رسول اکرم و امام جعفر صادق علیه السلام

دسامبر 16, 2016 | امام صادق (ع), حضرت محمد(ص), میلاد حضرت محمد (ص) | 0 comments

۲۷ آذر   [ ١٧ ربيع الاول ] میلاد حضرت رسول و امام صادق ( ع )

ویژه نامه میلاد حضرت رسول اکرم (ص) و امام جعفر صادق (علیه السلام)
امام صادق٬ میلاد پیامبر٬ شعر٬
۰۷ دی ۱۳۹۴ – ۱۶:۵۴

میلاد حضرت رسول اکرم (ص) و امام جعفر صادق (علیه السلام)

ویژه نامه میلاد باسعادت حضرت رسول اکرم(صلی الله علیه و آله) و امام جعفرصادق(علیه السلام) شامل زندگینامه ، تصاویر ،احادیث و مولودی خوانی های صوتی منتشر می شود.
به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم ، ویژه نامه میلاد باسعادت حضرت رسول اکرم(ص) و امام جعفرصادق(علیه السلام) شامل زندگینامه ، تصاویر ،احادیث و مولودی خوانی های صوتی منتشر می شود.

سیری بر زندگی پیامبر اعظم (صلی الله علیه و اله وسلم)

آیین مردم قبل از بعثت

بحث آیین نیاکان پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) ما را به وضع بیت هاشمى و ایمان اصیل سران و بزرگان آن هدایت مى‏کند و این جریان مى‏تواند روشنگر ایمان خود پیامبر پیش از بعثت باشد، زیرا خانواده‏اى که در آن درخت توحید بارور گردد، و بزرگان آن از آئین فطرت، و توحید ابراهیمى پیروى کنند، طبعاً مفخره آل نیز ازنخستین روزها بر همین مسیر خواهد بود البته این یک استنباط شخصى است و دلائل محکم و استوار تاریخى آن را به روشنى تأیید مى‏کند اینک دلائل ایمان پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) قبل از بعثت.
1- پیامبر گرامى پنج سال از دوران کودکى خود را، در صحرا در میان قبیله «بنى سعد» گذراند، دایه او حلیمه مى‏گوید: محمد سه ساله بود که به من گفت چرا برادران خود را در روز  نمی ببینم؟ گفتم: آنهاروزها گوسفندان را براى چرا به خارج از آبادى مى‏برند، گفت: من نیز با آنان بیرون مى‏روم گفتم. دوست دارى بیرون بروى؟گفت آرى، فرداى آن روز به هنگام خروج فرزندانم، سرمه در چشمان «محمد» کشیدم، مقدارى روغن بر موى او مالیدم و براى حفظ از گزند در گردن او نخى انداختم که در آن مهره یمانى بود، او وقتى به اینکار متوجه شد، فوراً به من گفت نه مادر، آرام باش با من کسى هست که مرا از گزند حفظ مى‏کند.
1-یک چنین سخنى بزرگ از کودکى که سه سال از عمر او نگذشت است نشانه آنست که او مربى غیبى دارد که پیوسته او را با معارف الهى و مکارم اخلاق آشنا مى‏سازد او سخنى را گفت که بزرگان آن روز از درک آن عاجز بوده و پیوسته در پناه سنگ و گل زندگى مى‏کردند.
2- ابن سعد در طبقات خود نقل مى‏کند در سفرى که پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) همراه عموى خود به شام رفت، در نیمه راه راهبى به نام «بحیرا» او را دید و علائم نبوت را در او دریافت، سپس رو به او کرده گفت: تو را به تنهائى به نام «لات و عزى» سوگند مى‏دهم آنچه از تو مى‏پرسم پاسخ بگو، پیامبر پیش از پرسش او به وى گفت: منفورترین چیزها نزد من همین دو بت است که تو به آن سوگند یاد کردى، در این موقع «راهب» شیوه سوگند را دگرگون کرد و گفت ترا به خدا سوگند مى‏دهم، از آنچه مى‏پرسم پاسخ بده پیامبر فرمود: هر چه که مى‏خواهى بپرس. 2
3- باز ابن سعد در طبقات خود می نویسد: روزگارى که محمد، اداره امور بازرگانى خدیجه را پذیرفت و قرار شد که با اموال او بازرگانى کند«میسره» غلام خود را ملازم خدمت پیامبر ساخت، وى نقل مى‏کند روزى در شام میان «محمد» و بازرگان شامى درباره کلائى اختلافى رخ داد بازرگان شامى به «محمد» گفت براى صدق گفتار خود به «لات و عزى» سوگند یاد کن. پیامبر در پاسخ او گفت من هرگز به این دو سوگند یاد نکرده‏ام تو نیز از این دو اعراض بنما در این موقع بارزگان شامى به تصدیق پیامبر برخاست و گفت: حق با تو است، آنگاه به «میسره» گفت: به خدا سوگند، این مرد پیامبر است. 3 4 – روشن‏ترین گواه بر ایمان و توحید او این است که در مدت چهل سالى که پیامبر در میان مردم زندگى کرد، هرگز دیده نشد که یک بار بر بتى سجده کند، و یا از خط توحید کنار برود، بلکه سالیان درازى پیش از بعثت به «غار حرا» مى‏رفت و در آنجا به اعتکاف و عبادت خدا مى‏پرداخت و در همین حالت بود که امین وحى آمد و او را به نبوت و رسالت بشارت داد. 5- امیرمؤمنان (علیه السلام) در خطبه «قاصعه» یادآور مى‏شود که پیامبر گرامى از لحظه ‏اى که از شیر گرفته شد، تحت زعامت بزرگ‏ترین فرشته خداوند متعال قرار گرفت که هدایت و تعلیم او را بر عهده داشت چنانکه مى‏فرماید: «و لقد قرن الله من لدن ان کان فطیما اعظم تلک من ملائکته یسلک به طریق المکارم و محاسن اخلاق العالم لیله و نهاره 4».«از روزى که پیامبر از شیر گرفته شد (دو سال خود را به پایان رسانید) خدا او را با بزرگ‏ترین فرشته همراه ساخت، تا همراه او طرق مکارم اخلاق را بپیماید، و محاسن اخلاق را بیاموزد».فردى که تحت تربیت چنین فرشته بزرگ قرار گیرد، و پیوسته با او همراه باشد نه تنها از خط توحید کنار نمى‏رود، بلکه از گناه و خطأ و جرم و اشتباه به دور مى‏ماند و از هر لغزش عمدى و سهوى مصون و محفوظ خواهد بود.

حضرت محمد در قبل از اسلام پیرو کدام شریعت بود؟

میلاد حضرت رسول ، پیامبر خدا و امام صادق مبارک باد

با این دلائل، ایمان و توحید پیامبر، پیش از بعثت به روشنى ثابت شد، اکنون وقت آن رسیده به مطلب دیگرى که بیش از مسأله نخست ابهام دارد، اشاره کنیم و آن اینکه: پیامبر گرامى در چهل سال زندگى خود پیش از بعثت در عبادات و معاملات خود، به کدام یک از شرائع پیشین عمل مى‏کرد، اثبات توحید و خلوص ایمان او از شرک، کافى در این مرحله نیست، در این جا باید روشن کرد که وى در کارهاى فردى و اجتماعى، در تشخیص حلالها و حرامها، کدام یک از شرائع را اسوه اتخاذ نموده و برطبق آن عمل مى‏نمود. در این جا نظریه‏هاى زیادى اظهار شده که نقل آنها، (که غالباً همراه با دلیل نیست) مایه اطاله سخن است و مشایخ بزرگ اسلام در کتابهاى خود به طرح این مسأله پرداخته و نظریه‏ها را نقل کرده‏اند، علاقمندان مى‏توانند به کتابهاى یاد شده در زیر مراجعه کنند. 5 و ما در این جا برخى از نظریه ‏ها را مورد بررسى قرار مى‏دهیم:

1- آیا پیامبر به هیچ شریعتى عمل نمی ‏کرد؟!

نظریه یاد شده را به ابى الحسین بصرى نسبت مى‏دهند. ولى تاریخ زندگى پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) آن را تکذیب مى‏کند، زیرا او پیش از بعثت، در «حرا» به اعتکاف مى‏پرداخت حتى وحى الهى موقعى بر او فرود آمد که وى در خلوتگاه دائمى خود معتکف بود، آیا عبادت ممتد او مى‏تواند، بدون پیروى از شریعتى انجام گیرد؟ گذشته بر این، او پیش از بعثت بیست بار در مراسم حج شرکت داشته است 6 و مراسم حج عبادتى است که براى خود ملاک مشخص و لازم دارد. درست است که خرد در یک رشته از امور دلیل و راهنماى انسان است و او در پرتو خرد برخى از زیبائیها و زشتیها را درک مى‏کرده، و بر انجام و ترک آنها از عقل فرمان مى‏برده ، ولى هرگز ادراکات عقلى همه جهات زندگى انسانى را روشن نمى‏سازد.پیامبر در بخشى از عمر خود ، بازرگانى مى‏کرده، و براى «خدیجه» تجارت مى‏نموده و تجارت براى خود احکام حلال و حرامى دارد، آیا مى‏توان گفت: که در طول کار بازرگانى حلال و حرام در نظر او یکسان بود. زندگى فردى و اجتماعى مردم مکه و حومه آمیخته با قمار و شراب ، بود در صورتى که پیامبر گرد این امور نگردیده و به تقوى و پرهیزگارى معروف بوده است، ناچار در این میان هادى و راهنما و اسوه و الگوئى در اختیار داشته است بنابراین نظریه «ابى الحسین بصرى» با زندگى او سازگار نمى‏باشد. آرى احمد در مسند خود از«سعید بن زید» حدیثى را نقل کرده که در آن حدیث ، راوى براى پدر خود فضیلتى را ادعا کرده که پیامبر فاقد آن بوده است از این جهت نمى‏توان آن را صحیح دانست .وى مى‏گوید: پیامبر با زیدبن حارثه سفره‏اى پهن کرده و مشغول خوردن غذا بودند که «زید بن عمرو بن نفیل» بر آن دو گذشت، پیامبر زیدبن عمرو را دعوت به خوردن غذا نمود، ولى زید در پاسخ گفت برادرزاده‏ام و من از گوشت حیوانى که به نام بت ذبح شود مصرف نمى‏کنیم. از آن روز نیز دیده نشد که پیامبر چنین غذائى را مصرف نماید. 7 یک چنین حدیثى که از طریق سعید فرزند زید نقل شده است فاقد ارزش خواهد بود زیرا مفاد آن این است: فردى که در آستانه نبوت بوده، از نظر آگاهى از حلال و حرام، از یک فرد عادى نیز کمتر بوده.

2- آیا پیامبر یکى از شرائع پیشین را پیروى می‏ کرد؟

میلاد حضرت رسول ، پیامبر خدا و امام صادق مبارک باد

گروهى این نظریه را برگزیده و مى‏گویند که او به حکم اینکه اعمال حج و عمره را به جا مى‏آورد، و از میته اجتناب مى‏ورزید و از مُزکّى‏ استفاده مى‏نمود طبعاً از یکى از شرائع پیشین پیروى مى‏ کرده. 8
ولى اعمال یادشده ایشان همان طور که مى‏تواند از روى عمل به شرائع پیشین صورت پذیرد، مى‏تواند از طریق دیگر نیز انجام گیرد و به اصطلاح دلیل اعم از مدعى است . از طرف دیگر عمل به یکى از شرائع پیشین اشکالاتى دارد که برخى از آن ذکر می گردد:
الف: جواز عمل بر شرائع پیشین، فرع این است که آن شرائع، جهانى بوده و به منطقه و گروهى مخصوص نباشد، و اثبات عمومى دعوت آنان کار آسانى هم نیست و ما پیرامون آن در کتاب «مفاهیم القرآن» به طور مستدل و گسترده سخن گفته ‏ایم 9.
ب: عمل به شرائع پیشین، در گروه آگهى از احکام آنها است اکنون باید دید که پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) از چه راهى ازآنها آگاه شده است در این جا دو احتمال وجود دارد که هر دو آن یادآوری مى‏گردد: 1- از طریق معاشرت و آمیزش با اهل کتاب، از احکام و شرائع پیشین آگاه گردد. این راه به کلى مسدود بود، زیرا او در طول زندگى با چنین گروه ها معاشرت نداشته بالاخص در مکه، احبار و راهبان وجود نداشته‏اند که از آنها، احکام و شرائع پیشین را بیاموزد.گذشته از این، خصوص حضرت مسیح، شریعت گسترده‏اى نداشته، بلکه براى حل اختلافات یهود، و براى تحلیل برخى از محرمات بنى اسرائیل مبعوث شده بود وحى الهى بر این مطلب گواه است چنانکه مى‏فرماید: « و مصداقا لما بین یدى من التوراة ولا حل لکم بعض الذى حرم علیکم و جئتکم بایة من ربکم فاتقوا الله و اطیعون» 10. « تصدیق کننده توارتم که پیش از من فرود آمده، و تحلیل کننده برخى از امورى هستم که بر شما مردم حرام شده است. و با آیتى به سوى شما آمده‏ام از مخالفت خدا بپرهیزید و مرا اطاعت نمائید».در این جا مطلب سومى نیز وجود دارد و آن اینکه از نظر روایات، رسول گرامى بالاترین و برترین انسانها است پس پیروى «فاضل از مفضول» با موازین عقل سازگار نیست .
2- پیامبر از طریق وحى از احکام پیشینیان آگاه مى‏شد، و بر طبق آنها عمل مى‏کرد. اگر این طریق را بپذیریم هرگز ثابت نمى‏شود که پیامبر تابع و پیرو پیامبران پیشین بوده است تنها چیزى که از آن مى‏توان نتیجه گرفت این است که او بر احکامى که در شرائع پیشین وجود داشته است و از طریق وحى و یا الهام به او مى‏رسید، عمل مى‏کرد و به یک نظر بسان پیامبرانى بود که با داشتن خصیصه نبوت، بر احکام تورات عمل مى‏نمودند همچنانکه مى‏فرماید:«انا انزلنا التوراة فیها هدى و نور یحکم بها النبیون الذین اسلموا للذین هادوا» 11.«ما تورات را فرو فرستادیم در آن هدایت و نور است و از روى آن پیامبرانى داورى مى‏کنند».اگر راهنماى او الهام و با نزول وحى باشد، در این صورت باید گفت: بر یافته ‏هاى غیبى خود عمل مى‏کرد، چیزى که هست.

یافته ‏هاى او مطابق یکى از شرائع پیشین بوده است و این همان نظریه سوم است که هم اکنون یادآور مى‏شویم:

3- پیامبر مطابق الهام غیبى عمل مى‏ کرد

میلاد حضرت رسول ، پیامبر خدا و امام صادق مبارک باد

در این نظریه تأکید بر این است که او وظائف خود را پیش از بعثت از طریق الهام دریافت مى‏کرد و مطابق آن عمل مى‏نمود، و این وظائف در گرو این نبود که حتماً موافق شریعت پیشینیان باشد، یا مطابق شریعتى باشد که بعداً از طریق وحى الهى بر او فرود خواهد آمد.این نظریه از دو نظریه پیش، محکم‏تر و استوارتر و سخن امیر مؤمنان گواه بر صدق آن است اینک به توضیح آن مى‏پردازیم:
1- مقام نبوت بالاترین مقامى است که به انسانى از جانب خداى بزرگ داده مى‏شود، تشرف به این مقام، در گروه آمادگى روحى است که در او به تدریج پدید آید، تا در پرتو آن، بتواند فرشته را ببیند، و وحى الهى را بشنوند و با ماورا طبیعت ارتباط مستقیم پیدا کند، تحصیل چنین استعدادى، به طى مراحلى از عرفان و شناخت نیاز دارد که در زیر نظر یک معلم غیبى انجام گیرد، تا دست او را گرفته، به مدارج رفیع از کمال برساند و قرآن این حقیقت را چنین بیان مى‏کند: «علمه شدید القوى = معلم نیرومندى به او تعلیم داده است» 12. بنابراین پیامبر گرامى پیش از بعثت بى‏نیاز از معلم غیبى، و تربیتى‏هاى الهى نبوده و پیوسته مورد عنایت الهى بوده است تا به حدى برسد، که شایسته خطاب «اقرأ باسم ربک الذى خلق» گردد و امیر مؤمنان این حقیقت را در خطبه قاصعه مطرح مى‏کنند و مى‏فرماید: «ولقد قرن اللّه من لدن ان کان فطیما اعظم ملک من ملائکته یسلک به طریق المکارم، و محاسن اخلاق العالم لیله و نهاره 13».«از روزى که پیامبر از شیر گرفته شد خدا او را با بزرگ‏ترین فرشته قرین و همراه ساخت تا به وسیله آن فرشته راه بزرگواریها را بپیماید، و به نیکوترین اخلاق، آراسته گردد».
2- عروة بن زبیر از عائشه نقل مى‏کند نخستین مرحله وحى که پیامبرگرامى با آن روبرو شد رؤیاهاى صادق بود، آنچه را در خواب مى‏دید بسان سپیده فجر صادق پیش مى‏آمد، سپس علاقه به تنهائى پیدا کرد و روزها را در خلوتگاه حرا مى‏گذارند سپس به سوى خانواده خود باز مى‏گشت، پس از اندى نیز به «حرا» مى‏رفت و کار خود را از سر مى‏گرفت و او پیوسته در این حالت بود که وحى الهى فرا رسید و او را به مقام نبوت مفتخر ساخت. 14
3- کلینى در باب فرق میان نبى و رسول از امام باقر نقل مى‏کند: «نبى کسى است که حقائق را در خواب مى‏بیند، همان طور که ابراهیم (علیه السلام) در عالم رؤیا مشاهده کرد و همانطور که پیامبر اسباب نبوت را پیش از وحى دید، و به همین حالت بود که جبرئیل او را مأمور رسالت نمود. 15این روایات و نظائر آنها حاکى است که پیامبر گرامى پیش از بعثت، تحت تربیت فرشته‏اى بود، و حقائق را در خواب مى‏دید، و نداها را مى‏شنید تا اینکه آمادگى پیدا کرد با امین وحى روبرو گردد و قرآن بر او فرود آید.او در این فترت از زندگى، خدا را عبادت مى‏کرد، و در آثار صنع به مطالعه و تفکر مى‏پرداخت، و در همین حال به وظائف شخصى خود درباره زن و فرزند… عمل مى‏نمود و یگانه راهنماى او در این مرحله همان اتصالات غیبى او بود که او را در همه مراحل کمک مى‏کرد،و دستورات خدا را در اختیار او مى‏نهاد خواه مطابق شرایع پیشین باشد یا نه، یا مطابق شریعتى باشد که بعدها بر او فرود خواهد آمد یا نه.این حقیقت در صورتى روشن مى‏شود که بدانیم که شخصیتهائى مانند حضرت یحیى و یا حضرت مسیح در دوران کودکى به مقام نبوت رسیده و با جهان غیب ارتباط و پیوندى داشته‏اند چنانکه درباره حضرت یحیى مى‏فرماید: «یا یحیى خذ الکتاب بقوة و ءاتیناه الحکم صبیاً» 16. «اى یحیى کتاب را به استوارى بگیر، و در دوران کودکى به او «حکم» دادیم. و درباره حضرت مسیح از او چنین نقل مى‏کند». «انى عبدالله ءاتانى الکتاب وجعلنى نبیاً» 17. «من بنده خدا هستم کتاب به من داده شده و مرا پیامبر قرار داده است».بنابراین پیامبر گرامى پیش از بعثت، مراحلى از نبوت را دارا، و اتصال و ارتباط او با جهان غیب به گونه‏اى برقرار بوده است و او در این مرحله پیوسته در حال تکامل بوده که در سن چهل سالگى به مقام رسالت و ابلاغ پیام خدا به مردم نایل شده است .تا این جا با این قرائن و شواهد توانستیم نیم‏رخى روشن از سیماى حقیقت را ترسیم کنیم و نتائجى که از این بحث گسترده گرفته شد عبارتنداز:
1- پیامبر گرامى در خانوده‏اى دیده به جهان گشود که بر اعضاء بزرگ آن، توحید و ایمان و تقوى و عفت حکومت مى‏کرد و سران خانواده از آئین حنیف ابراهیمى دور نبوده و پیرو آن بوده‏اند.2- پیامبر گرامى پیش از بعثت با جهان غیب به نوعى ارتباط داشته و مرحله‏اى از نبوت را دارا بوده و در چهل سالگى به مقام رسالت و تبلیغ پیام خدا مبعوث گردید. 4- او در زندگى فردى و اجتماعى خود، به آنچه از جهان بالا تلقى مى‏کرد، عمل مى‏نمود خواه با شریعیت تطبیق بنماید یا نه .

پی نوشت ها :

1- المنتقى به نقل بحار، ج 15، ص .392 منتقى نگارش کازورن است که هنوز چاپ نشده است.
2- طبقات ابن سعد، ج 1، ص .154 سیره ابن هشام، ج 1، ص 182.
3- طبقات ابن سعد، ج 1، ص 156.
4- نهج البلاغه، خطبه قاصعه، شماره 187.
5- «ذریعه» سید مرتضى، ج 2، ص 595، «عده» شیخ طوسى، ج 2، ص 60، «معارج» محقق حلى، ص 60، «مبادى» علامه، ص 30، «بحارالانوار»، ج 18، ص 271، «قوانین» قمى، ج 1، ص 491 در این کتابها نظریه‏هاى پنجگانه‏اى نقل شده است .
6- وسائل الشیعه، ج 8، باب 45 «باب تکرار حج و عمره»، ص 87، بحارالانوار، ج 11، ص 280.
7- مسند احمد، ج 1، ص 189 – 190.
8- ذریعه سید مرتضى، ج 2، ص 596.
9- مفاهیم القرآن، ج 4، صفحات 77 – 116.
10- سوره آل عمران، آیه 5.
11- سوره مائده، آیه 44.
12- سوره نجم، آیه 5.
13- نهج البلاغه، خطبه قاصعه، شماره 187.
14- صحیح بخارى، ج 1، ص 3 «باب بدء الوحى الى رسول الله» سیره ابن هشام، ج 1، ص 234 – 236.
15- کافى، ج 1، ص 176.
16- سوره مریم، آیه 12.
17- سوره مریم، آیه 30.

سیری بر زندگی امام جعفر صادق(علیه السلام)

ولادت، کینه و القاب:
ششمین پرچمدار ولایت و تشیع حضرت جعفربن محمدالصادق علیه السلام در روز جمعه هفدهم ماه ربیع الاول سال 83 هجری در مدینه منوره متولد شند.(1) نام مبارک ایشان «جعفر» و کنیه اش «ابوعبدالله» که مشهورتر همان است.ایشان لقبهای زیادی درند مانند: صابر، فاضل، طاهر، (2) قائم، کامل، منجی،(3)باقی، فاطر، صادق، قاهر، که لقب صادق از همه مشهورتر می باشد.(4)
نکته ای که می توان اشاره کرد اینست که با وجود اینکه اسم مبارک ایشان جعفر است اما ایشان به صادق مشهور گردیدند.مرحوم شیخ صدوق در علل الشرایع ص 234 در این باره حدیثی از رسول خدا صلی الله علیه و آله ذکر می کند که فرمودند: هنگامی که فرزندم جعفربن محمدبن علی ابن الحسین بن علی بن ابیطالب متولد شد، نام او را «صادق» بگذارید زیرا به زودی در میان فرزندان او کسی متولد خواهد شد که همنام اوست و بدروغ ادعای امامت خواهد کرد و «کذّاب» نامیده می شود.(5)
و حدیثی نیز از امام سجاد علیه السلام روایت شده که: ابن خالد گوید از امام چهارم علیه السلام سؤال کردم امام بعد از شما کیست؟ فرمود: فرزندم محمد که شکافنده علوم است، پس از او جعفر که نام او نزد اهل آسمان صادق است عرض کردم با اینکه همه شما ائمه صادق هستید چرا فقط نام او صادق است؟ فرمود: پدرم نه پدرش خبر داد که رسول خداصلی الله علیه و آله فرمود: هر گاه فرزندم جعفربن محمد تولد یافت نام او را صادق بگذارید برای اینکه پنجمین نفر از فرزندان او کسی است که نام وی جعفر است و به جعفر کذاب مشهور می باشد….(6)

مادر بزرگوار و دانشمند:
مادر آن حضرت ام فروه دختر قاسم بن محمد بن ابی بکر است که امام صادق از طرف نسب مادری به ابی بکر می رسد. ایشان در باره مادر بزرگوارشان فرمودند: و کانت أُمی ممن آمنت و اتّقت و احسنت والله یحب المحسنین: مادر من ا ز کسانی است که ایمان آورد و تقوای الهی پیشه ساخت و کار نیک انجام داد و خدا نیکوکاران را دوست می دارد.(7)
مسعودی در اثبات الوصیه ص 178 می نویسد: أُم فروه از تمامی زنان زمان خود با تقواتر بود و احادیث فراوانی از علی بن الحسین(ع) روایت کرده است.(8)

سیمای نورانی امام صادق علیه السلام:
امام ششم شیعیان سیمایی بسیار نورانی و ملکوتی داشتند.عمروبن ابی مقدام می گوید: هرزمان به چهره جعفربن محمد می نگریستم یقین می کردم که او از دودمان پیامبران است.(9) این سیمای نورانی و ملکوتی در تمام ائمه معصوم ما وجود داشت که رسول خداصلی الله علیه و آله در اوج و کمال این سیما بودند و عامل جذب و دلربایی مردم می گشتند و بسیاری از دشمنان بدلیل همین هیبت سیمای وجودی جرأت نزدیک شدن به ایشان را نداشتند.آنچه که این شهر آشوب در مناقب ذکر می کند به همین اصل مربوط است. او می نویسد: مفصل بن عمر گفت چندین بار منصور تصمیم گرفت امام صادق علیه السلام را به قتل برساند اما هر گاه کسی دنبال حضرت می فرستاد که ایشان را بیاورد به محض اینکه به امام نگاه می کرد وحشت او را فرا می گرفت واز قتل امام صرف نظر می کرد…(10) از این دسته روایات در باره سایر امامان معصوم نیز ذکر شده است که جای بررسی دارد.
امام جعفر صادق علیه السلام از نظر شمایل جسمانی مردی معتدل و متوسط القامه،زیباروی و خوش سیما و دارای موی مشکی و مجعّد بود و میان استخوان بینی اش کمی برجستگی داشت.در قسمت بالای پیشانی اش خالی از مو و بر گونه اش خالی مشکین و در بدنش چند خال سرخ وجود داشت و نازک پوست بود.(11)

دوران حیات سیاسی:
امام جعفر صادق علیه السلام حدود سی سال پیش از امامت خویش در دوران جدشان امام سجاد و پدر بزرگوارشان امام باقر علیه السلام سپری شد که حدود 19 سال از زندگانی ایشان در دوران امامت پدر بزرگوارشان امام باقر(ع) بود که همراه پدر دست به فعالیتهای سیاسی و فرهنگی می زدند و پایه های بزرگ نهضت فرهنگی علمی را پی زیزی می نمودند که هدف تثبیت اصول و مبانی اعتقادی اسلام و گسترش اسلام ناب محمدی در جامعه اسلامی بود.و همین نهضت فرهنگی باعث شد تا مکتبی اصیل در اسلام شکل گیرد و هزاران اسوه علم و تقوا در این مسیر تربیت شوند.
فعالیتهای وسیع و گسترده ایشان همزمان با حکمرانی چندین خلیفه اموی بود که به ترتیب عبارتند از: 1-هشام بن عبدالملک 2-ولیدبن یزیدبن عبدالملک 3-ابراهیم بن ولیدبن عبدالملک 4-مروان بن محمد معروف به«مروان حمار»آخرین خلیفه اموی.
علاوه بر این حضرتش با تنی چند از خلفای عباسی مانند عبدالله بن علی بن عبدالله بن عباس معروف به سفّاح و برادرش منصور دوانیقی همعصر بود.

مکارم اخلاق:
نهاد و سرشت پاک ائمه اطهار بدلیل عصمت بر همگان آشکار است واین عصمت از رسول خدا(ص) سرچشمه می گیرد و تا وجود پاک چهاردهمین معصوم ادامه دارد.بنابراین وصف قرآن کریم به داشتن خُلق عظیم برای رسول خداصلی الله علیه و آله بدون شک بر فرزندان معصوم جانشینان به حق ایشان نیز صدق می کند. در جایی امام صادق(ع) توصیه می نمایند که:
کونوا دعاة الناس بغیر السنتکم لیروا منکم الورع والاجتهاد الصلوة والخیر فإنّ ذلک داعیة.«با غیر زبان دعوت کننده مردم به سوی حق باشید تا آنان از شما ورع، کوشش، نماز، و کار خیر را ببینند زیرا این روش بهتری روش دعوت کردن آنها به سوی حق است.»(12)
مالک بن اُنس پیشوای مذهب مالکی می گوید:جعفربن محمد در زندگی اش از یکی از سه حالت بیرون نبود، یا روزه بود یا نماز می گزارد و یا ذکر می گفت او از عابدان بلند مرتبت و زاهدان والا مقامی بود که از خدا می ترسید… سالی در سفر حج در محضر حضرتش بودم، زمانی که مرکبش به میقات رسید تا می خواست تلبیه بگوید صدایش در حلقوم می برید و نزدیک بود که از مرکب بر زمین افتد.عرض کردم ای پسر رسول خدا ناگزیر از گفتن تلبیه هستید فرمود ای پسر ابوعامر در محضر خدا جسارت کنم و لبیک اللهم لبیک بگویم در حالی که بیم دارم خداوند در پاسخم بفرماید لا لبیک و لاسعدیک(13) حضرتش به هنگام نماز و تلاوت آیات الهی چنان حالی پیدا می کرد که گویی با پرودگارش حضوری گفتگو می کرد. وی یکبار در نماز و در حال قرائت حمدو سوره بیهوش شد و چون پس از نماز از علت بروز چنین حالتی از او پرسیدند فرمود:من پیوسته آیات الهی را تکرار می کرد.تا آنکه حالی به من دست داد که احساس کردم آیات را از خداوند به صورت شفاهی می شنوم.(14)
ایشان در زیر لباسهایش پیراهنی زبر و خشن می پوشید و روی آن جبّه ای پشمین و بر روی آن پیراهنی زبر بر تن می کرد و در این مورد تأسی به سیره اجدادخویش می نمود و راجع به زهد در دنیا می فرمود:من زهّد فی الدنیا أثبت الله الحکمة فی قلبه وانطق بها لسانه و بصّره عیوباالدنیا، داءها و دواءها وأخرجه من الدنیا سالماً الی دارالسّلام «هر کسی در دنیا زهد ورزد خداوند حکمت را در دل او جایگزین و زبانش را بدان گویا می کند و او را نسبت به عیبهای دنیا، دردها و درمانهایش بینا می سازد و سالم به سوی دارالسلام خارج می کند.(15)
جود و بخشش و سخاوت سیره عملی وهمیشگی ائمه اطهار بوده است و منحصر به امام خاصی نیست. آن حضرت نیز همواره به نیازمندان کمک می نمود.روزی نیازمندی از حضرت تقاضای کمک کرد امام هر چه در اختیار داشت به وی داد.فرد نیازمند مبلغ را گرفت و پس از سپاس از امام رفت. بعد از چند قدمی امام او را صدا زدند و به وی فرمودند:رسول خداصلی الله علیه وآله فرموده است: بهترین بخشش آنست که طرف را بی نیاز کند.با این بخشش تو را بی نیاز نکردیم.بنابراین نگین انگشتری را بگیر و دقت کن که برای آن ده هزار درهم داده ام به هنگام نیازمندی آن را به همین قیمت بفروش.(16)
هشام بن سالم می گوید:روش امام صادق علیه السلام این بود که چون پاسی از شب می گذشت مبلغی پول بر می داشت و کیسه ای نان و گوشت بر دوش می گرفت و برای نیازمندان مدینه می برد.(17)
ایشان در مورد صدقه بسیار سفارش می نمودند، هارون بن عیسی گوید:امام صادق علیه السلام به پسرش محمد فرمود: از پولی که برای مخارج خانه گذاشته ایم چقدر باقی مانده؟ عرض کرد:چهل دینار، فرمود:تمام آن را به عنوان صدقه به مستمندان بده.عرض کرد:جز همین چهل دینار چیزی نمانده است حضرت فرمود:تمام آنرا صدقه بده.خدای متعال به جای آن خواهد فرستاد آیا نمی دانی هر چیزی کلیدی دارد و کلید روزی صدقه است.محمد همه آن چهل دینار را صدقه داد.بیش از ده روز نگذشت که از جایی برای امام صادق علیه السلام چهار هزار دینار رسید.حضرت فرمود:پسرم: ما چهل دینار به خدا دادیم و ا و در عوض چهل هزار دینار به ما داد.(بحارالانوار ج47 ص38) از حدیثی که امیرالمؤمنین علیه السلام در نهج البلاغه دارند فهمیده می شود که صدقه روزی را زیاد می نماید.ایشان می فرمایند:إذا املقتم فتاجروا الله باصّدقة:چون تنگدست شدید با صدقه دادن با خدای معامله کنید.

شرایط سیاسی:
دوران امام صادق علیه السلام از نظر سیاسی-اجتماعی با فراز و نشیبها و تحولات مهمی روبرو بود.
در واقع امام صادق علیه السلام نتیجه کامل یک قرن پس از رسول خدا بودند که با همه تحولات علمی و فرهنگی وسیع که در این دوران شکل گرفت، در نظر مورخان دوران بی ثباتی سیاسی و بروز فتنه ها و آشوبها در جامعه اسلامی است.بنی امیه حکومت را موروثی می دانستند و بدعتهایی در این بوجود آوردند و بطور علنی به مخالفت با قرآن و سنت پیامبر برخاستند.سوء استفاده از بیت المال و گرایش به تجمل و سرگرم شدن به ساز و آواز و ظلم و تعدی به شیعیان عوامل انقاض آنان بود.
با سقوط حکومت اموی در هیجد همین سال امامت امام صادق علیه السلام عباسیان بر مسند خلاقت تکیه زدند آنان پس از استوار ساختن پایه های حکومت خود در مقابل اسلام علوی و رهبران آن در بعضی ابعاد ظلم و جنایت بر بنی امیه پیشی گرفتند.تا جایی که کسانی که هر دو عصر را درک نموده بودند چنین آرزو می کردند:
یا لیتَ عدل بنی العباس عادلنا
أنَّ عدل بنی عباس فی النّار
«کاش ستم مروانیان برای ما باز می گشت و عدالت عباسیان در آتش می افتاد.»
از جمله ویژگی های برجسته سیاسی این دوره پیدایش و گسترش شورشها و قیامها علیه حکومتداران است که می توان بطور خلاصه به آن اشاره کرد.
1-قیامها در دوران امویان:شورش حارث بن سریج سال 116 در خراسان قیام کرد و مردم را به بیعت برای «الرضا من آل محمد» فرا خواند، قیام زیدبن علی در سال 121 ه در کوفه که در جنگی نابرابر پس از دو روز مقاومت به شهادت رسیدند.(18)به گفته مورخان زید از نظر علم، زهد، شجاعت، تقوا و دینداری از بزرگان و چهره های سرشناس خاندان هاشمی بود. هشام از قیام او فوق العاده وحشت داشت و مصممم بود بشدت با خطرات او مقابله کند. امام صادق علیه السلام فرمود:خدا عمویم زید را رحمت کند، هرگاه پیروز می شد به قرار خود وفا می کرد، عمویم زیر مردم را به رهبری شخص برگزیده ای از آل محمد دعوت می کرد وآن شخص منم.(19)
قیام یحیی بن زید که به انگیزه انتقام خون پدر و ادای تکلیف در دوران ولیدبن یزید به سال 125 صورت گرفت .،قیام عبدالله بن معاویه علوی در سال 127 در کوفه رخ داد.

قیامها در دوران عباسیان:
بنی عباس هر چند با شعارهای علویان و حمایت مردمی توانستند حکومت را قبضه کنند اما از آن جایی که سنگ بنای حکومتشان بر باطل بود در اندک زمانی پس از حکومت چهره ضد اسلامی و ضد علوی خویش را نشان دادند.مهمترین قیامهایی که در دوران امام صادق علیه السلام رخ داد عبارتست از:
شورش مردم جزیره در سال 133 علیه حکومت سفاح، شورش مردم موصل در 123 علیه سفاح، قیام محمدبن عبدالله بن حسن معروف به نفس زکیّه در سال 141 در مدینه، قیام ا براهیم بن عبدالله بن حسن در سال 145 در بصره و پس از تسلط بر بصره نمایندگانی به ا هواز، فارس فرستاد و نهضتی شکل گرفت.(20)

تأسیس دانشگاه جعفری یا حوزه علمیه:
شاگردان امام باقر(ع) پس از درگذشت آن حضرت به گرد شمع وجود امام صادق(ع) حلقه زدند. امام علیه السلام نیز با جذب شاگردان جدید به تأسیس یک نهضت عظیم فکری و فرهنگی و بالنده مبادرت ورزید، به گونه ای که طولی نکشید مسجد نبوی در مدینه منوره و مسجد کوفه در شهر کوفه به دانشگاهی عظیم تبدیل شد.در گیری شدید بین بنی عباس و بنی امیه، آنان را چنان به خود مشغول کرده بود، که فرصتی طلایی برای امام صادق(ع)و یارانش به دست آمد، آن حضرت با استفاده از این فرصت به بازسازی و نوسازی فرهنگ ناب اسلام پرداخت و شیفتگان مکتب حق از اطراف و اکناف، از بصره، کوفه، واسط، یمن و نقاط مختلف حجاز به مرکز اسلام؛ یعنی مدینه، سرازیر شدند و چون پروانگانی دلباخته به گرد شمع وجود امام صادق(ع) تجمع کردند.
روز به روز به تعداد شاگران می افزود، به گونه ای که تعداد آنها به چهار هزار نفر رسید.
شیخ طوسی(وفات یافته460 ه.ق)در رجال خود تعداد شاگردان ا مام صادق(ع)را 3197 مرد و 12 زن نام می برد.
«حسن بن علی بن زیاد وشاء» که خود از اساتید حدیث، و از شاگردان امام رضا(ع)است، می گوید:«من در مسجد کوفه نهصد استاد حدیث را دیدم که از امام صادق(ع)نقل حدیث می کردند، و مکرر می گفتند:قال الصادق، قال جعفربن محمد(ع»).
این دانشگاه عظیم صدها مجتهد، استاد، دانشمند و محققق تربیت شدند، که هر کدام از شخصیت های بزرگ علمی به شمار می آمدند، و گروهی از آنان دارای آثار علمی و شاگردان متعدد شدند.شیخ مفید(وفات یافته 413 ه.ق)می نویسد:«به قدری علوم ا ز امام صادق(ع) نقل شده که در همه جا پخش شده، و زبان به زبان به گردش درآمده است، و از هیچ یک از افراد خاندان رسالت، آن همه علم و حدیث، نقل نشده است.»
با توجه به این که شاگردان امام صادق(ع) به شیعیان انحصار نداشتند، بلکه دیگران نیز از خرمن فیض او خوشه می چیدند.مالک، پیشوای فرقه «مالکی»در ضمن گفتاری گوید:«در علم و عبادت و پاک زیستی، برتر از جعفربن محمد(ع)هیچ چشمی ندیده، و هیچ گوشی نشنیده و به قلب هیچ بشری خطور نکرده است.»ا بوحنیفه پیشوای فرقه حنفی، دو سال شاگرد امام صادق(ع)بود، به طوری که ا ین دو سال را اساس و سرمایه اصلی علوم خود دانسته و می گوید:«لولا السنتان لهلک نعمان؛ اگر آن دو سال نبود، نعمان هلاک می شد.» از گفتنی ها این که:روزی منصور دوانیقی طاغوت عصر امام صادق(ع)، ابوحنیفه را احضار کرد و به او گفت:مردم شیفته جعفربن محمد شده اند و او را دارای شاگردان بسیار شده است، یک سری مسائل دشواری را نزد خود در نظر بگیر، تا در ملأ عام از او بپرسی، تا او در پاسخ فروماند، و از نظر چشم مردم ساقط شود.
ابوحنیفه می گوید:چهل مسأله مشکل نزد خودم ردیف کردم، و به مجلس منصور دوانیقی در «حیره» حاضر شدم، دیدم جعفربن محمد(ع) در سمت راست منصور نشسته است، همین که چشمم به آن حضرت افتاد آن چنان تحت تأثیر شکوه و جلال او قرار گرفتم که خود را باختم، سلام کردم و با اشاره منصور نشستم، منصور به ا مام رو کرد و گفت: «این ابوحنیفه است.» امام فرمود: آری او را می شناسم. سپس منصور به من رو کرد و گفت: «ای ابوحنیفه! مسائل خود را از جعفربن محمد(ع بپرس.» من سؤال های خود را مطرح کردم، هر سؤالی که از آن حضرت می پرسیدم، او بی درنگ پاسخ می داد، و ابعاد مسأله را بیان می کرد، و می گفت:عقیده شما در باره این مسأله چنین است، و به عقیده مردم مدینه چنان است و به عقیده ما چنین می باشد، در بعضی از موارد نظر آن حضرت با عقیده من موافق بود و در بعضی موارد با نظر اهل مدینه توافق داشت و گاهی با هر دو مخالف بود، و به این ترتیب به چهل سؤال مطرح شده من پاسخ داد، آن گاه ابوحنیفه گفت: «أءلیس ان اعلم الناس اعلمهم باختلاف الناس؛
مگر نه این است که دانشمندترین مردم آن کسی است که آگاه ترین آنها به اختلاف مردم به فتواها و مسائل فقهی باشد.از حوزه علمیه امام صادق(ع)شاگردان برجسته ای که خود بعدها به عنوان استاد و اسطوانه جهان تشیع به شمار می آمدند و هر کدام مؤسس کلاسهای بزرگ علمی، و صاحب تألیفات شدند بروز نمودند؛ مانند هشام بن حکم، جابربن حیان، زراره بن اعین، ابان بن تغلب، مفضل بن عمر، هشام بن سالم ، مؤمن الطاق و…
هشام بن حکم علامه عصر خود بود و تعداد تألیفات او را که بیش تر در محور معارف و عقائد بویژه در باره مسأله امامت بود، تا 31 کتاب ذکر نموده اند.
جابربن حیان که او را پدر علم شیمی می خوانند، یکی از شاگردان امام صادق(ع)بود که کتابی در هزار صفحه، شامل پانصد رساله در علوم مختلف تألیف نمود.
کوتاه سخن آن که: تاریخ نویس و تحلیل گر مشهور «ابن خلکان» می نویسد:
«جعفربن محمد(امام صادق(ع)یکی از امامان دوازده گانه بر اساس مذهب امامیه، از بزرگان خاندان پیامبر(ص) است که به خاطر راستی و درستی رفتار و کردار و گفتارش، او را صادق نامند، فضایل و کمالاتش مشهورتر از آن است که نیاز به توضیح باشد.» سپس به عنوان نمونه یکی از شاگردانش، جابربن حیان را معرفی می کند.(21)

شهادت امام جعفر صادق علیه السلام
در اصول کافی، ارشاد شیخ مفید، کشف الغمه و برخی کتابهای دیگر، از رحلت امام صادق علیه السلام به لفظ «مضی» «مات» و «قبض» تعبیر شده است.
ظاهر این لفظها نشان می دهد امام به مرگ طبیعی جهان را بدرود گفته است، اما در فصول المهمه و مصباح کفعمی (به نقل مجلسی در بحار) نیز در کتابهای دیگری آمده است: امام را زهر خوراندند.
ابن شهر آشوب در مناقب نوشته است ابوجعفر منصور او را زهر خورانید و بایست چنین باشد، زیرا با کینه ای که منصور از او داشت و بیمی که از روی آوردن مردم بدو در دل وی راه یافته بود، آسوده نمی نشست.آنان که با تاریخ زندگی این مرد آشنایند، می دانند او را به کسانی که برای رسانش به مسند خلافت هر کوشش را به کار بردند، رحم نکرد و از جمله آنان ابومسلم بود که بر پایی دولت عباسیان مرهون رنجهایی است که او در این باره بر خود نهاد.گناه ابومسلم چنان که از اسناد تاریخی برمی آید، این است که هنگام خلافت سفاح، به منصور چنان که باید حرمت نمی نهاد، پس طبیعی است کسی را که از او می ترسد و از علاقه و احترام مردم بدو آگاه است آسوده نگذارد و تحمل نکند.ولی چنان که خواهیم دید، به ظاهر از رحلت آن امام بزرگوار دریغ می خورد.
کلینی به اسناد خود از ابو ایوب روایت کند:نیم شبی منصور مرا خواست چون بر او درآمدم، بر کرسی نشسته بود و شمعی پیش روی داشت و نامه ای می خواند و می گریست.بر او سلام کردم. نامه را به سوی من ا نداخت و گفت:از محمدبن سلیمان است.از مرگ جعفربن محمد خبر می دهد و سه بار «انا لله و انا الیه راجعون»را بر زبان آورد و گفت:کجا مانند جعفر یافت می شود؟سپس گفت: بنویس! در بالای نامه نوشتم اگر شخص معینی را وصی قرار داده گردن او را بزن.چون پاسخ نامه رسید، معلوم شد پنج تن را وصی خود کرده است:منصور، محمدبن سلیمان، عبدالله، موسی و حمیده.و در روایت دیگری به جای محمدبن سلیمان، محمدبن جعفر است و به جای حمیده، مولایی از موالی ابوعبدالله و اضافه دارد:منصور گفت اینان را نمی توان کشت.
یعقوبی از اسماعیل بن علی بن عبدالله بن عباس روایت کند:بر منصور درآمدم، دیدم ریش او از اشک چشمش نمناک است. سبب پرسیدم، گفت: نمی دانی به خاندان تو چه رسیده است.
-امیر مؤمنان چه شده؟ سید و عالم و باقی مانده گزیدگان آنان در گذشت.
-امیر مؤمنان چه کسی؟
-جعفربن محمد!
-خدا امیر مؤمنان را مزد دهد و او را برای ما باقی گذارد.
-جعفر از آنان بود که خدا در باره شان گفته است:«ثم اورثنا الکتاب الذین اصطفینا من عبادنا» او از کسانی بود که خدایش گزید و از سابقان در خیرات بود.
ابن فضال روایت کند:نزد اُم حمیده رفتم تا او را به رحلت امام تعزیت دهم.گریست و من از گریه او به گریه درآمدم.پس گفت:اگر ابوعبدالله را هنگام مرگ می دیدی چیزی شگفت مشاهدت می کردی.چشم خود را گشود و گفت:هر کس را با من خویشاوندی دارد گرد آورید.همه را گرد آوردیم.بدانها نگریست و گفت: شفاعت ما به کسی نمی دسد که نماز را سبک بدارد.
کلینی به روایت خود از امام موسی بن جعفر روایت کند: من پدرم را در دو جامه شطوی کفن کردم که آن دو، جامه احرام او بود و در جامه ای از جامه هایش و عمامه ای که از علی بن الحسین بود برای آنکه آن را به چهل دینار خریده بود.
یکی از اصحاب آن حضرت گفته است:بر او درآمدم موسی بن جعفر پیش روی او نشسته بود و او وی را وصیت می کرد .آنچه از آن وصیت به یاد دارم این است:
پسرکم وصیت مرا بپذیر و گفتارم را به خاطر سپار.اگر آن را به خاطر سپاری خوشبخت زندگی خواهی کرد و ستوده خواهی مرد.
پسرکم!آنکه بدانچه خدا بدو داده قناعت کند بی نیاز بود، و آنکه دیده به مال دیگری دوزد مستمند می میرد.آنکه بدانچه خدای عزوجل بدو داده خرسند نباشد خدا را در قضای او متهم کرده است.آنکه گناه خود را خرد داند گناه جز خود را بزرگ شمارد.و آنکه گناه دیگری را خرد به حساب آرد، گناه خود را بزرگ انگارد.آنکه پرده از عیب دیگری برگیرد، عیبهای درون خانه اش آشکار شود.آنکه شمشیر ستم کشد، بدان کشته شود.آنکه برای برادر خود چاهی کند، خود در آن بیفتد.
آنکه با سفیهان بیامیزد حقیر شود و آنکه با علما نشیند وقار یابد.آنکه در جاهای بد درآید متهم شود. پسرکم حق را بگو!به سودت باشد یا به زیانت.از سخن چینی بپرهیز که آن کینه را در دلهای مردم می کارد.پسرکم!اگر جستجوی بخشش می کنی به معدنهای آن روی آور.(22)

پی نوشت:

1-مناقب ابن شهر آشوب ج4 ص297،اصول کافی چاپ بیروت ج1 ص472
2-بحارالانوار ج47 ص10
3-الامام الصادق، محمد حسین مظفر، نجف ج2 ص105
4-کشف الغمه ج2 ص155، بحارالانوار ج47 ص11
5-جعفر کذاب برادر امام حسن عسکری و عموی حضرت مهدی(عج)می باشد که ادعای امامت بعد از برادر خویش کرد و به کذاب معروف بود.
6-احتجاج طبرسی ج1 ص49
7-اصول کافی ج1 ص472
8-پرتوی از زندگانی امام صادق(ع)-نورالله علیدوست خراسانی
9-کشف الغمه ج2 ص210
10-مناقب ابن شهر آشوب ج4 ص238
11ی-همان ج4 ص281
12-اصول کافی ج1 ص78
13-بحارالانوار ج47 ص16
14-همان ج67 ص320
15-کافی ج2 ص128
16-بحارالانوار ج47 ص61
17-همان ج47 ص38
18-مقاتل الطالبین ص95
19-سفینةالبحار ج1 ص578
20-تاریخ یعقوبی ج32 ص377
21-امام صادق(ع)از دید دیگران، حجة الاسلام محمد محمدی اشتهاردی
22-زندگانی امام صادق(ع) (سید جعفر شهیدی) ص85

احادیث از پیامبر اکرم و امام جعفر صادق:

2- ثَلَاثٌ مَنْ کُنَّ فِیهِ فَهُوَ مُنَافِق‏ : ْ إِذَا حَدَّثَ کَذَبَ وَ إِذَا وَعَدَ أَخْلَفَ وَ إِذَا اؤْتُمِنَ خَان‏

نشان منافق سه چیز است : 1 – سخن به دروغ بگوید . 2 – از وعده تخلف کند .3 – در امانت خیانت نماید .

تحف العقول ص 316

2-  لَا یَنَالُ شَفَاعَتِی مَنْ أَخَّرَ الصَّلَاةَ بَعْدَ وَقْتِهَا

کسی که نماز را از وقتش تأخیر بیندازد، (فردای قیامت) به شفاعت من نخواهد رسید

محاسن ص 80

3- أبغض الحلال الی الله الطلاق .

منفورترین چیزهای حلال در پیش خدا طلاق است .

نهج الفصاحه ص 157 ، ح 16

4- ِ خَیْرُ الْأَصْحَابِ مَنْ قَلَّ شِقَاقُهُ وَ کَثُرَ وِفَاقُه‏ .

بهترین یاران کسی است که ناسازگاریش اندک باشد و سازگاریش بسیار

تنبیه الخواطر معروف به مجموعه ورام ج 2 ، ص 123

5- ابن آدم إذا أصبحت معافى فی جسدک آمنا فی سربک عندک قوت یومک فعلى الدّنیا العفاء

فرزند آدم وقتی تن تو سالم است و خاطرت آسوده است و قوت یک روز خویش راداری ، جهانگر مباش .

نهج الفصاحه ص 159 ، ح 23

6-من أحب لله و أبغض لله و أعطی لله فهو ممن کمل إیمانه .

امام جعفر صادق (علیه السلام) : هر که برای خدا دوست دارد و برای خدا دشمن دارد و برای خدا عطاء کند ، از کسانی است که ایمانش کامل است .

اصول کافی ، ج 3 ، ص 189

7- ان المسلمین یلتقیان ، فافضلهما أشدهما حبا لصاحبه .

امام جعفر صادق (علیه السلام): از دو مسلمان که به هم برخورد می کند آن که دیگری را بیشتر دوست دارد بهتر است .

اصول کافی ، ج 3 ، ص 193

8- جعل الخیر کله فی بیت و جعل مفتاحه الزهد فی الدنیا .

امام جعفر صادق (علیه السلام): همه خیر در خانه ای نهاده شده و کلیدش را زهد و بی رغبتی به دنیا قرار داده اند .

اصول کافی ، ج 3 ، ص 194

9- اذا أراد الله بعبد خیرا زهده فی الدنیا و فقهه فی الدین و بصره عیوبها و من أوتیهن فقد أوتی خیر الدنیا و الاخرة .

امام جعفر صادق (علیه السلام) : چون خدا خیر بنده ای را خواهد او را نسبت به دنیا بی رغبت و نسبت به دین دانشمند کند و به دنیا بینایش سازد و به هر که این خصلتها داده شود خیر دنیا و آخرت داده شده .

اصول کافی ، ج 3 ، ص 196

10- خف الله کأنک تراه و إن کنت لا تراه فإنه یراک .

امام جعفر صادق (علیه السلام): چنان از خدا بترس که گویا او را می بینی و اگر تو او را نمی بینی او تو را می بیند .

اصول کافی ، ج 3 ، ص 110

اس ام اس میلاد پیامبر و امام صادق (ع)

امشب سخن ازجان جهان بایدگفت / توصیف رسول(ص) انس و جان باید گفت
در شـــــام ولادت دو قــطب عالم / تبریک به صــاحب الزمان (عج) باید گفت . . .
•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•
محمّد وارث پیغمبران است / که او سلطانِ شهرِ دلبران است
به حق فرمود حق لایزالی / محمّد علت خلقِ جهان است . . .
میلاد خاتم پیامبران بر شما مبارک
•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•
میلاد جامع علم و عمل و عبادت ، پرچم دار شاهراه ولایت علوى، حضرت امام جعفر صادق علیه السلام گرامى باد!
•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•
به آمنه بنت وهب، خدا عطا کرده پسر
پسر چه گویم که به خلق، خدا عطا کرده پدر
میلاد پیامبر رحمت، تاج آفرینش بر شما خجسته باد.
•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•
گوش کن هفت آسمان درشور و حالی دیگرند/عرشیان و فرشیان نام * محمد *میبرند/میلاد پیامبر نور و رحمت بر همه شما مبارک باد
•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•
ای احمدیان به نام احمد صلوات
هر دم به هزار ساعت از دم صلوات
از نور محمدی دلم مسرورست
پیوسته بگو تو بر محمد صلوات
اللهم صلی علی محمد و آل محمد
•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•
خدایا تورا سوگند میدهیم به دو مولود نورانی امشب سلامتی دین ودنیا رابه شما عطا فرماید
عید بر شما وخانواده محترمتان مبارک
•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•
درخلوت شب آمنه زیبا پسري زاد تنها نه پسر بربشریت پدري زاد در فتنه بیدادگران دادگري زاد چشم همه روشن كه چه قرص قمري زاد میلادحضرت رسول اكرم (ص) و امام جعفرصادق (ع) مبارك باد.
•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•
برترين نوع ايمان آن است كه بدانى هر جا هستى خدا با توست
حضرت محمد(ص)
•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•
عرشيان امشب زمين را لاله باران می کنند/خاک را خوشبو تر از زلف نگاران مي کنند/افرينش فيض از ديدار احمد ميبرد/کعبه امشب سجده بر خاک محمد ميبرد.
ميلادپيامبرمبارك
•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•
با نام نبي بكن مزين دهنت‎ ‎
تا خالق تو بيمه كند جان وتنت
اي آنكه زعاشقان قرآن هستي
خوشبوي كن از نام محمد(ص) دهنت
عيدتان مبارك
•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•
با محمّد برتر از آنی كه اندر وصف آیی
تالی قرانیِ و هموزن آن ثِقل ثقیلی
میلاد نبی اكرم گرامی باد
•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•
بلغ العلی بكماله
كشف الدجی بجماله
حسنت جمیع خصاله
صلوا علیه و آله
•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•
حق چو دید آن نور مطلق در حضور/ آفرید از نور او صد بحر نور
آفرینش را جز او مقصود نیست/ پاک دامن تر زاو موجود نیست
میلاد نبی اكرم گرامی باد
•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•
ماه فرو ماند از جمال محمد سرو نباشد به اعتدال محمد
قدر فلك را كمال و منزلتى نیست
در نظر قدر با كمال محمد
میلاد نور مبارك
•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•
دلم به یاد تو امشب لبالب از شور است+
تو کیستی که حریمت چو کعبه مشهور است؟
میلاد نبی اكرم مبارك
•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•
ای ششم پیشوای اهل ولا
خلق را رهبری به دین هدی
پای تا سر خدانمایی تو
هم ز سر تا بپای صدق و صفا
ولادت امام جعفر صادق و نبی اكرم مبارك
•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•
میلاد نبی اکرم بهانه خلقت و قرآن ناطق، امام صادق-ع بر شما تبریك وتهنیت باد
•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•
صادق که اساس دین ازاو شد معمور / بودند ملایک پی امرش مامور
میلاد ششمین اختر تابناك آسمان ولایت و نبی اكرم نور هدایت مبارك باد
•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•
نور عترت آمد از آیینه ام
کیست در غار حرای سینه ام
رگ رگم پیغام احمد می دهد
سینه ام بوی محمد می دهد
میلاد پیامبر اکرم و امام صادق (ع) تهنیت باد
•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•.•
از بعثت او جهان جوان شد ، گیتى چو بهشت جاودان شد ، این عید به اهل دین مبارك ، بر جمله مسلمین مبارك.عيد سعيد مبعث مبارك باد

منبع:4jok.com

پوستر و عکس عید مبعث , عکس مبعث پیامبر اکرم

مه 4, 2016 | اس ام اس های جالب, حضرت محمد(ص), ماه رجب, مبعث حضرت رسول | 0 comments

عکس مبعث پیامبر اکرم

پوستر و عکس عید مبعث , عکس مبعث پیامبر اکرم , عکس نوشته عید ، پیام تبریک مبعث حضرت محمد ( ص )

پوستر و عکس عید مبعث  , عکس مبعث پیامبر اکرم , عکس نوشته عید

عکسهای ویژه مبعث 95-96 , کارت پستال عید مبعث. پوستر عید مبعث. عکس عید مبعث , کارت پستال عید مبعث. پوستر عید مبعث. عکس عید مبعث , عکس در مورد عید مبعث 95-96 ,

یک نقاشی که تولد  حضرت محمد ( ص )  را ترسیم کرده‌است.

مَبعَث در اصطلاح اسلامی به روزی گفته می‌شود که پیامبر اکرم (ص) به پیامبری برانگیخته شد.

این اتفاق در۴۰ سالگی پیامبر(ص) در غار حراء واقع در کوه نور (در نزدیکی شهر مکه) روی داد و سرآغاز دین اسلام بود. طبق دیدگاه مشهور شیعه امامیه، این رویداد در روز ۲۷ رجب، ۱۳ سال قبل از هجرت پیامبر (ص) روی داده است.

قبل از بعثت پیامبر (ص)، دین بیشتر مردم آن ناحیه، بت‌پرستی (با همه تطورات و مظاهر آن: ماه‌پرستی، آفتاب‌پرستی، و…) بود. ادیان آسمانی تحریف‌شده نیز در قسمتهای مختلف این سرزمین پیروانی داشت. اما با بعثت پیامبر (ص) و ظهور اسلام، این دین فراگیر، و بت‌پرستی از حجاز برچیده شد.

سالگرد مبعث رسول خدا (ص)، از اعیاد بزرگ مسلمانان و به «عید مبعث» مشهور است.

عکس ، اس ام اس و پیامک جدید تبریک عید مبعث , حضرت محمد ، پیامبر اسلام

اس ام اس تبریک٬ پیام تبریک٬ پیامک تبریک

عکس عید مبعث , عکس ولادت پیامبر , تبریک مبعث

در آن هنگامه ها مردی غمین با چشم تر هر شب
به کور نور در غار حرا میرفت
همه شب با غمی سنگین
به بال مرغ اندیشه
لبش خاموش بود ولی سر و پایش پر فریاد
به فریاد خدایی تا دل بی انتها میرفت
تنی لرزان دلی ترسان
و بیم از حق تعالی داشت
و در آن غار تنهایی روایی روشن از کروبیان عرش اعلا داشت!

سائل درمانده ناامید نگردد، گر که بکوبد در سرای محمد (ص)، ای که ندای اذان
رسید به گوشت، هان که به گوشت رسد ندای محمد (ص)
مبعث رسول اکرم بر همه مسلمانان جهان مبارک باد.

امشب که شب مبعث احمد باشد
 مشمول همه عطای سرمد باشد
یارب چه شود طلوع صبح فردا
 صبح فرج آل محمد باشد
عید بزرگ مبعث مبارک

اس ام اس و پیامک جدید تبریک عید مبعث

از عرش برین همیشه تا دامن خاک
پیوسته رسد سروشی از قادر پاک
کای مایه امید دو عالم احمد
لولک لما خلقت الافلاک
مبعثش با اقرا باسم ربک آغاز و با
انااعطیناک الکوثر بیمه و با
الیوم اکملت لکم دینکم
جاودانه شد
عیـــــــــــــدتــــــــــــــــــان مبارک

غار حرا در مکه کشور عربستان

نورانی و زیباست، همه روی محمد
خاتم شده از بهره خدا، سوی محمد
نوری است، به رخساره ی دلدار
دل داده به سویش، وفا کوی محمد . . .
عید مبعث بر شما مبارک

(بیشتر…)

داستان بعثت پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله

مه 4, 2016 | حضرت محمد(ص), مبعث حضرت رسول | 0 comments

داستان بعثت پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله

مبعث٬ مبعث حضرت رسول٬

اس ام اس٬ اس ام اس تبریک٬ پیامک مبعث حضرت رسول٬ مبعث٬ مبعث حضرت رسول٬

ماجرای بعثت حضرت پیامبر، با نقل های متفاوتی روایت شده است. چه سخنی رساتر و شیرین تر از بیان امام هادی علیه السلام که می فرماید: «هنگامی که محمد صلی الله علیه و آله ترک تجارت شام گفت و آنچه خدا از آن راه به وی بخشیده بودبه مستمندان بخشید، هر روز به کوه حراء می رفت و از فراز آن به آثار رحمت پروردگار می نگریست، و شگفتی های رحمت و بدایع حکمت الهی را مورد مطالعه قرار می داد.

به اطراف آسمان ها نظر می دوخت، و کرانه های زمینو دریاها و دره ها و دشت ها و بیابان ها را از نظر می گذرانید، و از مشاهده آن همه آثار قدرت و رحمت الهی، درس عبرت می آموخت.

ازآنچه می دید، به یاد عظمت خدای آفریننده می افتاد. آن گاه با روشن بینی خاصی به عبادت خداوند اشتغال می وزید. چون به سن چهل سالگی رسید خداوند نظر به قلبوی نمود، دل او را بهترین و روشنترین و نرمترین دلها یافت.

حضرت محمد (ص )

در آن لحظه خداوند فرمان داد درهای آسمان ها گشوده گردد. محمد صلی الله علیه و آله از آنجا به آسمان ها می نگریست، سپس خدا به فرشتگان امر کرد فرود آیند، و آنها نیز فرود آمدند، و محمد صلی الله علیه و آله آنها را می دید. خداوند رحمت و توجه مخصوص خود را از اعماق آسمان ها به سر محمد صلی الله علیه و آله و چهره او معطوف داشت.

پیامبر اسلام (ص)

در آن لحظه محمد صلی الله علیه و آله به جبرئیل که در هاله ای از نور قرار داشت نظر دوخت. جبرئیل به سوی او آمد و بازوی او را گرفت و سخت تکان داد و گفت: ای محمد! بخوان. گفت چه بخوانم؟

جبرئیل گفت:

«نام خدایت را بخوان که جهان و جهانیان را آفرید. خدائی که انسان را از ماده پست (نطفه) آفرید. بخوان که خدایت بزرگ است. خدائی که با قلم دانش آموخت و به انسان چیزهائی یاد داد که نمی دانست»

آغاز بعثت

بعثت پیغمبر (ص)

بعثت و اهداف آن

نگاهی به احادیث بعثت

واقعیت بعثت از دیدگاه شیعه

تاریخ و زمان بعثت
درباره تاریخ بعثت رسول خدا (ص) در روایات و احادیث شیعه و اهل سنت اختلاف است و مشهور میان علماء ودانشمندان شیعه آن است که بعثت آنحضرت در بیست وهفتم رجب سال چهلم عام الفیل بوده، چنانچه مشهور میان علماء و محدثین اهل سنت آن است که این ماجرا در ماه مبارک رمضان آن سال انجام شده که در شب و روز آن نیزاختلاف دارند، که برخی هفده رمضان و برخی هیجدهم و جمعی نیز تاریخ آنرا بیست و چهارم آن ماه دانسته اند.

بحث درباره تاریخ و زمان بعثت

آیا نخستین وحی در ماه رمضان بود؟

فلسفه و اهداف بعثت
جهان در آستانه بعثت حضرت رسول اکرم صلّی الله علیه و آله در انحطاط و بحران شگفت انگیزی قرار داشت. جهالت، غارتگری، ظلم و ستم، تضییع حقوق ضعیفان و محرومان، فساد و بی بند و باری، تبعیض و ناعدالتی، نگرانی و دلهره، دوری از اخلاق و انسانیت، تمام جوامع بشری را در آن روزگار فرا گرفته بود.

در این میان منطقة جزیرة العرب و به ویژه شهر مکه از منظر فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی، پایین ترین و بدترین وضع را تحمل می کرد. خضوع اعراب جاهل در مقابل چوبهای خشکی که به صورت بت درست شده بود و اهالی مکه در مقابل آن اجسام بی جان قربانیها کرده و استمداد می طلبیدند، هر انسان فهمیده و عاقلی را به تعجب و تأسف وا می داشت. زنان نه تنها از حقوق اساسی خود محروم بودند، بلکه همانند کالای بی جان خرید و فروش می شدند و… .

فلسفه بعثت پیامبران

اهداف بعثت پیامبر (ص)

راز بعثت و نهضت پیامبران

نوری که از افق حرا طلوع کرد

تکامل انسان، هدف بعثت انبیاء

بعثت، انتظار و ظهور /گفت وگو با دکتر محمد سپهری

بعثت در کلام معصومین علیهم السلام
در بحار الانوار از زبان حضرت علی علیه السلام می خوانیم «وَلَمْ یَجْمَعْ بَیْتٌ وَاحِدٌ یَوْمَئِذٍ فِی الْاِسْلاَمِ غَیْرَ رَسُولِ اللّه وَخَدِیجَةَ وَاَنَا ثَالِثُهُمَا اَرَی نُورَ الْوَحْیِ وَالرِّسَالَةِ وَ اَشُمُّ رِیحَ النَّبُوَّةِ وَلَقَدْ سَمِعْتُ رَنَّةَ الشَّیْطَانِ حِیْنَ نَزلَ الْوَحْیُ عَلَیْهِ صلی الله علیه و آله فَقُلْتُ یَا رَسُولَ اللَّهِ مَا هَذِهِ الرَّنَّةُ فَقَالَ هَذَا الشَّیْطَانُ قَدْ اَیِسَ مِنْ عِبَادَتِهِ اِنَّکَ تَسْمَعُ مَا اَسْمَعُ وَتَرَی مَا اَرَی اِلاَّ اَنَّکَ لَسْتَ بِنَبِیٍّ وَلَکِنَّکَ لَوَزِیرٌ وَاِنَّکَ لَعَلَی خَیْرٍ؛ [در آن روزها] در هیچ خانه ای، اسلام راه نیافت، جز خانه رسول خدا (ص) و خدیجه. و من سوّمین آنان بودم، من نور وحی و رسالت را می دیدم و بوی نبّوت را استشمام می کردم. هنگامی که وحی بر پیامبر فرود آمد، ناله شیطان را شنیدم. گفتم: ای رسول خدا! این ناله کیست؟ گفت: شیطان است که از پرستش خویش مأیوس شد و فرمود: علی! تو آنچه را من می شنوم، می شنوی و آنچه را که من می بینم، می بینی؛ جز اینکه تو پیامبر نیستی؛ بلکه وزیر من هستی و به راه خیر می روی.» (بحار الانوار، محمّد باقر مجلسی، بیروت، مؤسسة الوفا، ج 18، ص 223، ینابیع المودّة، قندوزی، دار الاسوة، ج 1، ص 208)

واقعیت بعثت از دیدگاه شیعه

بعثت در کلام خاندان رسالت

بعثت از دیدگاه امیرالمومنین علیه السلام(1) (2)

بعثت در کلام امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری
غایت بعثت همان است که خدای تبارک و تعالی در سوره جمعه فرموده است: «هو الذی بعث فی الامیین رسولاً منهم یتلوا علیهم آیاته و یزکیهم و یعلمهم الکتاب و الحکمه و ان کانوا من قبل لفی ضلالٍ مبین» غایت بعثت اینهایی است که در این آیه شریفه ذکر می فرماید. می فرماید که: «خدای تبارک و تعالی آن خدایی است که مبعوث کرده است در بین شما از خود شما یک رسولی، یک فرستاده ای و این فرستاده این چند امر را از طرف خدا باید انجام بدهد «یتلوا علیهم آیاته» آیات خدا را بر مردم قرائت کند. قرآن آیات الهی است و انگیزه بعثت، آوردن این کتاب بزرگ است و تلاوت کردن این کتاب بزرگ و آیه عظیم الهی است.گرچه همه عالم آیات حق تعالی هستند لکن قرآن کریم فشرده از تمام خلقت و تمام چیزهایی که در بعثت باید انجام بگیرد، قرآن کریم یک سفره ای است که خدای تبارک و تعالی به وسیله پیغمبر اکرم در بین بشر گسترده است که تمام بشر از آن هر یک به مقدار استعداد خودش استفاده کند.

امام خمینی ثابت و استوار(انگیزه بعثت پیامبر اکرم(ص))

بیانات مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه ای(1) (2)

بعثت پیامبر اعظم در شعر و ادب
اشرف مخلوق ربّ العالمین

آن چهل ساله نگار نازنین

در میان اوّلین و آخرین

یافت او را حقتعالی اینچنین

قلب او را بهترین قلبها

عاشق و خاشعترین قلبها

دل مطیع و اوسع اندر ظرفیت

منشرح آن سینه با عافیت

روز مبعث طالع از ربّ الفلق

دیده اش را نور دیگر داد حقّ

مبعث خاتم انبیاء محمّد مصطفی صلی الله علیه و آله

باران وحی

عطر رسالت

او آمد

پیام آور لحظه های زلال

در افق روشن وحی

شکوه آفرینش

منبع : وبسایت { http://www.hawzah.net/fa/occation/view/67512 }

گرداوری : فن و هنر ایران زمین

پیامبر اسلام (ص) از دیدگاه امام صادق(ع)

مه 4, 2016 | حضرت محمد(ص), مبعث حضرت رسول, میلاد حضرت محمد (ص) | 0 comments

پیامبر اسلام (ص) از دیدگاه امام صادق(ع)

Mohammad

حضرت محمد(ص)  در سن چهل سالگى به پیامبری مبعوث شد

 پیامبر اسلام (ص) از دیدگاه امام صادق(ع)
در طول تاريخ بشريت كم تر انسانى وجود دارد كه مانند پيامبر اسلام تمام خصوصيات زندگى اش به طور واضح و روشن بيان و ثبت شده باشد.
خداوند متعال در قرآن كريم ـ كتابى كه خود حافظ اوست(1) و بدون هيچ تغييرى تا قيامت باقى است ـ با زيباترين عبارات و كامل ترين بيانات, آن حضرت را معرفى نموده و با عالى ترين صفات ستوده است.خداوند متعال مى فرمايد: (انك لعلى خلق عظيم); (2) اى پيامبر! تو بر اخلاقى عظيم استوار هستى.
نيز مى فرمايد: (محمد رسول الله و الذين معه اشداو على الكفار رحمإ بينهم. ) (3) محمد( ص) فرستاده خداست و كسانى كه با او هستند در برابر كفار سر سخت و در ميان خود مهربانند.
محققان، تاريخ نويسان و دانشمندان در ابعاد گوناگون زندگى حضرت محمد(ص) سخن گفته اند. اما ائمه (عليهم السلام) با نگاهى ژرف و دقيق سيماى آن شخصيت بى نظير و دريكتاى عالم خلقت را به تماشا نشسته, به معرفى زندگى, مبارزات و آموزه هاى آن حضرت پرداختند. دراين نوشتار برآنيم تا گوشه هايى از زندگى و شخصيت حضرت محمد(ص) رااز نگاه امام صادق( عليه السلام ) به تماشا بنشينيم.

تولد نور

تولد نور
امام صادق(عليه السلام) به نقل از سلمان فارسى فرمود: پيامبر اكرم(ص) فرمود: خداوند متعال مرا از درخشندگى نور خودش آفريد (4)
نيز امام صادق(عليه السلام) فرمود: خداوند متعال خطاب به رسول اكرم(ص) فرمود: (اى محمد! قبل از اين كه آسمان ها, زمين, عرش و دريا را خلق كنم. نور تو و على را آفريدم…)(5)
ثقه الاسلام كلينى(ره ) مى نويسد: امام صادق(عليه السلام) فرمود: (هنگام ولادت حضرت رسول اكرم(ص) فاطمه بنت اسد نزد آمنه( مادر گرامى پيامبر) بود. يكى از آن دوبه ديگرى گفت: آيا مى بينى آنچه را من مى بينم؟
ديگرى گفت: چه مى بينى؟
او گفت: اين نور ساطع كه ما بين مشرق و مغرب را فرا گرفته است!
در همين حال, ابوطالب(عليه السلام) وارد شد و به آن ها گفت: چرا در شگفتيد؟ فاطمه بنت اسد ماجرا را به او گفت.
ابوطالب به او گفت: مى خواهى بشارتى به تو بدهم؟
او گفت: آرى.
ابو طالب گفت: از تو فرزندى به وجود خواهد آمد كه وصى اين نوزاد خواهد بود (6)
نامهاى پيامبر
كلبى, از نسب شناسان بزرگ عرب مى گويد: امام صادق(عليه السلام) از من پرسيد: در قرآن چند نام از نام هاى پيامبر خاتم(ص) ذكر شده است؟
گفتم: دو يا سه نام.
امام صادق(عليه السلام) فرمود: ده نام از نام هاى پيامبر اكرم در قرآن آمده است: محمد , احمد ,عبدالله , طه , يس , نون , مزمل, مدثر, رسول و ذكر.
سپس آن حضرت براى هر اسمى آيه اى تلاوت فرمود. نيز فرمود: (ذكر) يكى از نام هاى محمد(ص) است وما (اهل بيت) (اهل ذكر) هستيم. كلبى! هر چه مى خواهى از ما سوال كن. كلبى مى گويد: (از ابهت صادق آل محمد(ص) به خدا سوگند! تمام قرآن را فراموش كردم و يك حرف به يادم نيامد تا سوال كنم. (7)
برخى چهارصد نام و لقب پيامبر(ص) كه در قرآن آمده است, را بر شمرده اند. (8)
عظمت نام محمد (ص)
جلوه نام محمد(ص ) براى امام صادق( عليه السلام) به گونه اى بود كه هر گاه نام مبارك حضرت محمد( ص ) به ميان مى آمد،عظمت و كمال رسول خدا(ص ) چنان در وى تإثير مى گذاشت، كه رنگ چهره اش گاهى سبز و گاهى زرد مى شد به طورى كه آن حضرت در آن حال, براى دوستان نيز نا آشنا مى نمود.(9) امام صادق(عليه السلام) گاهى بعد از شنيدن نام پيامبر(ص) مى فرمود: جانم به فدايش.
اباهارون مى گويد: روزى به حضور امام صادق(عليه السلام) شرفياب شدم. آن حضرت فرمود: اباهارون! چند روزى است كه تو را نديده ام.
عرض كردم: خداوند متعال به من پسرى عطا فرمود.
آن حضرت فرمود: خدا او را براى تو مبارك گرداند چه نامى براى او انتخاب كرده اى؟
گفتم: او را محمد ناميده ام.
امام صادق( عليه السلام) تا نام محمد را شنيد( به احترام آن حضرت) صورت مباركش رابه طرف زمين خم كرد ,نزديك بود گونه هاى مباركش به زمين بخورد. آن حضرت زيرلب گفت: محمد, محمد, محمد. سپس فرمود: جان خودم، فرزندانم، پدرم و جميع اهل زمين فداى رسول خدا(ص) باد! و باز فرمود او را دشنام مده! كتك نزن! بدى به او نرسان! بدان! در روى زمين خانه اى نيست كه در آن نام محمد وجود داشته باشد، مگر اين كه آن خانه در تمام ايام مبارك خواهد بود. (10)

امام صادق (ع) فرمود: خدا هيچ مخلوقى را بهتر از محمد(ص) نيافريد
سيماى محمد(ص)
امام جعفر صادق( عليه السلام ) فرمود: امام حسن( عليه السلام ) از دائي اش (هند بن ابى هاله) (11) كه در توصيف چهره پيامبر(ص) مهارت داشت, در خواست نمود تا سيماى دل آراى خاتم پيامبران (ص) را براى وى توصيف نمايد.
هند بن ابى هاله در پاسخ گفت: ( رسول خدا ( ص) در ديده ها با عظمت مى نمود, در سينه ها مهابتش وجود داشت . قامتش رسا ,مويش نه پيچيده ونه افتاده , رنگش سفيد و روشن , پيشانيش گشاده , ابروانش پرمو وكمانى و ازهم گشاده , در وسط بينى برآمدگى داشت. ريشش انبوه, سياهى چشمش شديد, گونه هايش نرم و كم گوشت.

دندان هايش باريك و اندامش معتدل بود. آن حضرت هنگام راه رفتن با وقار حركت مى كرد. وقتى به چيزى توجه مى كرد به طور عميق به آن مى نگريست. به مردم خيره نمى شد, به هر كس مى رسيد سلام مى كرد, همواره هادى و راهنماى مردم بود. براى از دست دادن امور دنيايى خشمگين نمى شد. براى خدا چنان غضب مى نمود كه كسى او را نمى شناخت. اكثر خنديدن آن حضرت تبسم بود.
برترين مردم نزد وى كسى بود كه, بيشتر مواسات و احسان و يارى مردم نمايد…) (12)
اوصاف پيامبر در تورات و انجيل
خداوند متعال در وصف پيامبر(ص) فرمود: (الذين ءاتينهم الكتب يعرفونه كما يعرفون ابنإهم و ان فريقا منهم ليكتمون الحق و هم يعلمون) (14) كسانى كه كتاب آسمانى به آنان داديم, او را همچون فرزندان خود مى شناسند; (ولى) جمعى از آنان, حق را آگاهانه كتمان مى كنند.
امام صادق(عليه السلام) فرمود: (يعرفونه كما يعرفون ابنائهم) زيرا خداوند متعال در تورات و انجيل و زبور , حضرت محمد( ص), مبعث, مهاجرت, و اصحابش را چنين توصيف نمود:(محمد رسول الله و الذين معه اشداء على الكفار رحماءبينهم…) محمد ( ص ) فرستاده خداست ؛ و کساني که با او هستند دربرابر کفار سرسخت و شديد و در ميان خود مهربانند. پيوسته آنها را در حال ركوع و سجود مى بينى , در حالى كه همواره فضل خدا و رضاى او را طلبند. نشانه آن ها در صورتشان از اثر سجده نمايان است. اين, توصيف آنان در تورات و توصيف آنان در انجيل است… .(15)
امام صادق(عليه السلام) فرمود: اين, صفت رسول خدا(ص) و اصحابش در تورات و انجيل است. زمانى كه خداوند پيامبر خاتم(ص) را به رسالت مبعوث نمود اهل كتاب ( يهود و نصارى) او را شناختند اما نسبت به او كفر ورزيدند, همان گونه كه خداوند متعال فرمود:( فلما جاءهم ما عرجوا كفروا به) (16) هنگامى كه اين پيامبر نزد آن ها آمد كه (از قبل) او را شناخته بودند, به اوكافر شدند. (17)
خداوند متعال در قرآن كريم در وصف پيامبر(ص) مى فرمايد: ( و ما ارسلناك الا رحمه للعالمين) (18) ما تو را جز براى رحمت جهانيان نفرستاديم. و در جای دیگر نيز مى فرمايد:اشدإ على الكفار رحماء بينهم…) در برابر كفار سرسخت و شديد و در ميان خود مهربانند. اين دو چگونه با هم جمع مى شوند؟
توجه به اين آيه براى طرفدارى انديشه تسامح و تساهل ضرورى است. آيا ممكن است كامل ترين انسان كه با كامل ترين كتاب آسمانى براى هدايت تمام جهانيان مبعوث گرديده است در مقابل دشمنان دين هيچ عكس العملى جز مهربانى نداشته باشد؟! براى اداره جامعه دينى و بقاى آن بايد در مقابل دشمنان دين ايستاد شدت عمل نسبت به كافران ومبارزه با آن ها براى از بين بردن موانع هدايت عين رحمت است.

برترين مخلوق
حسين بن عبدالله مى گويد: به امام صادق(عليه السلام) عرض كردم: آيا رسول خدا(ص) سرور فرزندان آدم بود؟
آن حضرت فرمود: قسم به خدا، او سرور همه مخلوقات خداوند بود. خدا هيچ مخلوقى را بهتر از محمد(ص) نيافريد. (19)
امام صادق(عليه السلام) در حديث ديگرى فرمود: چون رسول خدا(ص) را به معراج بردند جبرئيل تا مكانى با وى همراه بود واز آن به بعد او راهمراهى نمى كرد. پيامبر(ص) فرمود: جبرئيل در چنين حالى مرا تنها مى گذارى؟! جبرئيل گفت : تو برو . سوگند به خدا در جايى قدم گذاشته اى كه هيچ بشرى قدم نگذاشته و بيش از تو بشرى به آن جا راه نيافته است.(20)

معمر بن راشد مى گويد: از امام صادق(عليه السلام) شنيدم كه فرمود: يك نفر يهودى خدمت رسول خدا(ص) رسيد و به دقت او را نگريست.
پيامبر اكرم(ص) فرمود: اى يهودى! چه حاجتى دارى؟ يهودى گفت: آيا تو برترى يا موسى بن عمران; آن پيامبرى كه خدا با او تكلم كرد و تورات و انجيل را بر او نازل نمود و به وسيله عصايش دريا را براى او شكافت و به وسيله ابر بر او سايه افكند؟
پيامبر(ص) فرمود: خوش آيند نيست كه بنده خود ستايى كند ولكن (در جوابت) مى گويم كه حضرت آدم( عليه السلام) وقتى خواست از خطاى خود توبه كند, گفت:
(اللهم انى اسالك بحق محمد و آل محمد لما غفرت لى) خدايا! به حق محمد و آل محمد از تو مى خواهم كه مرا عفو نمايى. خداوند نيز توبه اش را پذيرفت. حضرت نوح(عليه السلام) وقتى از غرق شدن در دريا ترسيد گفت: ( اللهم انى اسالك بحق محمد و آل محمد لما انجيتنى من الغرق) ; خدايا به حق محمد و آل محمد از تو در خواست مى كنم. مرا ازغرق شدن نجات بدهى. خداوند نيز او را نجات داد.

حضرت ابراهيم(عليه السلام) در داخل آتش گفت: (اللهم انى اسالك بحق محمد وآل محمد لما انجيتنى منها); خدايا! به حق محمد وآل محمد از تومى خواهم كه مرا از آتش نجات دهى. خداوند نيز آتش را براى او سرد و گوارا نمود. حضرت موسى(عليه السلام) وقتى عصايش را به زمين انداخت و در خود احساس ترس نمود گفت: (اللهم انى اسالك بحق محمد و آل محمد لما امنتنى); خدايا! به حق محمد و آل محمد از تو در خواست مى نمايم كه مرا ايمن گردانى. خداوند متعال به او فرمود:(لاتخف انك انت الاعلى) (21) نترس. مسلما تو برترى.
اى يهودى, اگر موسى(عليه السلام) امروز حضور داشت و مرا درك مى كرد و به من و نبوت من ايمان نمى آورد. ايمان و نبوتش هيچ نفعى به حال او نداشت. اى يهودى! از ذريه من شخصى ظهور خواهد كرد به نام مهدى( عليه السلام) كه زمان خروجش عيسى بن مريم براى يارى او فرود مى آيد و پشت سر او نماز مى خواند. (22)

پيامبر(ص) فرمود: دنيا خانه كسى است كه خانه (واقعى) ندارد

سياستمدارى پيامبر(ص)
درعرف جهاني امروز( سياست ) را به معناي نيرنگ و دروغ براي كسب قدرت و سلطه بر مردم تعريف مي كنند، اما (سياست) در لغت به معناى (اداره كردن امور مملكت و حكومت كردن است). خداوند متعال پيامبر خاتم ( ص) جانشينان بر حق او ائمه معصومين (عليهم السلام) را از بهترين سياستمداران شمرده است در زيارت جامعه , در وصف ائمه (عليهم السلام) كه پرورش يافتگان مکتب نبوتند, آمده است: (وساسه العباد).
فضيل بن يسار مى گويد: از امام صادق(عليه السلام) شنيدم كه به بعضى از اصحاب قيس ماصر فرمود: خداوند ـ عزوجل ـ پيغمبرش را تربيت كرد و نيكو تربيت فرمود. چون تربيت او را تكميل نمود, فرمود: ( انك لعلى خلق عظيم); تو بر اخلاق عظيمى استوارى. سپس امر دين و امت را به او واگذار نمود تا سياست و اداره بندگانش را به عهده بگيرد, سپس فرمود: (ما اتاكم الرسول فخذوه و ما نهاكم عنه فانتهوا) (23) آنچه را رسول خدا براى شما آورد، بگيريد،( و اجرا كنيد) و از آنچه نهى كرد، خود دارى نماييد.

رسول خدا(ص) استوار، موفق و مويد به روح القدس بود و نسبت به سياست و تدبير خلق هيچ گونه لغزش و خطايى نداشت و به آداب خدا تربيت شده بود،… .
زهد و وارستگى
حضرت محمد( ص) هرگز نسبت به دنيا و لذايذ زودگذر آن ميلى نشان نداد و به آن توجهى نكرد. آن حضرت براى هدايت مردم و رساندن آن ها به سعادت دنيا و آخرت وارد عرصه سياست شد.
امام صادق(عليه السلام) مى فرمايد: روزى رسول خدا(ص) در حالى كه محزون بود، از منزل خارج شد فرشته اى بر او نازل شد، در حالى كه كليد گنج هاى زمين را به همراه داشت. فرشته گفت: اى محمد(ص) اين كليدهاى گنج هاى زمين است. پروردگارت مى فرمايد: اين كليدها را بگير و درگنج هاى زمين را باز كن وآنچه مى خواهى ازآن استفاده نما. بدون اين كه نزد من ذره اى ازآن ها كم شود.
پيامبر(ص) فرمود: دنيا خانه كسى است كه خانه (واقعى) ندارد. كسانى دور آن جمع مى شوند كه عقل ندارند.
فرشته گفت: به آن خدايى كه تو رابه حق مبعوث نمود! وقتى در آسمان چهارم كليدها را تحويل مى گرفتم , همين سخن را از فرشته ديگرى شنيدم.
ابن سنان مى گويد: امام صادق(عليه السلام) فرمود: مردى نزد پيامبر( ص) آمد، در حالى كه آن حضرت روى حصيرى نشسته بود كه زبرى آن بر بدن آن حضرت اثر گذاشته بود و بربالشى از ليف خرما تكيه نموده بود كه برگونه هاى گلگونه اش نفوذ كرده بود.آن مرد درحالى كه جاهاى اثر كرده را مسح مى نمود گفت: كسرى و قيصر (پادشاهان ايران و روم) هرگز چنين راضى نمى شوند و بر حرير و ديبا مى خوابند و تو ( كه سرور مخلوقات خدايى) بر اين حصير!
پيامبر(ص) فرمود: به خدا من از آن ها برتر و گرامى تر هستم. من كجا و دنيا كجا! مثال زودگذر بودن دنيا مثال شخصى است كه بر درختى سايه دار عبور مى كند،لحظه هايى از سايه درخت استفاده مى كند و وقتى سايه تمام شد از آن جا كوچ مى كند و درخت را رها مى كند.
هيچ زمينه اى از زندگى پيامبر(ص) نيست مگر اين كه امام صادق(عليه السلام) در آن زمينه سخنانى با ارزش دارد. به عنوان حسن ختام به ذكر خطبه اى از آن حضرت در توصيف پيامبر(ص) اكتفا مى كنيم.
خطبه امام صادق (عليه السلام) در وصف حضرت محمد ( ص )
بردبارى، وقار و مهربانى خدا سبب شد تا گناهان بزرگ و كارهاى زشت مردم مانع نشود كه دوست ترين و شريف ترين پيغمبرانش  يعنى محمد بن عبدالله(ص) را براى مردم بر گزيند.
محمد بن عبدالله(ص) در حريم عزت تولد يافت، در خاندان شرافت اقامت گزيد، حسب و نسبش آلوده نگشت، صفاتش را دانشمندان بيان كردند و حكميان در وصفش انديشه نمودند، او پاكدامنى بى نظير، هاشمى نسبى بى مانند و بى مانندى از اهل مكه بود.

حيا صفت او بود و سخاوت طبيعتش، بر متانت ها و اخلاق نبوت سرشته شده بود. اوصاف خويشتن دارى هاى رسالت بر او مهر شده بود تا آن گاه كه مقدرات و قضا و قدر الهى عمر اورا به پايان رسانيد و حكم حتمى پروردگار او را به سرانجامش منتهى ساخت.
هر امتى، امت پس از خود را به آمدنش مژده داد. نسل به نسل از حضرت آدم تا پدر بزرگوارش، عبدالله، هر پدرى او را به پدر ديگر تحويل داد اصل و نسبش به ناپاكى آميخته نشد و ولادت او با ازدواج نا مشروع پليد نگشت. ولادتش در بهترين طايفه، گرامى ترين نواده (بنى هاشم)، شريف ترين قبيله (فاطمه مخزوميه) و محفوظترين شكم باردار (آمنه دختر وهب) و امانت دارترين دامن بود.
خدا او را برگزيد ،پسنديد و انتخاب كرد سپس كليدهاى دانش و سر چشمه هاى حكمت را به او داد. او را مبعوث نمود تا رحمت بر بندگان و بهار جهانيان باشد. خداوند كتابى را بر او نازل كرد، كه بيان و توضيح هر چيزى در آن است و آن را به لغت عربى، بدون هيچ انحرافى قرار داد به اميد اين كه مردم پرهيزكار شوند. آن را براى مردم بيان كرد و معارف آن را روشن ساخت و با آن دينش را آشكار ساخت و واجباتى را لازم شمرد و حدودى را براى مردم وضع نمود وبيان كرد.

آن ها را براى مردم آشكار نمود و آن ها را آگاه ساخت. آن حضرت در آن امور راهنمايى به سوى نجات و نشانه هاى هدايت به سوى خدا مى باشد. رسول خدا(ص) رسالتش را تبليغ كرد مإموريتش را آشكار ساخت بارهاى سنگين نبوت را كه به عهده گرفته بود به منزل رسانيد و به خاطر پرورگارش صبر كرد و در راهش جهاد نمود. با برنامه ها و انگيزه هايى كه براى مردم پى ريزى نمود و مناره هايى كه نشانه هاى آن را بر افراشت براى امتش خير خواهى كرد و آن ها را به سوى نجات و رستگارى فرا خواند و به ياد خدا تشويق وبه راه هدايت دلالت كرد تا مردم پس از او گمراه نشوند. آن حضرت نسبت به مردم دلسوز و مهربان بود.

پی نوشت ها

(1) حجر, آيه 9. (انا نحن نزلنا الذكر و انا له لحافظون)…(2) قلم, آيه 4….(3) فتح, آيه 29….
(4) مصباح الشريعه, ترجمه زين العابدين كاظمى, ص 126.(خلقنى الله من صفوه نوره. ..)
(5) جلإ العيون. ص 11….(6) همان, ص 36….(7) بحار الانوار, ج 16, ص101….(8) مناقب, ج 1, ص 150.
(9) سفينه البحار, ج 1, ص 433….(10) بحار الانوار, ج 17, ص 30,…(11) هند بن ابى هاله, فرزند حضرت خديجه(س) از شوهر قبلى اش بود كه در خانه پيامبر اسلام رشد و نمو نمود.
(12) بحار الانوار, ج 16, ص 148 ـ 147.

(13) كليات سعدى, فصل طيبات, ص 533 ـ 532….(14) بقره, آيه 146….(15) فتح, آيه 29….
(16) بقره, آيه 89….(17) تفسير نور الثقلين, ج 1, ص 138 و ج 5, ص 77….(18) انبيإ, آيه 107.

(19) اصول كافى, ترجمه سيد جواد مصطفوى, ج 2, ص 325….(20) همان, ص 321….(21) طه, آيه 68….(22) بحار الانوار, ج 16, ص 366. به نقل از جامع الاخبار, ص 8 ـ 9.
(23) حشر, آيه 7.

منبع : aviny.com
مجموعه: زندگینامه بزرگان دینی

گرداوری : فن و هنر ایران زمین