کربوکسی متیل سلولز ( CMC )
نام صنعتی : کربوکسی متیل سلولز CMC
فرمول شیمیایی : CH2-COOH
گرید حفاری : LVT | HVT
نام های دیگر : Carboxymethyl cellulose
بسته بندی : کیسه 25 کیلویی
کربوکسی متیل سلولز (Carboxymethyl cellulose) یا (CMC) از مشتقات سلولز است .این ماده از استخلاف شدن گروههای کربوکسی متیل(-CH۲-COOH) بجای برخی از گروههای هیدروکسیل (-OH) بدست میآید.
کربوکسی متیل سلولز
خواص فیزیکی: ۱-حلالیت ۲-ویسکوزیته در محلول ۳-فعالیت سطحی ۴-خواص ترموپلاستیکی ۵-پایداری (در برابر تخریبات زیست شناختی ، گرما،آبکافت و اکسایش)
کربوکسی متیل سلولز در موارد زیر مورد نیاز است :
۱-صنایع پودر شوینده
۲-صنایع رنگ و رزین
۳-صنایع کاغذ و مقوا
۴-صنایع کاشی و سرامیک
۵-صنایع فرش و موکت
۶-صنایع الکترود جوشکاری
۷-صنایع چسب
۸-رونمای ساختمان
۹-و بسیار کاربردهای دیگر……
تصویر:Ethylene Diamine ۱
مصارف پودر CMC در صنایع
1. مصارف خوراکی :
امولسیون کننده ، غلظت دهندگی ، نگهدارنده و تثبیت کننده ، نگهدارنده و جذب کننده آب ، عامل حفظ شکل و ظاهر (رئولوژی) که می توان از آن به جای ژلاتین استفاده کرد که از لحاظ اقتصادی به صرفه است و موجب حفظ طعم واقعی و تازگی مواد غذا می شود و به عنوان نگهدارنده و یکی از ضروری ترین افزودنی های خوراکی محسوب می شود . در حال حاضر به طور گسترده ای در بستنی جهت مقاومت در برابر ذوب شدن ، در تولید انواع شیرینی ، انواع آب میوه و نوشیدنی های مایع ، غذاهای منجمد ، آب نبات ، کلوچه ، بیسکویت و کیک ، محصولات لبنی و گوشتی ، ماکارونی فوری ، کنسروها و کمپوتهای میوه استفاده می گردد . ازسی ام سی می تواند برای محافظت و پایدار کردن پروتئین ها به ویژه پروتئین سبوس استفاده شود.
2. مصارف کربوکسی متیل سلولزدر مواد دارویی ، آرایشی و شیمیایی:
تعلیقساز ذرات ، روانساز ، محافظ پوست ، زداینده چرک و لکه ، یکدست کننده ، بقاء رنگ ، پراکندگی یکدست ، غلظت بخش و تثبیت کننده .
سی ام سی در تولید خمیردندان به دلیل مزه و طعم و جلا دهنده بودن آن ، شامپوها ، کرم های دست ، خمیر ریش تراش مایع ، و عمل متورم کردن به دلیل آب دوستی و کاربرد وسیع در قرص های دارویی دارد.
3. مصارف پودر CMC در صنعت نساجی:
نگهدارنده و جذب کننده آب ، هماهنگ کننده تار و پود ، چسب مناسب برای الیاف و تشکیل دهنده لایه ، غلظت دهنده در خمیرهای چاپ و ماده اولیه در فرایندهای مختلف تکمیل ، عامل استحکام و هماهنگی به جای گرین (دانه) هماهنگ کننده تار و پود و مقاوم کننده در برابر فرسودگی می شود. سی ام سی به عنوان ماده اولیه فرایند چاپ ، مخصوصاً در پارچه های ابریشمی به کار میرود. همچنین در آهار زنی نخهای مصنوعی استفاده می شود.
4. مصارف پودر CMC در رنگ و رزین:
بعنوان عامل کنترل ویسکوزیته در رنگ های امولسیون استفاده می شود. به عنوان ماده ای برای پر کردن منافذ در سطوح منفذ دار سطح دیوار گچی ، غلظت دهنده ، عامل حجم دهنده برای مواد پرکننده ، نگهدارنده رنگ ، نگهدارنده و جذب کننده آب ، تشکیل دهنده لایه ، تعلیق ساز ذرات ، تثبیت کننده و یک دست کننده میباشد.
5. مصارف پودر CMC در صنعت شوینده ها و صابون ها:
موجب معلق ماندن چرک جدا شده می گردد و دارای حداکثر قدرت حل کردن چرک و چربی است. سی ام سی موجب پر شدن حد فاصل تار و پود پارچه شده و مانع نفوذ چرک در لابه لای آن می شود و از چرک مردگی ممانعت می کند و از همه مهم تر این که می تواند امولسیون صابون و یا محلول را غلظت داده و ساختار آن را تثبیت بخشد و نیز تعلیق ساز ذرات و خاک می باشد و آسیبی به پوست نمی رساند.
6. مصارف پودر CMC در صنعت کاغذ سازی و مقوا :
ایجاد مقاومت در برابر ساییدگی ، ایجاد خاصیت ضد شکنندگی ، افزایش قدرت کشش و سختی کاغذ ، غلظت بخش ، تشکیل دهنده لایه چسبنده ، افزایش استحکام ، انعطاف سطح در برابر تاشدگی را بهبود می بخشد. از کربوکسی متیل سلولز در ساخت مقوای چین دار به عنوان عامل کنترل کننده ویسکوزیته ، و تثبیت کننده برای خمیرهای نشاسته ای و چسب آن قابل استفاده می شود.
7. مصارف پودر CMC در صنعت کاشی و سرامیک:
تثبیت کننده ، تشکیل دهنده لایه ، غلظت دهنده ، نگهدارنده و جذب کننده آب ، به عنوان غلظت دهنده در قالب های کوزه گری ، جلوگیری از ترک و حباب ، قدرت چسبندگی را افزایش می دهد و باعث شکل پذیری آسان و افزایش استحکام آن تا 2 یا 3 برابر می شود. سبب افزایش پخش شوندگی لعاب و استحکام چسبندگی بین لعاب و سرامیک می شود.
8. مصارف پودر CMC در حفاری چاه های نفت:
بهبود کیفیت گل حفاری ، ایجاد غلظت ، عاملی در کاهش ضایعات فیلتراسیون محلول حاصل از حفاری نفت ، کنترل کننده اتلاف مایع ، عامل درزگیری دیواره چاه ، جاذب و نگهدارنده آب ، تعلیق ساز خاک و نیز غلظت دهنده
9. مصارف پودر CMC در تخته های چند لایه:
تعلیق ساز ذرات ، غلظت دهنده ، روان ساز ، افزایش استحکام ، تثبیت کننده ، مقاوم در برابر گرما و یک دست کننده می باشد.
10. مصارف پودر CMC در الکترودهای جوشکاری:
تشکیل دهنده لایه ، یک دست کننده ، غلظت دهنده ، استحکام بخش ، روان ساز
11. مصارف پودر CMC در صنایع چرم:
بهبود دهنده سطح و جلا ، پرپشت کننده ، محافظ بافت چرم های مصنوعی
12. مصارف پودر CMC در فرش و موکت:
آهارزنی در صنعت فرش و موکت
13. مصارف پودر CMC در چسب:
بعنوان خاصیت تشکیل فیلم ، کشش سطحی خوب ، کاغذ دیواری ، چسب چرم ، به عنوان یک چسب در خمیر کاغذ ، چسب کاغذ سنباده و غیره به کار می رود.
14. مصارف پودر CMC در سموم و آفت کش ها:
به عنوان عامل تعلیق ساز کاربرد دارد.
کربوکسی متیل سلولزCMC
که ابتدا در آلمان کشف و سپس در آمریکا و بعد در سایر کشورهای غربی گسترش یافته، در دو گرید صنعتی و غذایی به صورت فراگیر مورد استفاده قرار میگیرد.کربوکسی متیل سلولز یا C.M.C عبارت است از یک گرد سفید رنگ، بی بو، بدون رنگ، قابل تعلیق در آب و تحت شرایط نرمال غیر قابل تخمیر میباشد. از نظر خواص شیمیایی و فیزیکی مورد لزوم در محیط استفاده معمولاً از آن به جای نشاسته و مواد طبیعی محلول در آب که نسبتاً گرانقیمت هستند مانند آلژینات سدیم،حنزه ایرلندی، صمغ تراگاکانت و ژلاتین استفاده میگردد. به دلیل جهات اقتصادی آن در سالهای اخیر مورد توجه خاص قرار گرفته است و پیشرفتهای عمدهای در تکنولوژی و کیفیت و کاربری این محصول صورت گرفته است. این پیشرفتها امکاناتی را فراهم آورده است تا بتوان از کربوکسی متیل سلولز در کاربردهای بسیاری نظیر خوراکی، دارویی، صنایع شوینده، رنگ و رزین و رونمای ساختمان، چسبها، نساجی، چاپ و تکمیل پارچه، کاشی و سرامیک، سفال و چینی، کاغذ، الکترود جوشکاری، فرش و موکت، گل حفاری چاههای نفت، تختههای چند لایه، چرم مصنوعی و موادآرایشی، سموم و آفت کشها و غیره استفاده کرد.
سی ام سی کربوکسی متیل سلولز دانمارک امولسیفایر استابیلایزر نان کلوچه ژل کیک آبمیوه مربا مارمالاد زانتان عصاره گیاهی چای سبز هایبیسکوز گوارنا نوشیدنی آلوورا آلوئه ورا پکتین فروش دنیسکو چهارباغی فرایند سازان . c
ویژگیهای کاربردیC.M.C
علاوه بر غلظت بخشی، چسبندگی و ایجاد استحکام، عامل انتشار، عامل نگهدارنده آب،حفظ حالت کلوییدی، تثبیت کننده، عامل تعلیقساز، امولسیونساز و عامل تشکیل لایه است. به دلیل ویژگیهای متنوع، C.M.C در طیف گستردهای استفاده میشود.
این ماده به سرعت در آب سرد و گرم حل میشود و اساساً در مواردی که کنترل ویسکوزیته هدف باشد از این ماده استفاده میگردد زیرا C.M.C حتی در حضور یون کلسیم نیز ژل تشکیل نمیدهد. اینکه این ماده عامل کنترل ویسکوزیته است باعث شده تا از آن به عنوان غلظتدهنده ،تثبیتکننده، امولسیونساز (مانند پروتئین شیر) و عامل تعلیق ساز بهره جست.
خواص فیزیکی:
1-حلالیت 2-ویسکوزیته در محلول 3-فعالیت سطحی 4-خواص ترموپلاستیکی 5-پایداری(در مقابل تخریبات بیولوژیکی، گرما، هیدرولیز و اکسیداسیون)
دلایل تکنولوژیکی برای استفاده از آن:
1. غلظت بسیار اندکی لازم است.
2. انواع گریدهای آن با ویژگیهای سازگاریافته برای مصارف گوناگون قابل تولید میباشد.
3. بدون مزه و بو و بی رنگ میباشد.
4. نسبت به محصولات طبیعی اصلاح نیافته مقاومت بیشتری در مقابل میکروبها دارد.
5. توانایی حفظ ویژگیها در شرایط متغیر را داراست.
6. حلالیت بالا حتی در آب سرد دارد.
7. عامل ناروانی و غلیظکننده میباشد.
8. توانایی ایجاد تعلیق پایدار دارد.
9. امولسیفایر،
10. تشکیل لایه محافظ،
11. بهبود ویژگی های رئولوژی(تغییر شکل ماده)،
12. جلوگیری از رشد کریستالها،
13. جلوگیری از انعقاد محصولات دارای نشاسته،
14. جلوگیری از نرم و سفت شدن،
15. اصلاح ساختار و بافت،
16. حجیمکننده،
کاربردهای C.M.C
فقط کافیست شما نیازهای خود را با ویژگیهای C.M.C ارتباط دهید و گرید مناسب جهت مصرف مورد نیاز خود را انتخاب کنید.
کاربردهای C.M.Cدر صنایع مختلف به شرح ذیل میباشد:
1-مصارف خوراکی:
ویژگیهای کاربردی این گرید غلظتدهندگی، امولسیون کننده، نگهدارنده و جذب کننده آب، نگهدارنده و تثبیتکننده، عامل حفظ شکل و ظاهر(رئولوژی) میباشد، که با داشتن این ویژگیها میتواند به جای ژلاتین و مواد دیگر استفاده شود که نه تنها از لحاظ اقتصادی به صرفه است بلکه باعث حفظ طعم واقعی و تازگی غذا است و مدت زمان قابل مصرف بودن ماده غذایی را بالا میبرد و یکی از ضروریترین افزودنیهای خوراکی محسوب میشود که هم اکنون به طور گستردهای در بستنی با کیفیت بالا جهت مقاومت در برابر ذوب شدن، در تولید انواع شیرینی، بیسکویت و کیک، کلوچه، آبنبات، انواع آبمیوه و نوشیدنیهای مایع، محصولات لبنی و گوشتی، غذاهای منجمد، ماکارونی فوری، کنسروها و کمپوتهای میوه استفاده میگردد و همچنین C.M.C میتواند برای پایدارکردن و محافظت از پروتئینها به ویژه پروتئین سبوس مصرف شود.
2-مصارف C.M.C در مواد دارویی، آرایشی و شیمیایی
تعلیقساز ذرات، ابقاء رنگ، محافظ پوست، پراکندگی یکدست، زداینده چرک و لکه، غلظتبخش و تثبیت کننده، روانساز، یکدستکننده، این مواد همچنین در تولید خمیردندان به دلیل مزه و طعم و جلا دهنده بودن آن، کرمهای دست، شامپوها، خمیر ریشتراش مایع، و به دلیل آب دوستی و عمل متورم کردن کاربرد وسیعی در قرصهای دارویی دارد.
3-مصارف C.M.C در صنعت نساجی
هماهنگ کننده تار و پود، نگهدارنده و جذب کننده آب، غلظت دهنده در خمیرهای چاپ و ماده اولیه در فرایندهای مختلف تکمیل ، چسب مناسب برای الیاف و تشکیل دهنده لایه، عامل استحکام و هماهنگی به جای گرین (دانه) هماهنگ کننده تار و پود و مقاوم کننده در برابر فرسودگی بوده و پارچههایی که با الیاف نخی و کتان هستند را از لحاظ وزنی سبک میکند و مانع از بین رفتن و فساد آنها میشود. این ماده به عنوان ماده اولیه در خلال فرایند چاپ، مخصوصاً به روی پارچههای ابریشمی به کار میرود. نیز در آهار زنی نخهای مصنوعی کاربرد دارد.
4-مصارف C.M.C در رنگ و رزین
این ماده به عنوان عامل کنترل ویسکوزیته در رنگهای امولسیون قابل استفاده است و نیز در حرکت قلممو اثر مطلوبی دارد. در رنگهای محلول به عنوان مادهای برای پر کردن منافذ در سطوح منفذدار سطح دیوار گچی و غیره قبل از استعمال رنگ و روغن به کار میرود. این ماده عامل حجمدهنده خوبی برای مواد پرکننده میباشد. نگهدارنده و جذب کننده آب، تشکیل دهنده لایه، تعلیقساز ذرات، نگهدارنده رنگ، غلظتدهنده، تثبیتکننده و یکدستکننده میباشد.
5-مصارف C.M.C در صنعت شویندهها و صابونها
از ویژگیهای منحصر به فرد C.M.Cاین است که افزایش مقدار کمی از آن به شویندهها موجب معلق ماندن چرک جدا شده میگردد و دارای حداکثر قدرت حل کردن چرک و چربی میباشد. C.M.Cحدفاصل تار و پود پارچه را پر میکند و اجازه نمیدهد چرک در لابهلای آن جا گیرد و به اصطلاح ازچرک مردگی جلوگیری میکند و از همه مهمتر اینکه میتواند امولسیون صابون و یا محلول را غلظت داده و ساختار آن را تثبیت بخشد و نیز تعلیقساز ذرات و خاک بوده و به پوست آسیبی نمیرساند.
6-مصارف C.M.C در صنعت کاغذسازی و مقوا
این ماده در پروسه کاغذسازی، مقاومت در برابر ساییدگی و یکنواختی سطح و ویژگی ضد شکنندگی، قدرت کشش و سختی کاغذ را بالا میبرد. تشکیل دهنده لایه چسبنده، غلظتبخش، باعث افزایش استحکام، عامل بهبودی سطح و جلای آن بوده و نیز انعطاف سطح در برابر تاشدگی را بهبود میبخشد. در ساخت مقوای چیندار به عنوان عامل کنترل کننده ویسکوزیته، و تثبیت کننده برای خمیرهای نشاستهای و چسب آن قابل استفاده میباشد.
7-مصارف C.M.C در صنعت کاشی و سرامیک
این ماده در صنایع کاشیسازی و سرامیک نوعی تثبیتکننده ، نگهدارنده و جذب کننده آب، تشکیل دهنده لایه، غلظت دهنده و تثبیت کننده و برای جلاها جهت بهسازی استحکام قطعه قالب شده میباشد و میتواند به عنوان غلظتدهنده در قالبهای کوزهگری استفاده و محصولات را زیبا و بدون هیچگونه ترک و حباب و عیب میگرداند و قدرت چسبندگی را افزایش دهد و باعث شکلپذیری آسان و افزایش استحکام آن تا 2 یا 3 برابر میشود. افزودن این ماده قدرت پخششوندگی لعاب را بهبود میبخشد و نیز باعث استحکام چسبندگی بین لعاب و سرامیک میگردد.
8- مصارف C.M.C در حفاری چاههای نفت
این ماده به عنوان عامل مهمی در بهبودکیفیت گل حفاری عمل میکند. نوع با ویسکوزیته بالای آن برای ایجاد غلظت و نوع با ویسکوزیته پایین به عنوان عاملی در کاهش ضایعات *****اسیون محلول حاصل حفاری نفت است. کنترل کننده اتلاف مایع، جاذب و نگهدارنده آب، عامل درزگیری دیواره چاه ، تعلیق ساز خاک و نیز غلظتدهنده روانی میباشد.
9- مصارف C.M.C در تختههای چند لایه
این ماده تعلیقساز ذرات، باعث افزایش استحکام، غلظتدهنده، تثبیتکننده، مقاوم در برابر گرما، روانساز و یکدستکننده میباشد.
10- مصارف C.M.C در الکترودهای جوشکاری
این ماده تشکیل دهنده لایه، استحکامبخش، غلظتدهنده، روانساز و یکدستکننده میباشند.
11- مصارف C.M.C در صنایع چرم
این مواد پرپشت کننده، بهبود دهنده سطح و جلا، محافظ بافت چرمهای مصنوعی میباشد.
12- مصارف C.M.C در فرش و موکت
این مواد همچنین جهت آهارزنی در صنعت فرش و موکت به کار میرود.
13-مصارفC.M.C در چسب
این ماده به علت خاصیت تشکیل فیلم و کشش سطحی خوب، بهعنوان یک چسب در چسب کاغذ دیواری، چسب خمیرکاغذ، چسب کاغذ سنباده،چسب چرم و غیره به کار میرود.
14-مصارف C.M.C در سموم و آفتکشها
این ماده در سموم و آفتکشها به عنوان عامل تعلیقساز استفاده میشود.
هیدروکلوئیدها، کربوهیدرات های پیچیده ای هستند که برای اصلاح بافت، کنترل کریستالیزاسیون، جلوگیری از آب انداختن محصول یا سینرسیس، پوشش دهی مواد عطری و طعمی، افزایش پایداری فیزیکی، تشکیل فیلم، تولید ساختار ژلی و افزایش قوام در مواد غذایی مایع، نیمه مایع و نیمه جامد استفاده می شوند. بسیاری از آنها در بدن انسان متابولیز نمی شوند و انرژی (کالری زایی) پایینی دارند و می توان از آنها به عنوان ترکیباتی مفید در غذاهای رژیمی استفاده کرد. معمولاً هیدروکلوئیدها بطور مستقیم بر عطر و طعم و مزه مواد غذایی تاثیر ندارند اما در تشکیل ژل، نگهداری آب، امولسیون کنندگی و نگهداری عطر و بو موثر می باشند.
سلولز یکی از مهمترین ترکیبات آلی شناخته شده بوده و بدلیل اینکه یکی از اجزاء اصلی دیواره سلولی بیشتر گیاهان است, عمده ترین کربوهیدرات شناخته شده در زمین می باشد. سلولز هومو پلیمری است با وزن مولکولی بالا, خطی, غیر محلول در آب که واحدهای بتا-دی-گلوکوپیرانوز با باند 1و4 به هم متصل شده اند. مولکولهای سلولز می توانند به شکل های مختلف از جمله شکل پلی کریستال و فیبری وجود داشته باشند. سلولز در حلال های قطبی خصوصاً آب به ندرت حل می شود و برای اینکه بتواند بصورت محلول درآید یا بایستی پیوندهای هیدروژنی آن باز شود و یا اینکه با اصلاح سازی سلولز با ترکیباتی خاص, آن را بصورت محلول در آورد.
از سلولز می توان بسیاری از ترکیبات از جمله نیترات سلولز، استات سلولز، هیدروکسی اتیل سلولز و کربوکسی متیل سلولز را بدست آورد. از جمله این مشتقات کربوکسی متیل سلولز را می توان نام برد که بدلیل داشتن خواصی چون حلالیت در آب سرد و گرم، ایجاد ویسکوزیته در محلول، توانایی تشکیل فیلم، خاصیت چسبندگی، بی ضرر بودن برای بدن، تشکیل سوسپانسیون، توانایی نگهداری آب و مقاومت به روغن، چربی و حلال های آلی کاربرد وسیعی در فرمولاسیون، فرآوری و تولید مواد غذایی مختلف دارد.
امروزه با توجه به گسترش علم و تولید محصولات جدید، استفاده بهینه از مواد اولیه بویژه مواد اولیه ارزان قیمت جهت تولید مواد غذایی مورد توجه بسیاری از کشورها قرار گرفته است. روند تولید محصولات غذایی به شکل کنونی در کشور در مواردی همراه واردات مواد مورد نیاز کارخانه بوده و مشاهده می شود که بخصوص در زمینه تأمین مواد افزودنی مصرفی کارخانه ها غالباً وابستگی به خارج وجود دارد. بنابراین چنانچه بتوان برخی از این مواد را در داخل تهیه کرد از جنبه اقتصادی کمک زیادی به کارخانه های صنایع غذایی خواهد بود. برخی از کارخانه های صنایع غذایی، محصولات جانبی و ضایعاتی دارند که چنانچه بخوبی مورد استفاده قرار گیرند، از ارزش بالایی برخوردار خواهند بود.
اکثر پلی ساکاریدها بدلیل داشتن سه گروه هیدروکسیل در حلقه گلیکوزیلی خود قابلیت این را دارند که با یک یا چند مولکول آب واکنش داده و بصورت هیدراته در آید. بنابراین در یک محیط آبی پلی ساکاریدها تمایل به جذب آب داشته ورم کرده و به صورت جزئی یا کامل در آب حل می شوند.
سلولز و مشتقات اصلاح شده آن بدلیل اینکه کالری زایی ندارند به عنوان فیبرهای رژیمی بکار رفته و از دستگاه گوارش انسان بدون هیچ تغییری عبور می کنند. سلولز خالص شده به عنوان یک ترکیب غذایی در فرمولاسیون غذاها بکار می رود. سلولز با کیفیت بسیار بالا معمولاً بعد از تهیه خمیر از چوب و خالص سازی آن تهیه می شود. خلوص شیمیایی برای سلولز بدلیل اینکه بسیاری از ترکیبات دیواره سلولی سلولزی گیاه در همه میوه و سبزیجات وجود دارد برای غذا لزومی ندارد همچنین استفاده از پودر سلولز در غذا بدلیل تغییرات بسیار کم در رنگ, عطر و طعم و عدم ایجاد آلودگی میکروبی, بلا مانع است. استفاده از سلولز و مشتقات آن در طیف وسیعی به عنوان فیبر, فیلم, پلاستیک, پوشش, کاغذ و محصولات چوبی, سوسپانسین کننده, در دنیا در حال افزایش می باشد.
تعریف کربوکسی متیل سلولز :
کربوکسی متیل سلولز بیشتر به فرم نمک سدیمی آن تولید می گردد و از دو واحد β-D-glucose و β-D-glucopyranose 2-O-(carboxymethyl)-monosodium salt تشکیل شده که توسط باند گلوکوزیدی بتا 1و4 به هم متصل گشته و بصورت غیر تصادفی در کل ماکرومولکول پخش شده است. کربوکسی متیل سلولز مولکولی خطی، یونی، سنتتیک، بی بو و بی مزه بوده و بسته به درجه خلوص، رنگ آن از سفید تا کرم رنگ قابل تغییر می باشد.
خصوصیات فیزیکی و شیمیایی مشتقات سلولز متاثر از نوع و ماهیت ترکیب جانشین شده(استخلافی), درجه استخلاف, میزان پخش شدگی این ترکیب در کل مولکول, وزن مولکولی است.
درجه استخلاف یک مشتق سلولزی عبارتست از میانگین تعداد گروه های هیدروکسیل واکنش داده به یک واحد گلوکز بی آب یا به عبارتی دیگر تعداد مکان های جانشین شده در یک واحد گلوکز بی آب توسط یک ترکیب جانشین شونده, درجه استخلاف یک پلیمر اصلاح شده گفته می شود. هر واحد گلوکز بی آب دارای سه گروه هیدروکسیل بوده بنابراین بیشترین درجه استخلاف 3 خواهد بود. خواص شیمیایی و فیزیکی یک مشتق سلولزی بستگی فراوانی به درجه استخلاف آن ترکیب دارد.
مواد اولیه مصرفی برای تولید کربوکسی متیل سلولز :
هر مادهای که به نحوی دارای سلولز باشد می توان از آن به عنوان منبع تولید کربوکسی متیل سلولز مورد استفاده قرار گیرد. امروزه در بعد تجاری برای تولید
کربوکسی متیل سلولز از چوب و پنبه استفاده می شود. اما ازز آنجا که استفاده از چوب بدلیل کمبود آن محدود شده است، محققین بسیاری در جستجوی آن هستند تا سلولز را از منابع مختلفی استخراج کرده و با تبدیل آن به کربوکسی متیل سلولز محصولی جدید با خواص بهتر تولید کنند. از جمله شناخته شده ترین منابع جدید سلولز می توان به تفاله چغندرقند و باگاس اشاره کرد.
ساختار مولکولی و خصوصیات کربوکسی متیل سلولز:
کربوکسی متیل سلولز از جمله مواد هیدروکلوئید و مشتقات اتری سلولز می باشد که بدلیل داشتن خواص متعدد ذکر شده دارای کاربرد وسیعی در فرمولاسیون، فرآوری و تولید مواد غذایی مختلف است. در صنایع غذایی از آن به عنوان پایدارکننده، غلیظ کننده، سوسپانسیون کننده و نگهدارنده آب استفاده می شود و در انواع بیسکویت، کیک، بستنی، نوشابه های میوه ای، سس ها، سوپ های خشک و غذاهای رژیمی کاربرد دارد. کربوکسی متیل سلولز گذشته از صنایع غذایی کاربردهای فراوانی در سایر صنایع از جمله آرایشی، دارویی، مواد شوینده و پاک کننده، منسوجات، کاغذ سازی، آفت کش ها، سرامیک، چسب ها، مواد چرب کننده و صنعت سیمان دارد.
کربوکسی متیل سلولز مولکولی خطی، آنیونی، سنتتیک، بی بو و بی مزه بوده و بسته به درجه خلوص، رنگ آن از سفید تا کرم رنگ قابل تغییر می باشد.
کربوکسی متیل سلولز از واکنش سلولز قلیایی با سدیم کلرو استات تهیه شده و جهت مصارف صنعتی درجه استخلافی در حدود 4/0 تا 8/0 دارد اما برای استفاده در مواد غذایی کربوکسی متیل سلولز مناسبی است که درجه استخلاف آن 7/0 باشد.
برخی از کاربرد کربوکسی متیل سلولز
میزان تولید کربوکسی متیل سلولز در جهان در حدود 105 × 3 تن بوده و بالغ بر 300 نوع مختلف از آن با درجه استخلاف و خلوص و خواص رئولوژیک مختلف تولید و استفاده می گردد. یکی از مهمترین خواص کربوکسی متیل سلولز قوام دهندگی و تغییر ویسکوزیته می باشد و در میان تمام پلی ساکاریدها کربوکسی متیل سلولز بیشتر از همه در دسترس بوده و بسیار ارزانتر می باشد و پایداری زیادی به تنش از خود نشان می دهد. ازجمله خواص مهم پلیمرهای کربوکسی متیل سلولز، آسانی حمل و نقل، عدم تاثیر بر pH سوسپانسیون ها و ظرفیت تشکیل توده های بزرگ می باشد .علاوه بر کاربرد های ذکر شده محققین از کربوکسی متیل سلولز به عنوان یک منبع مهم در صنایع مختلف استفاده کرده اند در یکی از جدیدترین این تحقیقات کربوکسی متیل سلولز در پوشش دهی میوه هایی مانند هلو وگلابی استفاده شده است.
منبع :
برای اطلاعات بیشتر درباره کربوکسی متیل سلولز کلیک کنید.