ویژگی های مهم درب چوبی

۵ ویژگی اصلی یک درب خوب چیست؟

دَر به تخته‌های چوبی یا فلزی مستطیل‌شکلی گفته می‌شود حدوداً به اندازه قامت انسان که در بازه دیوار ساختمان‌ها تعبیه می‌شود تا رفت‌وآمد به درون و بیرون ساختمان یا بستن ساختمان از طریق آن میسر شود.

واژهٔ درب که اخیراً در زبان پارسی رایج گردیده عربی است و از کلمهٔ دروازهٔ پارسی گرفته شده است و به همان معنای دروازه در عربی بکار می‌رود و استفادهٔ آن به معنای در، در زبان پارسی کاملاً غلط می‌باشد و متأسفانه به علت جهل برخی از زبان شناسان پارسی در دوران اخیر در زبان پارسی رایج گردیده است.

درها معمولاً به‌وسیله یک لولا به چهارچوب در محکم می‌شوند. درهای قدیمی شرقی دارای کلون و کوبه بوده‌اند.

از ویژگی های مهم درب ورودی آپارتمان ها، عایق صوتی و حرارتی بودن آن است

با گسترش زندگی های آپارتمانی و سکونت تعداد خانوارهای نسبتا زیاد در یک آپارتمان، توجه به مسائل مختلف خانه دارای اهمیت زیادی است. یکی از مهم ترین و ضروری ترین این مسائل، توجه به ورودی ساختمان و درب ورودی آپارتمان است، چرا که انتخاب درب ورودی به لحاظ مسائل ایمنی و امنیتی از اهمیت زیادی برخوردار است.

انتخاب درب ورودی و درب لابی

برای انتخاب درب ورودی و لابی آپارتمان ۶ فاکتور اساسی و ویژگی مهم مطرح است که عبارتند از:

 

• عایق صوتی و حرارتی

• شکل و وزن مناسب

• استحکام بالا

• مناسب با اقلیم

• ضد سرقت

۱. درب ورودی: عایق صوتی و حرارتی

یکی از ویژگی های مهمی که باید درب ورودی آپارتمان آن را دارا باشد، عایق صوتی و حرارتی بودن است. درب ورودی باید از انتقال سر و صدای محیط به داخل خانه یا بالعکس جلوگیری کند. هم چنین این درب اصلی باید عایق حرارتی و حریق باشد تا در صورت بروز آتش سوزی از انتقال آتش به بیرون خانه و کل آپارتمان جلوگیری کند.

 

۲. درب ورودی: شکل و وزن مناسب

شاید در نگاه اول این ویژگی مهم به نظر نیاید، اما باید گفت که وزن درب ورودی آپارتمان تا حدودی در تامین امنیت آن تاثیرگذار است. هم چنین ظاهر درب ورودی باید همسو و متناسب با معماری ساختمان باشد. شرکت امیر درب برای حل این مساله دست به طراحی درب های مختلفی با ظاهر متفاوت و مناسب با فضاهای مختلف زده است.

۳. درب ورودی: استحکام بالا

درب های ورودی آپارتمان به دلیل رفت و آمد بسیار، اسباب کشی و برخورد اشیاء همواره در معرض آسیب قرار دارند، پس هنگام انتخاب درب ورودی برای آپارتمان به دنبال درب هایی باشید که از مقاومت بالاتری در برابر ضربه و خش برخوردار باشند.

 

۴. درب ورودی: مناسب با اقلیم منطقه

طبق گفته ی شرکت امیر درب باید در انتخاب درب ورودی آپارتمان پیش از هر چیزی به اقلیم منطقه توجه کرد. درب هایی که برای مناطق خشک و سردسیری استفاده می شوند با درب هایی که برای مناطق مرطوب به کار می روند باید متفاوت باشند. در غیر این صورت عمر مفید درب های تولیدی در برخی مناطق کشور کاهش پیدا می کند.

۵. درب ورودی: ضد سرقت

برای تامین امنیت یک ساختمان لازم است که درب ورودی آپارتمان از نوع ضد سرقت باشد و به جرات می توان گفت انتخاب یک درب ضد سرقت یا بهتر بگوییم درب ایمن نه تنها ضریب امنیت ورودی آپارتمان را بالا خواهد برد، بلکه به خاطر ساختار درب های ضد سرقت می توان با استفاده از عایق های صوتی و حرارتی در فضای میانی درب، بسیاری از فاکتورهای ذکر شده قبلی را نیز تحت پوشش قرار داد.

انتخاب درب داخلی

جدای از انتخاب درب ورودی و درب لابی که اهمیت خاص خود را دارد، نباید از اهمیت بالای انتخاب درب داخلی هم غافل ماند. برای انتخاب درب داخلی باید به جنس درب، ظاهر آن، رنگ درب و مخصوصا دکوراسیون داخلی خانه توجه داشت، چرا که قرار است این درب های داخلی علاوه بر جدا کردن فضاها و تعیین حریم، نقش ویژه ای هم در دکوراسیون داخلی منزل داشته باشند.

تاریخچه انواع درب چوبی

کهن‌ترین مدارک و نمونه‌های در و پنجره در معماری ایران را می‌توان در نقش قلعه‌های مادی در آثار دوره شاروقین یافت. اغلب آنها از چوب ساخته و روی آنها آهنکوب شده است. از روزگاران کهن معماران ایرانی تلاش می‌کردند که درگاه‌ها را به صورت مستطیل ساده درآورند، تا باز و بسته شدن در را آسان کنند؛ به همین جهت میان در و روزن بالای آن کلاف چوبی می‌نهادند که علاوه بر استوار کردن بنا نقش چپیله یا به اصطلاح امروز نعل درگاه را بازی می‌کرده و جای در به صورت درگاهی چهارگوش و ساده درمی‌آمده است. در معماری پارسی سردرب گاه‌ها با یک پاره سنگ یکپارچه پوشیده می‌شد و در سبک پارتی هم در زیر چپیله نالی روی درگاه‌ها کالغپر و شاخک چهار چوب جای می‌گرفته. در بناهای عهد اسلام ایران هم هرجادر و دروازه دیده می‌شود با کلاف چوبی به صورت ساده مستطیل درآمده؛ کهن‌ترین دری که از آغاز اسلام به جای مانده بود در دروازه مهریز یزد بود.

درهای اتوماتیک
درب‌های خودکار یا اتوماتیک به درهایی گفته می‌شود که باز و بسته‌شدن در آن‌ها به صورت خودکار انجام می‌گیرد و نیازی به دخالت انسان نیست. نسل ابتدایی درب اتوماتیک در دهه هفتاد میلادی توسط یک دانش آموز اهل اوهاییر آمریکا ابداع شد. بسیاری معتقد بر این هستند که سر منشاء این ایده، تبدیل انرژی بخار، خواص هوا و گاز به انرژی حرکتی بود که در ۲۰۰۰۰ سال پیش توسط هرون فیزیکدان و ریاضیدان بزرگ یونانی در اسکندریه مطرح شده است. از مزایای استفاده از این درها آسان‌تر شدن ورود و خروج افراد (به‌ویژه برای افراد ناتوان، مسن و معلول) است. همچنین با استفاده از آن‌ها در مکان‌های پر رفت‌وآمد می‌توان تا ۳۵ یا ۵۰٪ در مصرف انرژی صرفه‌جویی کرد. معمولاً می‌توان سرعت باز و بسته شدن این درها را با توجه به نیاز محل، شدآمد، فصل سال یا ساعت‌های شبانه‌روز تنظیم کرد.

در به سبک جدید
در اتوماتیک هیدرولیکی
برای باز و بسته کردن خودکار درهای سنگین و بزرگ معمولاً از درهای هیدرولیکی استفاده می‌شود که در آن‌ها از فشار روغن حاصل از جک‌های هیدرولیکی برای باز و بسته کردن در استفاده می‌کنند. از جمله مزایای این سیستم می‌توان به قدرت بسیار بالای جکهای هیدرولیکی، توانایی کار کرد آن و استهلاک بسیار پایین اشاره کرد که در درب‌های سنگین کاربرد دارد و همچنین تردد دربهای هیدرولیکی را می‌توان به نا محدود ارتقاء داد و از جمله معایب سیستم گران بودن، احتیاج به سرویس و نگهداری فصلی اشاره کرد.

در اتوماتیک پنوماتیک
نوع دیگری از درها پنوماتیکی (بادی) هستند که بیشتر در محل‌های مرطوب کاربرد دارند. اصول کارکرد این سیستم به وسیله باد است که فشار باد پیستونهای جک‌ها را به حرکت درمی‌آورد. ضعف‌های بزرگ این سیستم عبارتند از: حجیم بودت آن، پر سر صدا بودن کمپرسور، احتیاج به سرویس ماهانه و بازرسی مکرر، استفاده از دستگاه‌های بزرگ صنعتی در تابلو فرمان و در نتیجه بزرگ شدن تابلو فرمان سیستم و در نهایت کارایی بسیار محدود این سیستم اشاره کرد.

در اتوماتیک گیربکسی
پرکاربردترین نوع درهای اتوماتیک درهای گیربکسی است که ساختمان ساده‌ای دارند و قیمت آن‌ها نیز نسبتاً پایین‌تر است. موتور کوچکی در داخل جک به کار گرفته شده است که نیروی خود را به یک گیربکس انتقال داده که با افزایش قدرت دوران، جک را به گردش درمی‌آورد و در نهایت شفت جک با سرعت استاندارد به عقب جلو حرکت می‌کند. از جمله مزایای این سیستم، کوچک بودن اندازه تابلو فرمان و مستقل بودن قسمت مکانیکی و الکترونیکی، برنامه‌ریزی عالی، انعطاف‌پذیری دستگاه با محیط نصب، احتیاج به سرویس بسیار کم در حد سالی یک یا دوبار و معایب این سیستم عبارتند از: استهلاک بیشر نسبت به سیستم‌های هیدرولیکی به دلیل کارکرد چرخ دنده و گیربکس در جک، قدرت محدود و آسیب‌پذیری سیستم در مقابل فشار، بیش از حد است. درهای گیربکسی ممکن است ریلی، لولایی، زیرسقفی چندتکه، زیرسقفی یک‌تکه، کرکره‌ای یا شیشه‌ای باشند.

در اتوماتیک خطی
درب‌های خطی از جمله درب‌های کشویی اتوماتیک سنتی بوده و برای استفاده در هر مکانی که از فضای جانبی کافی برخوردار باشد، مناسب هستند.

در ضد سرقت
معمولاً این نوع درب‌ها دارای اسکلت فلزی قوی شامل دو لایه روکش فلزی از جنس نورد سرد به ضخامت یک میلیمتر با رنگ و طرح چوب طبیعی با لایه پلی یوروتان میانی می‌باشند. چهار چوب این دربها نیز پیش ساخته بوده و از ورق به ضخامت یک و نیم میلیمتر و عرض هفت سانتیمتر با پایه مقاوم ضد زنگ از جنس استینلس استیل ساخته می‌شود.

مواد متداول در ساخت درب‌ها
چوب طبیعی (انواع چوب)
برای ساخت درب هایی با چوب طبیعی از چوب درختان مختلفی استفاده می‌شود که هریک قیمت متفاوتی دارد.

چوب‌هایی که برای ساخت در استفاده می‌شوند معمولاً راش، بلوط، ملچ، توسکا، افرا و… است. صفحه رویه این درها می‌تواند طرح‌های مختلفی داشته باشد و یک یا چندپانل روی آنها کنده کاری شده باشد. درهایی با چوب طبیعی در برابر تغییرات درجه حرارت و رطوبت منبسط و منقبض می‌شوند بنابراین بهتر است از این درها برای در سرویس بهداشتی، سونا یا مکان‌های مرطوب دیگر استفاده نکنید. گره‌ها و طرح‌های طبیعی چوب روی این درها طبیعت را به فضای شما وارد می‌کند.

درب بنایی در ایرلند

ام دی اف 
ام دی اف مخفف تخته فیبر با چگالی متوسط است که امروزه برای ساخت درهای داخلی بسیار متداول است. ام دی اف یک محصول مهندسی شده است بنابراین بسیار پایدار است و در برابر تغییرات درجه حرارت و رطوبت تغییر شکل نمی‌دهد. ام دی اف را پس از تولید می‌توان با استفاده از روکش‌های اچ دی اف، پی وی سی یا روکش‌های ملامینه روکش نمود. این روکش‌های تزئینی علاوه بر زیبایی به دوام و کاربرد این درها در محیط‌هایی مانند آشپزخانه و سرویس بهداشتی کمک می‌کنند.

تخته سه لا 
در ساخت درها با استفاده از تخته سه لا، قابی تو خالی تولید می‌شود که کلیت در را تشکیل می‌دهند. نوع دیگری از درهای ساخته شده از تخته سه لا نیز وجود دارد که فضای خالی مرکز در را با الیاف چوبی پر می‌کنند. درهای تخته سه لا توپر نسبت به انواع تو خالی عایق حرارت و صدای بهتری هستند اما همچنان نسبت به درهای چوب طبیعی قیمت بسیار پایینی دارد.

فلز وشیشه
این درها جلوه‌ای مدرن و ساده دارند و مانند درهای چوبی تاب خوردگی ندارند و سروصدای کمتری ایجاد می‌کنند. این درها نسبت به درهایی با چوب مهندسی شده گران‌تر هستند اما از درهایی با چوب طبیعی ارزان‌تر تمام می‌شوند. از شیشه‌های شفاف، مات یا شیشه‌های رنگی می‌توان در ساخت درهای شیشه‌ای استفاده کرد. امروزه برای اینکه درهای شیشه‌ای عایق صوت و حرارت باشند از شیشه‌های دوجداره برای ساخت آنها استفاده می‌شود. برای فضاهای خصوصی نیز می‌توانید از شیشه‌های مات استفاده کنید.

درهای فرفورژه 

درهای گل‌نرده یا درهای فرفورژه نوع دیگری از درب‌های فلزی و آهنی هستند که با ترکیب هنر آمیخته شده و در طرح‌های مختلفی ساخته می‌شوند.

کاربردها
در مکان‌های نظامی برای اهداف امنیتی
در پارکینگ منازل و ورودی باغ‌ها و ویلاها برای تأمین رفاه بیشتر
صرفه‌جویی در مصرف انرژی در مکان‌هایی مانند هتل‌ها، فروشگاه‌ها، بیمارستان‌ها، بانک‌ها، ادارات و سایر مکان‌ها پررفت‌وآمد.
تأمین بهداشت در اتاق‌های عمل، آزمایشگاه‌ها، انبارهای مواد غذایی و…

اجزای درهای قدیمی ایران

هر لنگه در از اجزای زیر تشکیل یافته است:

دو قطعه چوب عمودی که در دو طرف در بکار رفته و بدان باهو می‌گویند (باهو در فرهنگ‌ها به معنای چوب دستی و عصای چوپانان است و اینکه بعضی باهو را بازو می‌نویسند بنظر درست نمی‌آید)
قطعه چوبی به ارتفاع چهار گره(۲۵٫۶ سانتی‌متر) در چایین لته بوسیله کام و زبانه به باهوها پیوسته که در اصطلاح درودگری به پاسال معروف است و همان جای پا و پاخور و صحیح آن پاسار است.
قطعات افقی چوب که باهوها را در سه جا به هم متصل می‌کند به نام کش و میانکش معروف است.
دماغه، چوب نازکی است که در روی درز میان لته‌ها کوبیده شده است و بوسیله گلمیخ به یک لته پیوسته است. دماغه معمولاً دارای چیزی شبیه به سر ستون و پایه‌ای نظیر ته ستون است.
قاب که گاهی پر و گاهی مشبک است.
چهرچوب از پنج قطعه چوب تشکیل شده ککه دوتای آن عمودی و سه تای آن یکی در بالا و دو تا در آستانه به طور افقی به کار رفته و میان دو پاره چوب افقی پایین آستانه کوبیده شده (معمولاً ارتفاع آستانه ۴ گره و یا یک چارک است) و قطعه چوب افقی بالای چارچوب دو شاخک دارد که در دیوار استوار می‌شود.
کلاغپر معمولاً از یک قطعه چوب یا تخته افقی تشکیل شده که پشت شاخ چارچوب جای می‌گیرد و گاهی هم از هم جدا و به شکل ذوزنقه است.
پاشنه گرد یک قطعه چوب افقی است که در پشت آستانه کوبیده شده و جای پاشنه‌ها را در آن بریده‌اند. گاهی هم پاشنه گردها جدا از هم در دو گوشه پایین در، از چوب، سنگ یا خشت پخته تعبیه می‌شوند.
چفت هر لته در بالا با یک یا دو رشته زنجیر ظریف مجهز شده که ته آن با قبه‌ای روی پولک به لته و سر آن با سر چفتی مادگی دار به سفت چارچوب بسته می‌شود.
پاچفت، چفت کوچکی است که لته‌ها را به پایین چارچوب می‌بندد.
سفت حلقه‌ای فلزی است که در بالا و پایین چارچوب کوبیده شده و از زبانه چفت بیرون می‌آید.
درهای سر میان درها و دروازه‌ها اغلب با کلون و تزه و شب بند و حلقه و کوبه مجهزند و نوعی از آنها با تخته‌ها و الوارهای باری که افقی ساخته شده‌اند، در دو جا کلاف و بسته‌بندی چوبی دارد، که با گلمیخ‌های زیبا استوار شده است.

گاهی پاشنه از فلز معمولاً (فولاد) ساخته می‌شود تا مقاومت بیشتری داشته باشد. علاوه بر این‌ها بر فراز درها، به خصوص در اماکن متبرک، زنجیرهایی می‌آویزند تا از ورود احشام پیشگیری کنند و همچنین برا ی نگهداری بهتر لته‌ها گاهی با زنجیرهای کوچکی باهوی در را به چارچوب می‌بندند.

جستارهای وابسته

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ در موجود است.
سردر
منابع
پیرنیا، محمد کریم، آشنایی با معماری اسلامی ایران. چاپ دوازدهم سعدی بهار ۱۳۸۷
شایقی، «سیستم درب اتوماتیک»، سیستم‌های حفاظتی، ۸۹.
پیرنیا، محمد کریم، آشنایی با معماری اسلامی ایران، انتشارات سروش دانش، ص 351-352
ویکی‌پدیای انگلیسی.
شایقی، غلامرضا. سیستم‌های حفاظتی. گویش نو، ۱۳۹۰. شابک ‎۹۷۸-۶۰۰-۵۰۸۴-۶۹-۹.

فضای ورودی در معماری سنتی ایران

اجزا
جلوخان
پیش‌طاق
درگاه
هشتی
دالان
ایوان
ساباط
رواق
تارمه
عمارت سر در

عناصر
در
کوبه و حلقه
آستانه در
سکو
سردر
منار
ساعت سردر
روزن
سنگاب
حوض
زنجیر