ارگونومی
ارگونومی (به انگلیسی :Ergonomics) عبارت است از دانش بکار بردن اطلاعات علمی موجود دربارۀ انسان (و روش های علمی تولید چنین اطلاعاتی) در طراحی محیط کار. ارگونومی ظرفیت ها و توانمندی های انسان را بررسی می کند و سپس اطلاعات به دست آمده را در طراحی مشاغل، فراورده ها، محیط های کار و تجهیزات به کار می بندد.
معمولا از اصطلاحات ارگونومی و عوامل انسانی (Human Factors) به طور مترادف بهره گرفته می شود. هر دو اصطلاح رابطۀ دوسویۀ کار و نیازمندی های شغلی را بازگو و تشریح می کند و هر دو درصدد کاهش فشارهای جسمانی و روانی در محیط کار هستند. آشکارترین اثر مثبت طراحی درست و مناسب مشاغل، تجهیزات و محیط کار، بالارفتن سطح ایمنی، بهداشت، تطبیق کار با کارگر و در نهایت رضایت شغلی و بهبود بهره‌وری است.
پیشینه
نخستین بار در سال ۱۸۵۷ میلادی پژوهشگر لهستانی، وویجخ یستشنباوسکی(که در ایران آن را وجیسج جاسترزبوسکی نیز می‌خوانند) (1882-1799) اصطلاح ارگونومی را در مقاله‌ای با عنوان “پیرامون ارگونومی: علم کار، بر اساس واقعیات به دست آمده از علم طبیعت” به کار برد.
طی جنگ جهانی دوم گروهی از روانشناسان، مهندسان، مردم شناسان و فیزیولوژیست ها گرد هم آمدند تا مسائل طراحی و آموزشی را حل و فصل نمایند. در آن زمان، برای توصیف این نگرش مهندسی انسانی به کار می رفت. همزمان با رشد ارگونومی، انجمن های حمایت کننده نیز پاگرفته و با گذشت زمان، گسترش یافته اند.
اجزای ارگونومی
ارگونومی سخت افزار
این جزء، عمدتا به بررسی فیزیکی و کاربرد اطلاعات به دست آمده در طراحی همۀ سخت افزارهایی مربوط است که درمحیط کار، خانه و اوقات فراغت مورد استفاده قرار می گیرد (مثل ابزار، وسایل، میز، صندلی، نشانگرها، کنترل و….).
ارگونومی محیطی
این جزء از ارگونومی با توانایی ها و محدودیت های انسان در برابر عوامل گوناگون محیطی مانند روشنایی، گرما، صدا، ارتعاش و… سروکار دارد. از این جزء در طراحی محیط کار انسان استفاده می شود.
ارگونومی نرم‌افزاریا ارگونومی شناختی
این جزء ارگونومی با فعالیت های مانند پردازش اطلاعات، استدلال، و حل مسائل در ارتباط است و به چگونگی دریافت و پردازش اطلاعات در انسان می پردازد.
ارگونومی کلان
تازه ترین جزء ارگونومی است و به زیر سامانه ها یعنی انسان، ماشین و محیط توجه ویژه دارد.
برخی مباحث مطرح در ارگونومی
آنتروپومتری
از دو واژه ی یونانی آنتروپوس به معنای انسان و مترین به معنای اندازه‌گیری و سنجش برگرفته شده است و با اندازه‌گیری ابعاد و دیگر ویژگی های جسمانی سروکار دارد.
فیزیولوژی کار
شاخه ای از فیزیولوژی انسان است که اعمال و چگونگی کارکرد بافت ها و اندام ها را به هنگام کار توضیح می دهد.
فیزیولوژی محیط
در فیزیولوژی محیط، اثرات شرایط و عوامل محیطی مانند صدا، روشنایی، گرما، سرما و رطوبت بر فیزیولوژی بدن انسان بررسی می شود.
آسیب ها و عوارض ناشی از عوامل مکانیکی و ارگونومیکی نامناسب
آسیب های ناشی از حرکت های تکراری
آسیب های ناحیه ای اسکلتی ماهیچه ای
پینه بستن
بورسیت
هیگروما
ویکی پدیا :
مقاله : «ارگونومی و كاربرد آن»
عنوان مقاله
ارگونومي و كاربرد آن
نويسنده
كارزار جدي‌وند، رضا
زبان
فارسي
سال انتشار
1381
نشريه
روش
محل نشر
ايران
شماره نشريه
چكيده
ارگونومی يا همان مهندسی فاكتورهای انسانی ، علمی تركيبی است كه سعی دارد ابزارها، دستگاه ها، محيط كار و مشاغل را با توجه به توانايی هايی جسمی – فكری و محدوديت ها و علائق انسانها، طراحی نمايد. اين علم با هدف افزايش بهره وری، با عنايت بر سلامتي، ايمنی و رفاه انسان در محيط، شكل گرفته است. همچنين اين علم در تلاش است بجای متناسب سازی انسان با محيط، محيط را با انسان متناسب سازد. در اين راستا، سازمان بين المللی كار ، واژه ارگونومی را به معنای متناسب كردن كار و شغل برای انسان تعريف كرده است.
اين علم برای طراحی و ساخت ابزار و سيستم هاي توليدي از ساده تا پيچيده و بغرنج، حل مشكلات مربوط به تكنولوژي نوين، و حتي ابزار و وسائل زندگي روزمره، كاربرد دارد. امروزه، از طراحي يك ابزار ساده نظير انبردستي ساده ( از نظر نوع جنس، مصالح بكار رفته، اندازة دسته، نوع و تركيب پلاستيكي دسته آن و … ) و يا يك خودكار ( از نظر قطر، اندازه، رنگ و … ) گرفته تا طراحي يك سيستم توليدي كامل، از ارگونومي استفاده ميشود. عمدتا زمينه هايي كه ارگونومي در آنها مطالعه و اقدام ميكند ، عبارتند از : طراحي ابزار، وسائل، ماشين ها و تاسيسات به طرز صحيح و مطلوب، طراحي روش انجام كار با توجه به بهترين نحوه اجراء و متناسب با سيستم عضلانی و ساختمان فيزيكي بدن انسان و با هماهنگي روانی ميان افراد و محيط كار و ابزار كار، وضعيت صحيح قرار گرفتن بدن و حركات انسان حين انجام كار، شرايط فيزيكي مناسب در محيط كار ( با توجه به عواملي از قبيل : دما ، رطوبت ، جريان هوا ، ارتعاشات ، سر و صدا ، نور و روشنايی ، گرد و غبار ، تشعشعات و آلودگی های -مختلف ).
كليدواژه
ارگونومي؛ آنتروپومتري؛ روانشناسي مهندسي؛ فيزيولوژي شغلي؛ بيومكانيك
منبع : mgtsolution.com
