هرشب یک عکس. تصویری از میدان امیر چخماق یزد در قدیم.
یزد میدان امیر چخماق
میدان امیر چخماق
میدان امیر چخماق نام میدانی در شهر یزد است. مجموعه امیر چخماق یزدشامل بازار، تکیه، مسجد و دو آب‌انبار که قدمت شان به دوره تیموریان می‌رسد.
تکیه امیر چخماق در سال ۱۳۳۰ و مسجد امیر چخماق در سال ۱۳۴۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیدند. میدان امیر چخماق، یکی از شاخص‌ترین مجموعه‌های تاریخی و گردشگری در شهر یزد محسوب میشود.
امیر جلال‌الدین چخماق، از سرداران و امرای شاهرخ تیموری در سده ۸ خورشیدی در زمانی که حاکم یزد بود، مجموعه‌ای متشکل از تکیه، میدان،حمام عمومی، کاروان سراها، خانقاه، قنات خانه و چاه آب سرد را ساخت تا یزد را رونق بخشد و در این کار فاطمه خاتون همسرش(معروف به ستی فاطمه) که مقبره اش در ضلع شمالی ارسن امیر چخماق قرار دارد ، او را یاری کرد
میدان امیر چخماق یزد,تحلیل میدان امیر چخماق یزد,پلان میدان امیر چخماق یزد,معماری امیر چخماق یزد,عکس امیر چخماق یزد,مسجد امیر چخماق,بازار امیر چخماق یزد,پلان مسجد امیر …
ثبت ملی تکیه امیر چخماق
تکیه امیر چخماق در سال ۱۳۳۰ هجری شمسی و با شماره ۳۸۳ و مسجد امیر چخماق در سال ۱۳۴۱ با شماره مستقل ۲۴۷ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیدند. همچنین این بناها و دیگر الحاقات به عنوان مجموعه امیر چخماق نیز با شماره ۲۴۱۶ به ثبت ملی رسیده‌است.
دفن جنجال‌برانگیز «شهدای گمنام» در میدان امیر چخماق
در پی دو سال کشمکش بر سر موضوع دفن ۸ نفر از شهدای جنگ ایران و عراق در میدان امیر چخماق یزد، در تاریخ ۱ دی ۱۳۹۳، در نهایت جنازه شهدای گمنام در میدان تاریخی امیر چخماق دفن شد.
مقامات استانداری یزد، حفر قبرها را «غیرقانونی» اعلام کردند و سازمان میراث فرهنگی ایران، تدفین کشته شدگان را بدور از موازین قانونی و «به ضرر ثبت شدن پرونده شهر تاریخی یزد در فهرست میراث جهانی یونسکو» اعلام کرد .
یزد، شهری رو به آسمان، شهر خدا نسرین ریاحی پور وبسایت : http://anthropology.ir/
گرداوری گروه فن و هنر ایران زمین
«یزد اولین شهر خشتی و دومین شهر تاریخی جهان است»(The tribune). در فرهنگ دهخدا آمده است که یزد به معنای ایزد و خداست. با ایزد و یزدان هم ریشه و معنی آن پاک و مقدس است(دهخدا1377: 23767).
بسیاری چیزها در یزد بیننده را به نگریستن به آسمان وا می دارد. شاید قرار گرفتن این شهر در دل کویر به سبب خالی بودن از پوشش گیاهی است که زمینش را به آسمان پیوند می زند و نا خودآگاه باعث می شود در ادامه ی دیدن هر آن چه در اطراف ماست به آسمان بنگریم و شاید به همین دلیل باشد که ساکنان یزد هر چه بنا کرده اند را رو به آسمان ساخته اند. اشکال هندسی و به طور کلی همه چیز مفهومی را بیان می کند.
اشکال هندسی که بناهای این شهر شکل داده اند؛ رو به آسمان دارند و مردمش نیز هم. خطوط منعطف و هلالی گویی با مهر فرد را به سمت الوهیت روان می کنند و گاه با ساخت زاویه ای در انتها، زاویه ای می سازنند که به خدا اشاره می کند. زاویه ای که نیایش و نیاز به درگاه الهی را برای فرو باریدن باران این نیاز همیشگی انسان تداعی می کند. چون دو دست انسان که وقتی خواسته ای از خداوند دارد؛ به یک دیگر می چسبند ولی با زاویه ای دیگرگون.
در سینما زمانی که درفیلمی می خواهند؛ عشق و مفاهیم عاطفی را مطرح کنند؛ از خطوط هلالی استفاده می کنند و در بناهای یزد نیز چنین نشانه ای دیده می شود. در انتهای همه ی خطوط شکسته و زوایه دار هلالی عاشقانه وجود دارد که گویی یادآور عشق حقیقی به باور عموم است.
یزد شهری مذهبی است. از آن جا که مکان ها محیط هایی پوچ و خنثا نیستند؛ می توان گفت شاید قرار گرفتن در کویر و چشم به آسمان داشتن برای برآورده شدن نیازهای حیاتی و هم چنین حس کردن دائم وجود آسمان که به نوعی در بسیاری ادیان قرارگاه خدا دانسته شده است در این رویکرد نقش داشته است. نور نیز عامل دیگری است که خدا را یادآوری می کنند. در بعضی ادیان خداوند به نور تشبیه و یا نور نشانه ای از وجود او دانسته شده است. بناها در یزد نور را به داخل هدایت می کنند و فضاهایی می سازند که اگر نور را در آن ها دنبال کنیم به آسمان رو خواهیم کرد. فضاهایی که محل گزاری هستند میان مادیت و الوهیت. عکس هایی که در پی می آیند به خوبی این قابلیت را تصویر کرده اند.
منبع:
دهخدا، علی اکبر(1377) لغت نامه، تهران: دانشگاه تهران، جلد 15
Many facets of Iran , The tribune, September 25, 2005, (http://www.tribuneindia.com/2005/20050925/spectrum/main2.htm)accessed 19 December 2015
برف در شهر ابرکو ( ابرقو ) یزد و شیراز ( استان فارس ) بعد از سالها .
در ادامه سفر به یزد ، تفت ، ابرکوه ، سورمق ، آباده ، اقلید ، پاسارگاد ، شوش ، شیراز و کازرون در خدمت دوستان هستیم .
سفرنامه
امروز بعد از چند سال ( 6 الی 8 سال ) شیراز و بعد از آن منطقه کویر ابرکوه را فراگرفت .
ین برف باعث خوشحالی و نشاط مردم این منطقه گردید .
به همین مناسبت از سرو و چند منطقه دیگر تصاویری تهیه گردید که خدمت شما عزیزان تقدیم میشود .
سرو ابرکو
ابرکو شهری با قدمت بالاتر از اصطخر و اصفهان
مطلب زیر از سایت فارس نیوز انتخاب گردید که امیدوارم تا حدی قدمت و فرهنگ این شهر کوچک کویری را رسانده باشیم .
با تشکر از توجه شما ف. حیدری
خندق – پل فلزی ، درب قلعه
به گزارش خبرنگار فارس از ابرکوه، اگر بخواهید به اعماق تاریخ بروید، کافی است به خندق‌های سنگی ابرکوه در شهری با فاصله 140 کیلومتری از یزد سر بزنید، پدیده‌ای منحصربه‌فرد که از جمله دست ساخته‌های بشری است و هنوز کسی به رمز و راز چگونگی پدید آورندگان آن در 2 هزار سال پیش پی نبرده است.
این خندق‌های سنگی که به نام خندق‌های قلعه سرور خان معروف است، در یکی از ورودی‌های شهر ابرکوه و برای حفاظت از شهر حفر شده است.
مشاهده خندق‌های سنگی ابرکوه تعجب همگان را از آن رو بر می‌انگیزد که با تمام پیشرفت‌های بشری هنوز هم به سختی می‌توان با این ظرافت به ساخت چنین اثری همت گذاشت.
* ابرکوه 300 اثر تاریخی دارد/ صخره‌های سنگی مأمن مردم
گویا صدای حکاکی هنرمندان قدیم این شهر هنوز نیز مردم را به سختکوشی تشویق می‌کند و تاریخ کهن این دیار را که تنها به خاطر سرو 4500 ساله در جهان شهرت دارد، یادآور میشود که ابرکوه تنها شهر سرو کهنسال نیست و حدود 300 اثر باستانی شهرستان ابرکوه که 120 اثر آن به ثبت ملی رسیده است، گویای این حقیقت است.
خندق‌های سنگی از جاذبه‌های طبیعی ابرکوه است که شاید فراوانی آثار تاریخی این منطقه، آن را نیز به ورطه فراموشی سپرده است.
خندق‌های سنگی قلعه سرورخان مربوط به دوره ساسانیان است و در ابرکوه و در محله تاریخی درب قلعه قرار گرفته و در تاریخ 24 اسفند 1383 با شمارهٔ ثبت 11652 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
ابرکوه شهری سنگی و صخره‌ای است و همان‌طور که از نام آن پیداست،شهری است که بر بالای کوهی ساخته شده است و در جای جای آن صخره‌های سنگی بزرگی که خانه‌های مردمان قدیم بر روی آن ساخته می‌شد، دیده میشود.
هرچند ساخت و سازهای ناهماهنگ و نامتجانس کلیت بافت زیبا و ارزشمند شهر ابرکوه را تا حدودی تحت تأثیر قرار داده است، اما این مسئله نیز نتوانسته از زیبایی‌های این شهرستان باستانی بکاهد.
یک کارشناس ارشد معماری در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در مورد دلایل سکنی گزینی مردم بر روی لایه‌های سنگی اظهار داشت: بارش‌های فصلی و روان شدن سیلابها باعث شده است تا ساکنان اولیه شهر، نقاط مرتفع بستر را برای ساخت و ساز انتخاب کنند و به دلیل وجود رگه‌های سنگی از نوع ماسه سنگ در این منطقه که ارتفاعی مناسب برای مقابله با سیلابها دارند، شهرسازی منحصربه فردی بر روی آنها شکل گرفته است.
حسین حاتمی افزود: گذشته از این و به دلیل مسائل امنیتی، شاهد اقدامات جالب و قابل ملاحظه‌ای چون ساخت خندق‌های سنگی در این راستا از جانب این مردم بوده‌ایم.
* خندق‌های اعجاب انگیز ابرکوه
حاتمی ادامه داد: تلاشی که در این زمینه به کار رفته است، اعجاب انگیز است به طوری که با حفر خندق‌های سنگی در اطراف قلعه‌های مسکونی، چهره‌ای از همت و سختکوشی پدید آورندگان به نمایش گذاشته شده است و گاه با حفر خندق با عرضی بیش از شش متر و عمق چهار متر در لایه سنگی، تعجب همگان بر انگیخته میشود.
وی افزود: این خندق‌ها با عرض متوسط شش متر و عمق متوسط هشت متر، در مقاطعی دارای پل‌های ارتباطی از جنس سنگ بستر بوده که ارتباط با اطراف را امکان‌پذیر می‌کرده است.
حاتمی یادآور شد: از طرفی احداث بناهای گلی بر روی بستری سنگی به نوعی یادآور استمداد بشر، به واسطه ضعف ذاتی خود از تکیه‌گاهی محکم و استوار است که سستی مصالح در دسترس را نیز با این تکیه‌گاه جبران کرده است و شکل ویژه زمین در این نواحی که تقریبا منحصربه‌فرد است از عواملی بوده که به شکل‌گیری این نوع شهرسازی منجر شده است.
وی عنوان کرد: آنچه مسلم است، وجود آثار معماری ارزشمند و متعدد در این شهر، حکایت از وجود رگه‌های شهرسازی و معماری قوی در این خطه دارد به طوری که تنوع گونه‌های آثار در آن قابل ملاحظه است.
این کارشناس ارشد معماری خاطرنشان کرد: بنابر پژوهش‌های اولیه صورت گرفته توسط پایگاه میراث فرهنگی ابرکوه، احتمال وجود معماری بوکنی با توجه به نشانه‌های موجود در داخل محوطه قلعه که در اقوال عمومی به قلعه سرور خان مشهور است، نیز وجود دارد.
* میراث گذشتگان را ارج بگذاریم
وقتی در کف این خندق‌ها قدم بر می‌داری استواری بدنه‌های آن و عظمت این یادگار تاریخ، انسان را به یاد اراده‌های پولادینی می‌اندازد که بر این سنگ‌های سخت غلبه کرده‌اند تا بهای آرامش و امنیت را بپردازند و این سئوال مطرح میشود که در حال حاضر میراث‌داران خوبی برای این تلاشگران بوده‌ایم؟
پاسخ به این سئوال تنها نگاهی گذرا بر این آثار منحصربه‌فرد کشور را می‌طلبد.
لوله‌های فاضلابی که از منازل اطراف به پایین خندق‌ها روانه شده‌اند، ساخت و سازهای انجام شده، انبوه زباله‌ها در قسمت‌هایی که از رفت و آمد دور افتاده‌اند، تنها نشانه‌های کوچکی از عمق بی‌توجهی به یادگار گذشتگان را به تصویر می‌کشد.
این صخره‌ها می‌توانند جاذبه‌ای گردشگری برای مسافران و معرفی ابرکوه به عنوان شهری از جنس تاریخ با مردمانی از جنس تلاش باشد.
شهر یزداستان یزد محله چهار منار شهر یزد میراث فرهنگیاستان یزد ( مسجد ) مساجد تاریخی ایران بناهای تاریخی یزد مسجد چهار منار مشهور به مسجد “خضرشاه” یا “میرخضرشاه” مربوط به سدهٔ ۹ -۱۰ ه. ق. است در محله چهار منار شهر یزد قرار دارد. این مسجد از آثار “سید امیر جلال الدین خضرشاه” است و آغاز ساخت آن به سال ۸۴۹ هـ. ق باز می گردد. جلال الدین خضرشاه از دولت مردان و خیران یزد و صاحب ابنیه و آثار بسیار بود. در قدیم شبها در در ۴ منار آن آتش برپا می کرده اند تا کاروانهایی که در شب حرکت می کنند راه را گم نکنند .
آب انبار در معماری سنتی ایران به شمار می رود و یکی از بناهای عام المنفعه از منزلت فراوانی در تمدن ایران زمین برخوردار است و تقریباً در سراسر کشور پراکنده شده است .
بادگیر ابرکوه یزد
تاریخچه آب انبار:
آب انبار را یکی از کهن ترین پدیده های معماری در مناطق خشک و کم آب دنیا است. طبق منابع قدیمی ترین آب انبار دنیا ، آب انبار شهرا ورتالما (در نزدیکی بصره)است که 2150 سال قبل از میلاد به دستور پادشاه اور بر سکوی زیگورات این شهر ساخته شد.
از دیگر آب انبار های قدیمی می توان آب انبار پریاتان سرای (کاخ زمینی) در ترکیه و آب انبار شهر ایلاحی دونتاش در چغازنبیل خوزستان است که سابقه تاریخی آن به حدود 3500 سال پیش است که از قدیمی ترین آب انبار ایران است.
امروزه در تاریخ معماری آب انبار سازی ، کهن ترین آب انبار در شهر کاشان ، یزد ، سمنان، قزوین و جزیره هرمز می توان یافت.
تعاریف آب انبار:
آب انبار را به اسامی برکه، استخر، آبدان و حوض هم می شناسند .
محوطه ای است که در آن همواره آب خوش گوار ذخیره شود و مکان سر پوشیده است در زیر زمین که در آن آب می کنند که در بیشتر مناطق ایران ودر بعضی کشورها ساخته می شد.
آب انبار
عناصر تشکیل دهنده آب انبار:
.1نحوه ساخت
.2مخزن آب انبار
.3راه چینه(راه پله)
.4 پاشیر
.5سردر
.6تزئینات
.7بادگیر
.8فضای مشترک با ساختمان آب انبار
منابع تأمین آب انبار:
یکی از مهمترین و اساسی ترین مواردی که در حیات آب انبار اهمیت دارد تأمین آب آنها است. باتوجه به آب و هوای مناطق کویری که از لحاظ باران سالیانه در مضیقه هستند ، تنها راه تأمین آب این بناها چشمه ها و بناهای اطراف شهر است و همچنین از رودخانه های فصلی هم استفاده می شود که این بیشتر در مورد آب انبارهای میان راهی است.
“ترمه” یکی از منسوجات بومی مردم دیار کویری یزد و از سوغات مورد توجه گردشگران این سرزمین است ولی متاسفانه در سالهای اخیر با آفتهایی مواجه شده که صاحبان این صنعت را بسیار نگران کرده است.
عکس ترمه
پارچه ترمه از منسوجات گرانبهایی است که در گذشته با دست و با استفاده از الیاف ابریشمی بافته می‌شد. از آنجایی که بافت این نوع پارچه گاهاً شش ماه تا یک سال زمان میبرد، بافنده ترمه نام خود را در گوشه آن پارچه ثبت می‌کرد. این پارچه ظریف که امروزه با کمک ماشین آلات نساجی بافته میشود، از دو سری نخ تار و پود شکل گرفته که در پایان، نخ پود در پشت پارچه به صورت آزاد مشاهده میشود.
طرح‌های ترمه از طبیعت گرفته شده به طوری که اغلب این طرح‌ها دارای بته جقه است که نشانه درخت سرو بوده و مورد احترام گذشتگان این دیار بوده است.
هر تولیدکننده پارچه ترمه از گذشته تا به‌حال از طرح و نقوش خاص خود بهره میگرفته و طرح‌هایش نیز به نام وی شناخته می‌شده ولی در سالهای اخیر و با ورود افراد غیرمتخصص به این صنعت، شاهد آفتی به نام کپی‌برداری طرح از ترمه یزد هستیم به نحوی که صاحبان این صنعت در استان را بسیار نگران کرده است.
علیرضا سالاری، فروشنده یکی از برندهای مشهور ترمه در یزد در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه یزد، معتقد است: ترمه اصیل با الیاف ابریشمی بافته میشود و هر تولیدکننده طرح و نقوش خاص خود را طراحی و تولید می‌کند به نحوی که طرح‌ها و تولیداتشان نیز به نام آنها در بازار شناخته میشود.
وی ادامه میدهد: در حال حاضر شاهد عرضه پارچه‌های ترمه از نوع الیاف پلیاستر هستیم که کیفیت این پارچه را کاهش داده است و به سرعت شاهد رنگ باختگی و از بین رفتن پارچه حتی با یک بار شستشو هستیم و این موضوع اصالت پارچه ترمه یزد را زیر سوال برده است.
سالاری با بیان اینکه تشخیص ترمه اصل و تقلبی کار دشواری برای مردم عادی است، اظهار می‌کند: بهترین راهکار برای خرید کالای اصل، مراجعه متقاضیان به فروشندگان برندهای معتبر و خرید از آنهاست، در غیر این‌صورت امکان خرید اجناس تقلبی وجود دارد.
وی، قیمت ترمه را بسته به تراکم و رنگ متفاوت میداند و تصریح می‌کند: در حال حاضر و در بازار کنونی یزد این قیمت برای هر متر ترمه بین 22 هزار تا 190 هزار تومان است.
سالاری با بیان اینکه بیشترین خریداران ترمه یزد از خارج استان هستند، مهمترین مصرف ترمه را در دوخت پشتی، رومیزی، روتختی، جانماز و سجاده و اخیراً در تولید محصولات دیگری مانند کیف، کفش عنوان می‌کند.
امیر رضایی، یکی دیگر از تولیدکنندگان ترمه در استان در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنای منطقه یزد، کپی‌برداری از طرح‌های برندهای مشهور و با کیفیت ترمه استان یزد از جمله ترمه رضایی، ترمه هاشمی و ترمه سالاری را باعث خراب شدن بازار عرضه این پارچه میداند و می‌گوید: این اقدامات نابخردانه از سوی برخی سودجویان، خریداران را نسبت به ترمه استان بدبین کرده است.
وی بیان می‌کند: ترمه تنها پارچه کاملاً ایرانی است که حتی طراحی آن نیز در داخل کشور صورت می‌گیرد. در گذشته طرح‌های ترمه از سوی یک کارگر، طراحی و سپس بافت آن براساس طرح انجام می‌شد و بعدها نیز با ماشینی شدن بافت، ترمه به وسیله جاکاردهای کاغذی براساس طرح تولید می‌شد اما اکنون جاکاردها، الکترونیکی شده و همین الکترونیکی شدن به معضلی برای ترمه تبدیل شده است. جاکاردهای الکترونیکی باعث شده تا کسانی که شناختی از اصالت ترمه ندارند به راحتی از طریق کپی‌برداری از طرح‌های برندهای مشهور تولید ترمه استان، بازار را تحت سلطه خود درآوردهاند.
رضایی می‌گوید: گاهاً برای تثبیت یک طرح ترمه بیش از 6 ماه زمان صرف میشود تا طرح به سرانجام برسد و بعد از آن نیز معرفی در بازار زمان زیادی را سپری می‌کند ولی متاسفانه افراد سوءجو با کپی‌برداری از طرح‌های تولیدکنندگان استان، به این تولید پرزحمت ضربه می‌زنند.
این تولیدکننده اظهار می‌کند: 90 درصد ترمه تولیدی استان در خارج استان مشتری دارد و شهرهای تهران، تبریز و مشهد بیشترین مصرف کنندگان ترمه یزد هستند.
رضایی درباره رنگ‌های مورد علاقه مردم می‌گوید: بسیاری از مردم عقیده دارند که ترمه اصل باید زمینه قرمز، قهوهای و زرشکی داشته باشد در حالی که در گذشته هم ترمه با زمینه‌های رنگ‌های دیگر از جمله آبی وجود داشته است ولی چون تولید پارچه‌های ترمه با برخی رنگ‌ها مانند آبی دشوارتر بوده، اغلب ترمه‌ها با زمینه زرشکی، قهوهای و قرمز تولید می‌شده است.
به گفته وی، در حال حاضر ترمه در رنگ‌های متنوعی در بازار عرضه میشود، اما هنوز رنگ‌های سنتی مورد علاقه مردم هستد.
به گزارش ایسنا به نظر می‌رسد که اگر مسئولان امر به ویژه متولیان این میراث فاخر گذشتگان، زودتر تدابیر مقتضی را نیندیشند، دیری نخواهد پایید که همانند برخی دیگر منسوجات استان با عرضه نمونههای تقلبی پاکستانی و چینی شاهد رکود کامل این صنعت باشیم.
افتخار همکاری صنایع چوب فن و هنر با هنرمندان و معماران برجسته و محبوب ایرانی
معمار موسی عبیر
آرشیتکت و معمار جناب فرزاد دلیری
آرشیتکت فرزاد دلیری
بازیگر محبوب و هنرمند رضا کیانیان
استاد رضا کیانیان
خانم رزیتا غفاری بازیگر محبوب
رزیتا غفاری
هنرمند رامبد جوان
بازیگر , کارگردان , مجری و هنرمند رامبد جوان
داستان فن و هنر ایران
صنایع چوب فن و هنر ایران زمین از سال 1340 در منطقه قلهک مشغول به کار بوده و در گذشت این سالیان توانسته تجارب و تجهیزات خود را برای ساخت نمونه های سفارشی و بسیار با کیفیت آماده کند . ما از ابتدا نمونه ساز بودیم و هیچ گاه تمایل به سری سازی نداشتیم , همیشه دوست داریم, پروژه های خاص و سفارشی اجرا کنیم و این تنوع و هیجانی که در کارهای جدید است برای ما بسیار جذاب و دلنشین است . ما از اهالی قدیم منطقه قلهک هستیم , اصالتا یزدی هستیم . اگر از کاسبان قدیمی قلهک بپرسید به شما درباره استاد علی حیدری ( پدر ) خواهند گفت .کارگاه قدیمی ما در یک باغ 4000 متری روبروی کارخانه یخ سازی قلهک قرار داشت . زمانی که صدای بلبل های شمرون گوش را کر می کرد . نه خیلی قدیم , 25 سال پیش … هم اکنون در شهرک صنعتی خاوران مستقر هستیم و آماده ارائه خدمات نجاری , طراحی سه بعدی و مشاوره به مشتریان هستیم . به دلیل حجم بالای تماس ها روی واتساپ پاسخگو هستیم .
