درخت آبنوس:
کلمه آبنوس از زبان مصر باستان از طریق یونان باستان به لاتین و انگلیسی میانه آمده است. معمولا توسط چندین گونه مختلف در جنس diospyros وجود دارد که خرمالو نیز از این گونه هست. گونه های آبنوس شامل diospyros ebenum (آبنوس سیلون) بومی جنوب هند و سریلانکا، diospyros crassiflora (آبنوس گابن) بومی غرب آفریقا و diospyros celebica ( آبنوس سولاوسی) بومی اندونزی است.
در سری لانکا درخت آبنوس یک گونه محافظت شده است و برداشت و فروش آن غیرقانونی و مجازات همراه با حبس دارد. آبنوس سیاه آفریقایی به دلیل برداشت غیرقانونی در طبقه گروه آسیب پذیر قرار می گیرد، که اگر روند فعلی ادامه یابد کارشناسان صنعت پیش بینی می کنند که این درخت ممکن است طی 15 سال در مسیر انقراض قرار داشته باشد. به طور معمول آبنوس سیاه در پوشش بسته رشد نمی کند بلکه وجود انفرادی تر را ترجیح می دهد.
این درخت غالبا در خاک های سنگی و نابارور که در آن گیاهان دیگر قادر به زنده ماندن نیستند رشد می کنند . رشد این درخت افزایشی است و 70-200 سال طول می کشد تا به یک اندازه قابل استفاده برسد، درختان بالغ بیش از 9 متر (30 فوت)ارتفاع و 0.3 متر قطر دارند.
آبنوس سیاه درختی شاخه ای، ساقه دار و برگ‌ریز است که شاخ و برگ درختان خود را در فصل خشک از دست می دهد یا درختچه ای از جنگل های خشک و ساوانا است که تا 10 متر رشد می کند. برگ های آن دارای 3-5 برگچه می باشد، گل های آن به رنگ سفید و خوشبو بوده، میوه هایش یک غلاف با 1-4 دانه دارند.
گل‌دهی آن ها در دومین فصل خشک صورت می گیرد و بیشتر درخت را شاخه های بدون برگ می پوشاند غلاف آن حدود 7 ماه پس از گل‌دهی بالغ می شود، رنگ تنه و پوست آن خاکستری کمرنگ تا قهوه ای کمرنگ است . این نوع درخت در آستانه انقراض است به همین دلیل درختی آسیب پذیر است.
چوب آبنوس:
یک چوب سخت، متراکم به رنگ سیاه و قهوه ای، دارای بافت پارچه ای که در هنگام جلا دادن شکل آینه ای دارد و آن را به عنوان یک چوب زینتی، ارزشمند می کند، این چوب دارای چگالی بالاست، چوب آبنوس به دلیل اینکه چند رنگ است جزء چوب های لوکس محسوب می شود. هنگامی که چوب آبنوس در گرد و غبار ریز قرار می گیرد
به عنوان مثال در حین اره زدن به یک پودر قابل اشتعال و سمی تبدیل می شود که می تواند چند روز در هوا شناور شود و با توجه به سمیت زیاد آبنوس به شکل پودری، استفاده از آن در کارهای ساختمانی نیاز به مجوز دولت در چندین کشور آسیای جنوبی دارد. چوب درخت آّبنوس هرچه تیره تر باشد از ارزش بیشتری برخوردار است، تاریک ترین چوب به عنوان چوب خالص شناخته می شود و به طور فزاینده ای نادر است.
چوب سیاه خالص فقط از درختانی که 150 سال و بیشتر قدمت دارند ناشی می شوند. درختان جوان قهوه ای روشن معمولا در سن 50 سالگی برش داده می شوند، چوب سیاه سنگین ترین چوب جهان است که وزن آن بیش از 70 پوند در هر مترمکعب است، از طرف دیگر چوب بالسا یکی از سبکترین چوب هاست که وزن آن کمتراز یک پوند در هر فوت است این نکته اینجا مورد توجه است که به نظر می رسد سرعت رشد یک درخت مربوط به وزن آن است.
کاربرد و ارزش چوب آبنوس:
چوب آبنوس از زمان های قدیم در قطعات حک شده در مقبره های مصر باستان مورد استفاده قرار می گرفت. در اواخر قرن شانزدهم کابینت های خوبی برای تجارت لوکس از آبنوس در آنتورو ساخته می شد.
این چوب به دلیل تراکم و سختی که دارد برای قالب بندی و حکاکی روی آن مناسب است که می توان تصاویر کلی و جزئی را روی آن حک کرد، مدتی از این چوب برای حک کردن صحنه های تاریخی و کلاسیک یا مسیحی روی کابینت ها در پاریس استفاده می شد که مدت زمان کوتاهی مورد توجه بود. از چوب آبنوس برای ساخت صلیب و قطعات سازهای موسیقی از جمله کلیدهای سیاه پیانو ، ویولن، ماندولین، گیتار، تسمه های تزیینی و میخ استفاده می شود.
در گذشته به طور سنتی قطعات سیاه در مجموعه های شطرنج از آبنوس ساخته می شد و از چوب های گیاهی یا عاج برای قطعات سفید استفاده می شد. به دلیل استحکام این چوب، بسیاری از دستگیره های دستی و جلوی تفنگ نیز از این جنس ساخته می شدند.
چوب آبنوس سیاه یکی از با ارزش ترین و گرانترین انواع چوب در جهان است. به طور سنتی از چوب سیاه ( بلک وود) برای زغال، چوب منبت کاری، شانه، سوزن، فنجان و دسته چاقو استفاده شده است.
به دلیل چگالی بالا بافت و مومی بودن آن برای تولید آلات موسیقی چوبی مانند کلارینت ها ایده آل است و چوب فوق العاده ای برای نگه داشتن اتصالات فلزی تخته های گیتار و همینطور برای ساخت مبلمان خوب است.
به دلیل ارزش بالای چوب سیاه اکنون بسیاری از گونه های درختان سیاه آبنوس منقرض شده اند، به دلیل نادر بودن نسبی قطعات چوب سیاه (بلک وود ) با کیفیت بالا قیمت بالایی دارد.
بونسای سیاه آبنوس:
این درخت یک بونسای عالی را ایجاد می کند، آنها کوچک و جمع و جور رشد می کنند به طور معمول فقط به ارتفاع 3یا 4 پا می رسند.کاهش سالانه باعث می شود درخت کوچک و چمباتمه زده شود، همچنین هرس کردن باعث افزایش عرض تنه خواهد شد که برای برداشت آینده چوب مطلوب است.
اگر آب و هوا کمتر از حد مناسب باشد می توان آن را در داخل خانه یا گلخانه پرورش داد.
آبنوس گابون یک چوب عجیب و غریب بومی آفریقای غربی است، این چوب بسیار متراکم،سنگین و دارای بافت بسیار ریز است، چوب آن به رنگ صورتی مایل به قرمز و قهوه ای روشن است.
آبنوس گابون
این چوب با تقاضای بی وقفه در سراسر جهان مواجه است ، گابن ابون ( چوب آبنوس گابن ) یکی از گران ترین چوب های عجیب و غریب در جهان است .
نام (های) مشترک: گابون آبونی ، آبون افریقایی ، آبونی نیجریه ، کامرون آبون
نام علمی: Diospyros crassiflora
توزیع: استرالیا غربی آفریقا
اندازه درخت: 50-60 فوت (15-18 متر) قد ، 2-3 فوت (6-1 متر) قطر تنه
میانگین وزن خشک: 60 پوند / فوت 3 (955 کیلوگرم / متر 3 )
گرانش خاص (پایه ، MC 12٪): .82 ، .96
سختی ژانکا : 3،080 پوند f (13،700 N)
رنگ / ظاهر: چوب معمولاً معمولاً سیاه است و دارای کمی تغییر رنگ و دانه بندی قابل مشاهده است. گاهی ممکن است رگه های قهوه ای تیره یا خاکستری و قهوه ای در آن وجود داشته باشد. یکنواختی زیبا با درخشش طبیعی بسیار بالا از ویژگی های چوب آبنوس است .
این چوب دارای سطحی متخلخل؛ تعداد منافذ متوسط تا بزرگ و بدون ترتیب خاص است . حلقه های رشد در این چوب نامشخص است و پرتو ها فقط با لنز قابل مشاهده است .
مقاومت چوب آبنوس :
مقاومت در برابر پوسیدگی: آبنوس بسیار با دوام است و از مقاومت خوبی در برابر موریانه ها و سایر حشرات برخوردار است.
قابلیت کار با چوب آبنوس:
به دلیل چگالی بسیار زیاد کار کردن با آن دشوار است. تأثیر کسل کننده ای بر روی برش ها دارد. ممکن است پارگی در قطعه هایی که دانه به هم چسبیده یا نامنظم هستند رخ دهد. با توجه به محتوای بالای روغن موجود در این چوب ، گاهی اوقات می تواند باعث ایجاد مشکل در چسبندگی شود . به خوبی رنگ می شود ، و بعد از رنگ به درخشش بالایی می رسد . به خم شدن با بخار پاسخ می دهد.
بو: آبنوس هنگام کار ، بوی ملایم و کمی ناخوشایند دارد.
آلرژی / سمیت:
اگرچه واکنش های شدید بسیار نادر است ، آبنوس در جنس Diospyros به عنوان یک چوب حساس کننده ( آلرژی زا ) گزارش شده است . معمولاً بیشترین واکنشها به سادگی شامل سوزش چشم ، خارش و سوزش پوست و تنفس است. برای اطلاعات بیشتر به مقاله های آلرژی چوب و سمیت و ایمنی از گرد و غبار چوب مراجعه کنید.
قیمت گذاری / در دسترس بودن:
گابون آبونین ( چوب سیاه گابن ) از جمله گرانترین قیمت های موجود در بازار است: معمولاً حدود دو تا سه برابر گران تر از بیشتر گونه های چوب گران قیمت . اندازه کوچک درخت و رشد طولانی مدت آن و تقاضای زیاد آن برای کارهای تزیینی باعث شده است , قیمت این چوب عجیب به نظر برسد .
قیمت چوب آبنوس در بهار 1399
قیمت چوب آبنوس در سال 1398 حدود 300 میلیون تومان برای هر متر مکعب بوده است که در سال 1399 به 400 میلیون تومان هم رسید .
لیست قرمز چوب های در حال انقراض :
پایداری: این گونه چوب در لیست CITES ضمیمه II (برای گونه های Diospyros از ماداگاسکار) وجود دارد ، و در فهرست قرمز IUCN نیز قرار دارد. این فهرست به دلیل کاهش جمعیت بیش از 50٪ در سه نسل گذشته ، ناشی از بهره برداری در معرض خطر قرار گرفته است.
موارد متداول برای استفاده از چوب آبنوس :
اقلام کوچک و زینتی ، مانند کلیدهای پیانو ، قطعات سازهای موسیقی ، نشانه های استخر ، لوازمی که نیاز به حک شدن دارند , دسته چاقو های گرانقیمت و سایر وسایل مخصوص کوچک.
نظرات: بنابراین به این دلیل نامگذاری شده است که از لحاظ تاریخی بیشتر چوب از کشور گابن صادر می شد ، اگرچه امروزه احتمال بیشتری از کامرون گرفته می شود.
Gaboon Ebony اشتباه ندارد زیرا تعداد کمی از جنگل های سیاه و عمیق و جامد وجود دارد (مگر اینکه رنگ شود) ، و حتی اکثر گونه های Diospyros سیاه نیستند. انواع دیگر آبنوس عبارتند از: Macassar (راه راه) آبنوس ، و سیاه و سفید آبنوس . بلک وود آفریقایی از نظر تراکم ، رنگ و (متاسفانه) بسیار شباهت دارد ، اما از لحاظ فنی از نظر جنس Dalbergia است و یک آبنوس واقعی محسوب نمی شود. Wenge و Katalox دو چوب هستند که بعضی اوقات به عنوان یک جایگزین آبنوس استفاده می شوند.
چوب فوق العاده متراکم ، محکم و سفت است ، اگرچه در اثر تغییرات فصلی از ثبات متوسط تا ضعیف در نظر گرفته می شود.
مشخصات گونه های مرتبط:
آبون سیاه و سفید (Diospyros spp.)
سیلان آبونی (Diospyros ebenum)
Macassar Ebony (Diospyros celebica)
Blackwood مالزی (Diospyros ebonasea)
Mun Ebony (Diospyros mun)
خرمالو (Diospyros virginiana)
مطالب مرتبط با شناخت چوب آبنوس :
