تاريخچه صندلي


در طراحي دکوراسيون، مبلمان همواره يکي از مهم ترين بخش هاست و برخلاف تصور برخي شامل بسياري از وسايل و نه فقط مبل راحتي اتاق نشيمن يا مبل رسمي اتاق پذيرايي است. يکي از مهم ترين المان هاي مبلمان در بيشتر فضاها صندلي است که در واقع توجه به طراحي آن، سرآغاز گرايش به طراحي مبلمان هم هست. «صندلي» يا شايد هم «سندلي» در تعريف، همان چهارپايه کوچک پشتي داري است که روي آن مي نشينند. گرچه صندلي هاي امروز در زندگي ما گاهي چهارپايه، گاهي پشتي و گاهي هم هيچ کدام را ندارند، حتي گاهي بر روي آن نمي نشينند.
صندلي يک از قديمي ترين محصولاتي است که به دست بشر ساخته شده و از صدها سال پيش تا امروز به هزاران فرم مختلف درآمده و مورد استفاده انسان قرار گرفته است. در اين مقاله به بررسي تعدادي از معروف ترين و متفاوت ترين صندلي هاي مدرن مي پردازيم که بسياري از آنها را بدون آنکه بشناسيم، در خانه يا محل کار استفاده مي کنيم. صندلي به دليل کاربرد بسيار و انعطاف پذيري عجيبي که در تغيير فرم، شکل، رنگ و جنس دارد يکي از نخستين اشيايي است که يک طراح را براي طراحي جلب مي کند. از اين رو تنوع در آن از بسياري محصولات ديگر بيشتر است. بررسي محصولي چون صندلي در طول چند دهه، جدا از ايده هاي فراواني که مي دهد، مي تواند چيزهاي زيادي در مورد ارزش ها و علايق مردمي که در گذشته مي زيسته اند، درباره روش هاي استفاده آنها از تکنولوژي زمانه و درباره اولويت ها و مسئوليت هاي طراحي آن زمان به ما بگويد.
اينکه صندلي چگونه و توسط چه قومي اختراع شده بحث ما نيست. برخي ايراني ها را مبدع صندلي مي دانند. وجود چندين صندلي با نقوش ايراني در تخت جمشيد و کاخ صدستون به اثبات رسيده است. همچنين آثاري نيز پيش از آن پيدا شده. اما با گذر از اين بحث و چشم پوشي از روند تغييرات صندلي نزد اقوام و فرهنگ هاي مختلف تا قرن بيستم بايد به اين نکته اشاره کرد که صندلي هم مثل بسياري محصولات ديگر در قرن نوزدهم مورد توجه اروپاييان قرار گرفت و يک سده پس از انقلاب صنعتي با پي بردن به ارزش طراحي در صنعت، تحول چشمگيري در طراحي و توليد آن و به طور کلي مبلمان ايجاد شد.

هنر نو
ساخت صندلی به روش توليد انبوه در اواخر اين قرن، يعني موقعي که صندلي هاي دست ساز لويي شانزدهم فرانسه و صندلي هاي دوره ويکتورين انگلستان عمرشان به پايان رسيده بود، معمول شد. در اين زمان به تدريج جنبش هاي هنري در طراحي شکل مي گرفتند. يکي از اين جريان هاArt Nouveau بود.

آرت نوو به معني (هنر نو) حرکتي بين المللي بود که در هر کشوري از اروپا با ويژگي هاي خاص خودش شناخته مي شد. آرت نوو بسياري از اصول جنبش هاي پيشين در طراحي مانند استفاده از مواد طبيعي، روش هاي صنعتي و تهي کردن سطوح از تزئينات را به کار مي برد. گرچه مبلمان آرت نوو کمي بيشتر از طرح هاي تزئين شده استفاده مي کرد اما معتقد بود که نبايد در اين کار زياده روي کرد؛ هرچند محصول مي بايست بيانگر احساسات سازنده اش باشد. در سال ۱۸۹۷ يک معمار و طراح اسکاتلندي به نام چارلز رنه مکينتاش يک صندلي ناهارخوري طراحي کرد که نشان دهنده استفاده ظريفي از مواد، فرم و سمبليسم بود. صندلي از چوب ساخته شده بود اما استفاده از فضاهاي منفي و عناصر باريک و مخروطي، برخلاف محصولات سنگين ماقبل، سبکي و حرکتي بصري ايجاد مي کرد. مکينتاش برخلاف جريان هاي پيشين، مبلمان خود را رنگ آميزي کرده است (سياه يا سفيد) و بدين گونه به ترکيب بصري عناصر ساختاري بيش از نمايش سطح اصيل مواد اهميت مي داد.
از صندلي هاي مشهور ديگر در اين دوره مي توان به صندلي ناهارخوري دارکين که در امريکا و با طراحي فرانک لويدرايت معمار برجسته امريکايي ساخته شد و همچنين صندلي «کافه فلادرموس» اثر جوزف هافمن در اتريش اشاره کرد. اين صندلي برخي از ويژگي هاي صندلي مکينتاش را داشت اما نسبت به آن انتزاعي تر و مهندسي تر بود. گرچه صندلي از چوب ساخته شده بود اما به نظر مي رسيد که فرم هاي استانداردشده بيشتري براي توليد صنعتي داشت.
صندلي مشهور بعدي «صندلي قرمز و آبي» با طراحي گريت ريتولد بود. اين صندلي در سال هاي ۱۹۱۸-۱۹۱۷ توسط او که يک کابينت ساز هلندي بود و بعدها به معماري و طراحي روي آورد، با توجه بيشتر بر روي ترکيب بندي بصري ساخته شد.
او پس از طراحي اين صندلي با کارهاي نقاشي پيت موندريان آشنا شد و اين صندلي را طوري رنگ کرد که مانند کارهاي او به نظر برسد. هر دو اين کارها از مستطيل هايي با رنگ هاي اوليه و کادرهاي مشکي تشکيل شده اند. اين طور به نظر مي رسد که صندلي ريتولد البته غير از پشتي مورب آن، سه بعدي شده تابلوي موندريان است. صندلي واسيلي اثر مارسل بروئر که در سال ۱۹۲۵ و در آلمان طراحي شد نيز يکي ديگر از صندلي هاي مطرح است. «صندلي پايمو» با طراحي آلوار آلتو هم از مهم ترين اين صندلي ها است.
آلتو يک بيمارستان براي بيماران مبتلا به سل به سبک مدرن بين المللي طراحي کرده بود و مي خواست که براي اتاق هاي بيماران و استراحتگاه ها مبلمان طراحي کند. او تحت تاثير صندلي واسيلي قرار گرفت اما مي خواست صندلي اي کاملاً مدرن بدون استفاده از لوله هاي فلزي طراحي کند. هواي فنلاند خنک بود و مردم مبلماني را دوست داشتند که هنگام لمس آن احساس گرما کنند. همچنين فنلاند سرزميني سرشار از جنگل هاي انبوه بود. بنابراين آلتو طرحي مبتني بر اصول مدرنيسم و فرم کاملاً کاربردي ارائه کرد که از پروسه جديدي در ورقه ورقه کردن چوب استفاده مي کرد. صندلي آلتو داراي منحني ارگانيک بود و ارزش زيادي از نظر ارگونومي داشت. آلتو در تحقيقات خود در مورد بيماران مسلول به اين نتيجه رسيد که بهترين زاويه پشتي براي نشستن زاويه ۱۱۰ درجه است و اين بهترين حالت براي تنفس فردي با ريه هاي گرفته است.

صندلی ماساژ با تکنولوژی بالا

صندلی ماساژ تریستار
صندلی ماساژ تریستار

اما آخرين صندلي انتخابي ما صندلي کيف لوبياست؛ صندلي اي که تقريباً هيچ کدام از معيارهاي «صندلي بودن» را ندارد. در سال ۱۹۶۱ فردي به نام راشل کارسون کتابي نوشت با عنوان «بهار خاموش» که براي اولين بار امريکاييان را با اين حقيقت آشنا کرد که کارخانجات در حال آلوده سازي محيط زيست هستند. پاگيري اين مساله از سويي و پيشرفت فناوري پلاستيک در اوايل دهه ۶۰ از سوي ديگر ايده هاي جديدي را آشکار کرد. در اين هنگام ايتاليا پرچمدار طراحي فرم هاي مبلمان جديدي شد که فردگرا و معني دار بودند. گروهي از طرفداران ايتاليايي صندلي کيف لوبيا را طراحي کردند که تصور قبلي از صندلي به عنوان يک ساختار سخت و محکم را کنار گذاشت.
اين صندلي در حقيقت کيفي از جنس وينيل بود که با گلوله هاي پلي اورتان پر شده بود. اين صندلي هيچ فرمي نداشت بلکه فرم بدن شخصي را مي گرفت که روي آن مي نشست. بنابراين بسيار فردگرا بوده و فرم متغير آن تقليدي از روابط اجتماعي متغير آن دوره بود. اين مساله که صندلي باعث مي شد فرم در ارتفاع کم و نزديک به زمين بنشيند و تمام حالت هاي بدن را پوشش دهد به اين معني بود که با رفتار اجتماعي و سياسي غيرجدي آن دوره نيز هماهنگ بود. از آن زمان تاکنون طراحي صندلي هاي متفاوت همچنان ادامه دارد. از پرکاربردترين صندلي هاي چندين سال اخير مي توان به صندلي آيرون با طراحي «دون چادويک» و «بيل استامپ» در سال ۹۴ و کارهاي «کريم رشيد» و «مارک نيوسن» اشاره کرد که هر کدام از اين صندلي ها مي توانند زينت بخش محل کار و محيط زندگي ما باشند.
به قلم: مازيار رضايي

منبع: روزنامه شرق

منبع : وب سایت تبیان

مطالب مرتبط با موضوع صندلی چوبی :

WhatsApp us