آشنایی با انواع چوب های نرم و سخت و کاربرد آن ها

چوب در اشکال و اندازه ‌های مختلف موجود است. از آنجا که چوب از درختان به وجود می ‌آید و انواع مختلفی از درختان وجود دارد، تنوع بسیار زیاد انواع چوب برای مصارف مختلف تعجب ‌آور نیست. به‌ طور کلی، چوب درختان به سه دسته تقسیم‌ بندی می ‌شود:

چوب نرم
چوب سخت
چوب مهندسی ‌شده
هر یک از این سه نوع مختلف چوب را می ‌توان به‌ صورت های بسیار مختلفی استفاده کرد.

چوب‌ های نرم

چوب ‌های نرم از درختان مخروطی شکل (سوزنی) به دست می ‌آیند. درختان مخروطی شکل درختانی هستند که دارای برگ ‌های سوزنی شکل هستند و میوه مخروطی شکلی تولید می‌ کنند. کاج، سدر، صنوبر و درخت ماموت (redwood) نمونه‌هایی از درختان رایج چوب نرم هستند که در کارهای چوبی، ساخت‌ و ساز و مبلمان مورد استفاده قرار می گیرند.

چوب ‌های‌ سخت

چوب ‌های سخت از درختانی به دست می ‌آیند که ‌برگ‌ های سوزنی شکل ندارند و میوه مخروطی شکل تولید نمی‌ کنند. این درختان تنها برگ و دانه تولید می‌ کنند و بیشتر به ‌عنوان درختان برگریز شناخته می ‌شوند، چرا که برگ ‌های خود را در پاییز از دست می ‌دهند. گونه‌ های رایج درختان چوب سخت شامل درخت بلوط، درخت افرا، درخت گیلاس، درخت ماهون آمریکایی و درخت گردو می‌ شود. چوب حاصل از گونه‌ های چوب سخت لزوماً همیشه از چوب حاصل از گونه‌ های چوب‌ نرم، مقاوم ‌تر نیستند، اما بسیاری از گونه ‌های چوب سخت به خاطر الگوهای زیبا و متمایز رگه‌ های خود، شناخته‌ شده هستند.

آیا چوب ‌های نرم نسبت به چوب ‌های سخت، نرم ‌تر هستند؟

برخلاف تصور رایج، چوب ‌های‌ نرم به دلیل اینکه “نرم” هستند چوب‌ نرم نامیده نمی‌شوند. به همین ترتیب، چوب‌ های سخت به دلیل اینکه “سخت” هستند چوب سخت نامیده نمی ‌شوند. اگرچه برخی از انواع چوب‌ های سخت بسیار سخت هستند و بنابراین کار با آن چالش ‌برانگیزتر است، اما تمایز بین چوب ‌های‌ سخت و چوب ‌های نرم هیچ ربطی به نرم بودن یا سخت بودن آن‌ ها ندارد. چوب‌ های سخت بسیار زیادی وجود دارد که در حقیقت از نظر سختی بسیار نرم‌ تر از چوب‌ های نرم هستند.
برخی از انواع چوب مانند چوب بامبو و چوب خرما که چوب سخت در نظر گرفته می ‌شوند از درختان برگریز حاصل نمی ‌شوند. این چوب ‌ها تنها به این دلیل که مشخصات چوب سخت‌ ها را دارا هستند، در گروه چوب ‌های سخت قرار داده ‌شده ‌اند.

چوب‌ های مهندسی ‌شده (صنعتی):

نوع سوم چوب که شما ممکن است با آن روبرو شوید، چوب مهندسی ‌شده (صنعتی) نام دارد. چوب مهندسی‌ شده به‌ طور طبیعی در محیط‌ زیست پیرامون ما یافت نمی‌ شود بلکه در عوض در کارخانه‌ ها تولید می ‌شود. این تخته چوب ‌ها اغلب از چوب ‌های ضایعاتی کارخانه ‌های الوارسازی تولید می ‌شود. در حقیقت، این چوب ‌های ضایعاتی به‌ گونه ‌ای دستکاری و دچار تغییر می ‌شود که ویژگی‌ ها و مشخصات خاصی را دارا شوند. به این نوع چوب، چوب کامپوزیت نیز گفته می ‌شود.
چوب مهندسی‌ شده اغلب با استفاده از مواد شیمیایی یا طی یک فرآیند گرما به‌گونه ‌ای دچار تغییر و تحول می ‌شود که محصول چوبی به ‌دست ‌آمده را می ‌توان در سایزهای مختلف برش داد (اندازه ‌هایی که به سختی از چوب‌ های طبیعی حاصل می شوند).
از نمونه ‌های محبوب چوب‌ های مهندسی‌ شده، تخته چندلا، تخته تراشه جهت ‌دار(OSB)، تخته فیبر با چگالی متوسط(MDF) و تخته کامپوزیت را می‌ توان نام برد. روکش ‌های چوبی را نیز گاهی اوقات می ‌توان در دسته چوب‌ های مهندسی ‌شده، قرار داد. دلیل این امر این است که اغلب برای دستیابی به سایز و طرح چوب خاص، این روکش‌ ها باید از طریق تکنیک ‌های برش مخصوص و یا پیوند دادن قطعات به یکدیگر دستکاری شود.

معرفی انواع مختلف چوب‌ های سخت و کاربرد آن

چوب‌ های سخت در دنیای امروز، یکی از عناصر اصلی طراحی منازل و ساخت اثاثیه خانه (از راهرو ورودی تا اتاق نشیمن) به شمار می ‌روند.

چوب توسکا(Alder)

توسکا یک نوع چوب سخت است که به دلیل زیبایی طبیعی، انعطاف ‌پذیری و تطبیق‌ پذیری، توجه‌ ها را به خود جلب کرده است و از محبوبیت بیشتری نسبت به قبل برخوردار است. چوب توسکا بیشتر در مناطق شمال غربی کالیفرنیا و مناطق جنوب غربی کانادا یافت می ‌شود.
چوب توسکا هنگام برش تقریباً سفید است، اما به‌ محض قرارگیری در معرض هوا و نور خورشید به‌ سرعت به قهوه ‌ای عسلی تغییر رنگ می ‌دهد. این چوب با چگالی متوسط معمولاً دارای رگه‌ های مستقیم است. کار با چوب توسکا در کنده‌ کاری، تراشکاری و ماشین کاری بسیار آسان است. چوب توسکا سمباده شده، سطح بسیار صاف و همواری دارد که به ‌راحتی رنگ را قبول می‌ کند. توسکا رنگ ‌شده خیلی شبیه به چوب گردو و گیلاس است. این چوب همچنین میخ، پیچ و چسب را به‌ خوبی می‌ پذیرد.

کاربرد چوب توسکا

چوب توسکا اغلب در ساخت مبلمان و کابینت، وسایل آشپزخانه، کرکره ‌های چوبی مورد استفاده قرار می گیرد. این چوب همچنین برای ساخت قاب عکس و سایر اشیاء تزئینی یک انتخاب محبوب است. شاید یکی از کاربردهای تخصصی ‌تر چوب توسکا استفاده از آن در بدنه سخت گیتارهای برقی باشد. چوب توسکا تن بسیار تمیز و بی ‌نقصی تولید می کند که کمتر چوبی چنین قابلیتی دارد.

چوب درخت زبان گنجشک

چوب درخت زبان‌گنجشک (Ash)
چوب درخت زبان‌گنجشک از خانواده چوب‌ های سخت به شمار می ‌رود. این درخت در سراسر سواحل شرقی و بخش ‌هایی از کانادا رشد می‌ کند و ده‌ ها گونه از آن در سراسر آمریکای شمالی وجود دارد. زبان‌گنجشک سفید و سبز رایج‌ ترین گونه‌ های آن هستند که هر دو به ‌وفور در ایالت ورمانت آمریکا یافت می ‌شود. چوب حاصل از این درخت دارای رنگ روشن (قهوه‌ ای یا بژ) و رگه ‌های هموار است.
چوب درخت زبان‌گنجشک از نظر ویژگی و مقاومت بسیار شبیه به چوب درخت بلوط سفید (سبک و مقاوم در برابر ضربه) است اما از نظر اقتصادی مقرون به ‌صرفه تر است. این چوب از لحاظ زیبایی چشم ‌نواز است و رنگ را به‌ خوبی می ‌پذیرد و برای انواع مختلف پروژه ‌های چوبی مورد استفاده قرار می گیرد.

عکس انواع چوب , چوب ون , چوب زبان گنجشک , چوب عش , چوب اش ,

کاربردهای چوب زبان‌گنجشک

ویژگی ‌های چوب زبان گنجشک از جمله وزن سبک و ضربه پذیری باعث شده است که این چوب برای ساخت چوب بیس بال، دسته ابزارهای مختلف مانند چکش، مبلمان، وسایل چوبی و مبلمان رستوران ‌ها بسیار ایده آل باشد.

چوب آسپن (Aspen) درخت آسپن دارای گونه های بسیار زیاد و متنوعی است و از آن با نام‌ هایی چون صنوبر لرزان، اشنگ، تبریزی، سفید … نیز یاد می‌شود. چوب آسپن، یک نوع چوب رنگ روشن هست که رنگ را به ‌خوبی می ‌پذیرد. گاهی اوقات به نظر می ‌رسد این چوب بافتی کرکی و مخملی (fuzzy) دارد.
چوب آسپن یک عضو دیگر از خانواده‌ های چوب ‌های سخت است. درخت آسپن در شمال شرقی آمریکا پرورش می‌ یابد اما بعضی ‌اوقات پیدا کردن این درخت‌کار دشواری است. به‌ طور کلی این درخت به ‌صورت محدود در دسترس است و به همین دلیل معمولاً از آن فقط در پروژه‌ های بسیار خاص که در آن چوب آسپن ایده آل است، استفاده می ‌شود.

کاربردهای چوب آسپن

یکی از تخصصی ‌ترین کاربردهای چوب آسپن در ساخت سونا است. این چوب گرما را منتقل نمی‌کند و قادر است رطوبت را بدون اینکه دچار تورم و یا تغییر شود، به ‌خوبی تحمل کند. از آنجایی‌که این چوب گرما را به ‌راحتی هدایت نمی کند، در بعضی مواقع در تولید چوب کبریت نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

این ویژگی ‌ها مواردی هستند که چوب آسپن را برای ساخت کشوهای چوبی نیز ایده آل می ‌سازند. چوب آسپن همچنین بدون بو، طعم و مزه است و این امر آن را برای ساخت قاشق‌ های غذاخوری مورد استفاده چینی‌ها (chopsticks)و ظروف آشپزخانه ایده آل می‌ سازد.

چوب بالسا

چوب بالسا یک چوب سخت بسیار سبک است که معمولاً در انواع پروژه‌ های سرگرمی و کاردستی و یا در کارهای علمی برای ساخت ماکت (ماکت هواپیما، ماکت پل) استفاده می ‌شود.

بسیاری از نجاران نسبت به چوب بالسا دید منفی دارند چرا که این چوب خیلی محکم و قوی نیست. چوب بالسا چوب کم ‌چگالی است که عموماً خیلی قوی نیست. به همین دلیل، بسیاری از افراد برای هر نوع پروژه ‌ای که نیاز به تحمل وزن یا فشار داشته باشد، چوب توس و چوب درخت نمدار آمریکایی را به چوب بالسا ترجیح می ‌دهند؛ اما نسبت به این چوب در حقیقت کم‌ لطفی شده است و استفاده ‌های کاربردی فراوانی دارد.

چوب بالسا همچنین از تاریخچه بسیار غنی برخوردار است، به‌ خصوص به این دلیل که اغلب در طول جنگ جهانی اول و جنگ جهانی دوم در هواپیماها و کشتی‌ها به ‌عنوان بدل مورد استفاده قرار می‌ گرفت. چوب بالسا معمولاً از آمریکای جنوبی و آمریکای مرکزی به آمریکای شمالی وارد می ‌شود. درخت بالسا خیلی سریع رشد می کند اما طول عمر آن نسبتاً کوتاه است، به ‌طوری که بیشتر درختان فقط تا قبل از 10 سالگی قادر به تولید الوارهای قابل ‌استفاده هستند.

کاربردهای چوب بالسا

چوب بالسا بسیار سبک و شناور است. بسیاری از مردم از این حقیقت که چوب بالسا معمولاً در ساخت قایق‌ های تفریحی، اسباب نجات (جلیقه نجات و …) و سایر انواع وسایلی که برای شناور شدن طراحی می ‌شوند کاربرد دارد، تعجب می ‌کنند. تخته موج‌ سواری و راکت تنیس نمونه‌ های عالی از پروژه‌ های هنرهای دستی است که می‌ توان آن ‌ها را با استفاده از چوب بالسا ساخت.

اگر شما نیاز به ساخت چیزی از چوب دارید که بتواند به‌ سرعت از هم‌ پاشیده یا از هم جدا شود، از جمله ساخت صحنه تئاتر و فیلم، بالسا یک انتخاب عالی است. هنگام مونتاژ پروژه هایی که از چوب بالسا استفاده می‌ کنند، اغلب لازم است از چسب استفاده شود؛ زیرا این چوب با میخ یا پیچ رابطه خیلی خوبی ندارد. تکه‌ های بسیار نازک چوب بالسا را غالباً می ‌توان به ‌راحتی با یک ابزار خوب یا چاقوی کرافت برش داد.

چوب بامبو

اگرچه بامبو از نظر فنی علف در نظر گرفته می ‌شود و چوب به ‌حساب نمی‌ آید، اما به دلیل سختی و تراکم ساقه ‌های گیاه می‌ توان از آن برای ساختن بسیاری از وسایل استفاده کرد. بامبو در اقلیم ‌های گرمسیری (استوایی) به‌ وفور رشد می‌ کند و تعداد گونه ‌های آن بسیار زیاد و متنوع است که بین مناطق مختلف، متفاوت هستند.

بسیاری از افراد ممکن است فکر کنند که بامبو سبک و نرم است و بنابر این به ‌راحتی خم می ‌شود، اما این تصور اصلاً درست نیست. بهتر است چوب بامبو از لحاظ سختی و مقاومت با چوب بلوط قرمز یا افرا (از خانواده چوب های سخت) مقایسه شود، چرا که سختی و مقاومت مشابه ای دارند. چوب بامبو که چگالی و تراکم بالای دارد گاهی اوقات برای برخی ابزارها بسیار سخت و محکم است.

کاربردهای چوب بامبو

گیاه بامبو دارای ساقه ‌ای بلند و توخالی است. از این ساقه ‌ها می ‌توان به همان صورت که هستند و یا می ‌توان آن ‌ها را به ‌صورت نوارهای نازک و باریک برش داد و برای ساخت روکش استفاده کرد. روکش تولید شده از ساقه ها به چوب مهندسی ‌شده مانند تخته چندلا تبدیل می ‌شود. ساقه‌های بامبو به ‌طور ویژه برای مبلمان باغ ها، تزئینات باغ ها، حصار و نرده بسیار محبوب هستند. چوب بامبو همچنین ممکن است در ساخت کابینت، مبلمان و حتی کفپوش چوبی مورد استفاده قرار گیرد.

بخشی از آنچه بامبو را قادر به مقاومت در برابر پوسیدگی در فضای بیرون می‌کند، پوشش موم مانند طبیعی آن است. اگر مایل به رنگ کردن و یا چسباندن این چوب هستید، ابتدا باید چوب را سمباده بزنید تا خیالتان از نشستن رنگ و چسب بر روی چوب راحت باشد. اگر در فضای باز از چوب بامبو استفاده می ‌شود، بیشتر بامبوها باید برای ماندگاری آب ‌بندی و محافظت شوند.

رطوبت می ‌تواند باعث تورم یا انقباض بامبو شود، بنابر این بهتر است قبل از برش دادن آن را به محیط عادت دهید، به‌ خصوص اگر قرار است در آب ‌و هوای خشک و سردتری نسبت به محل بومی خود، استفاده شود.

معرفی انواع مختلف و کاربرد چوب‌ های نرم

بیشتر چوب ‌های نرم بسیار مقاوم هستند و معمولاً در بسیاری از جوانب مختلف ساختمان ‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرند. در زیر قصد داریم به معرفی چند نوع چوب نرم و کاربردهای آن ‌ها بپردازیم.

چوب ماموت (Redwood)

درختان ماموت (سکویا) کالیفرنیا در زمره درختان چوب نرم قرار دارند. این درختان به علت داشتن رنگ قرمز و جثه عظیم بسیار شناخته شده هستند. رگه‌ های چوب ماموت الگوی بسیار جالبی دارند و مانند درخت سرو به علت مقاومت در برابر آب‌ و هوا برای استفاده در فضای باز بسیار مناسب است.

کاربردهای چوب ماموت , سرخ چوب

چوب ماموت اغلب برای ساخت ریل ‌بند و خرپا راه‌ آهن مورد استفاده قرار می‌گیرد. این چوب همچنین در ساخت دیوارهای محافظ (دیوار نگهبان)، عرشه ها و مرزهای باغ از محبوبیت خاصی برخوردار است. چوب ماموت همچنین گزینه ای مناسب برای تولید روکش، میز و پروژه های بزرگ ساخت کابینت است.

چوب سدر (سدار)

بسیاری درخت سرو را به داشتن بویی معطر که به دفع آفات و پروانه ها کمک می‌ کند و الگویی زیبا می‌ شناسند.

درخت سدر درختی همیشه سبز است و گونه های مختلفی دارد که از اعضای خانواده سرو به شمار می ‌روند. برخی از گونه ‌های درخت سدر برای یکسری کاربردهای خاص مناسب ‌تر از سایر گونه ها می ‌باشند. چوب سدر سفید رنگ و در برخی گونه‌ها سرخ ‌رنگ است.

درخت سدر از لحاظ ظاهر شبیه درخت کاج است اما از درخت کاج بلندتر و تنومندتر است.

انواع رایج چوب سدر

 سدر قرمز غربی
 سدر قرمز شرقی
 سدر سفید شمالی
 سدر زرد
 سدر اسپانیایی

اگرچه بسیاری از افراد چوب سدر را به خاطر داشتن خواص معطر دوست دارند، یادآوری این نکته ضروری است که برخی از افراد ممکن است نسبت به چربی طبیعی این چوب حساسیت داشته باشند. اگر قصد دارید با چوب سدر کار کنید، برای کاهش استنشاق خاک‌ اره بهتر است از دستکش و ماسک استفاده کنید.

کاربردهای چوب سدر (سدار)

رایحه معطر و خصوصیات ضد حشرات چوب سدر، این چوب را به گزینه محبوبی برای ساخت کمدهای دیواری و قفسه‌ ها تبدیل کرده اند. چوب سدر همچنین یک انتخاب ایده آل برای پروژه های چوبی در فضای باز است. این چوب غالباً مقاوم در برابر پوسیدگی است و می ‌تواند هوای خشن و طوفانی را به‌ خوبی تحمل کند. به همین دلیل، بسیاری از افراد از چوب سدر برای مصارف فضای باز مانند عرشه، مبلمان پاسیو (ایوان)، حصار کشی و روکش ‌های تزیینی استفاده می ‌کنند.

به دلیل احتمال زیاد حساسیت و تحریک پوستی، چوب سدر نباید در ساخت وسایل آشپزخانه مانند ظروف و یا هر نوع وسیله دیگری که برای مدت طولانی با پوست در تماس خواهد بود، مورد استفاده قرار گیرد.

صنوبر داگلاس (Douglas Fir)

صنوبر (Fir) یکی دیگر از اعضای خانواده چوب ‌های نرم است. این چوب تا حدودی مقاوم و از لحاظ اقتصادی مقرون ‌به ‌صرفه است. رگه‌ های چوب اکثر گونه ‌های صنوبر(Fir) به هم نزدیک هستند که این امر به چوب صنوبر نسبت به درخت کاج کمی مقاومت و پایداری بیشتری می‌ دهد. رگه‌ های چوب صنوبر داگلاس الگوی جالب و قشنگی ندارند و این چوب جلا پذیر نیست؛ بنابر این، چوب صنوبر داگلاس را در پروژه ‌هایی که قصد رنگ کردن کار نهایی را داشته باشید توصیه می ‌شود، چرا که به‌ خوبی رنگ می‌ گیرد.

کاربردهای چوب صنوبر داگلاس

چوب صنوبر داگلاس معمولاً در پروژه های ساخت و سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد که در طرح نهایی چوب خیلی اهمیت نداشته باشد. چراکه همان ‌طور که پیشتر اشاره ‌شد، این چوب طرح چندان زیبا و جالبی ندارد. چوب صنوبر داگلاس در نجاری ‌ها بسیار رایج است، چرا که قیمت ارزانی دارد.

چوب کاج

چوب کاج عضو دیگری از خانواده چوب‌ های نرم است. این چوب تطبیق ‌پذیر و بسیار رایج است. چوب کاج معمولاً مقرون‌ به‌ صرفه، بادوام و تجدید پذیر به‌ حساب می ‌آید؛ بنابر این، چوب کاج در بسیاری از پروژه‌ ها گزینه ‌ای محبوب است. بیشتر گونه ‌های درخت کاج بسیار بلند هستند و سریع و غالباً در شرایط جنگلی تجدید پذیر رشد می کنند. این بدان معنی است که تعداد درختانی که کاشته می‌ شوند از تعداد درختانی که قطع می ‌شوند پیشی می گیرد.

کاربردهای چوب کاج

کاربرد چوب درخت کاج

چوب اکثر گونه های درخت کاج برای استفاده در فضاهای سرپوشیده (داخل ساختمان) مناسب هستند. استفاده از چوب کاج در محیط ‌های باز تنها در صورتی پیشنهاد می‌ شود که چوب طی فرایندهای خاصی مقاوم سازی و دچار تغییراتی شده باشد.

اکنون‌که ما بیشتر انواع مختلف چوب، کاربردها و ویژگی ‌های متداول آن ‌ها را توضیح دادیم، امید است که انتخاب چوب مناسب برای استفاده در پروژه موردنظر، برای شما راحت ‌تر باشد.

نویسنده: رحیم نعمتی لیمائی

معرفی انواع چوب :